Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - II. Ciała niebieskie, zwłaszcza ziemia, jako siedlisko istot żywych
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
49
jako produkty wydzielane przy ich rozżarzone powolnie stygną-
ce masy. Obecność pary wodnej w atmosferze innych planet
mianowicie u Wenery, Jowisza i Saturna została stwierdzona
bezpośrednio za pomocą spektroskopu, zaś pośrednio na Marsie
(przez wystąpienie śniegu). Spektroskop ukazał nadto na obec-
ność innych gazów, pokazuje bowiem gęsty pas w czerwonej
części widma Jowisza i Saturna (długość fali u,000618 mm.)
Inne części składowe nieznane nam spostrzegać się dają
w widmie Uranu i Neptuna. Natomiast na księżycu i Merku-
rym nie ma atmosfery, albo też jest tylko bardzo nieznaczna.
Łatwo to zrozumieć. Na odwróconej od słońca stronie Merku-
rego temperatura bliska jest zera. Tam muszą gromadzić się
wszystkie gazy z atmosfery tej planety i tam się skraplają.
Jeśli zatem Merkury pierwotnie miał atmosferę, to musiał ją
stracić, gdy się pozbył swego swobodnego ruchu obrotowego
i stale ku słońcu tę samą stronę zwrócił. Te same przyczyny
tłumaczą brak atmosfery na księżycu. Jeśliby, jak wielu astro-
nomów utrzymuje, Wenus zawsze tę samą stronę do słońca
zwracała, to i ona nie miałaby wybitnej atmosfery ani chmur.
Wiemy jednak, że planeta ta ma nader wybitną atmosferę *)
i ta okoliczność najwięcej przeczy przypuszczeniu, że Wenus
ma ruch obrotowy taki, jak Merkury.
Ponieważ okresy ciepłe i lodowe zmieniały się już po po-
jawieniu się człowieka na ziemi, musimy postawić sobie pyta-
nie: czy możliwem jest byśmy w następnym okresie geologi-
cznym narażeni byli na powrót okresu lodowego, któryby nas
z krajów naszych przegnał do gorętszego klimatu Afryki?
Zdaje się, że tej obawy nie ma. Już sama konsumcya węgla
w przemyśle wpływa na to, by zawartość kwasu węglowego
w powietrzu znacznie się zwiększała. Prócz tego czynność
wulkaniczna, która tak straszne spustoszenia w ostatnich cza-
sach poczyniła — na Krakatoa (1883) i Martynice (1902) —
*) Dowodzi tego silne załamanie światła w atmosferze W enery,
gdy planeta ta w tak zwanych przejściach na brzegu tarczy słone-
cznej się ukazuje.
P o w stan ie św iata. 4
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
