Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - IV. Ciśnienie światła
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
78
kazał on, że promieniowanie ciepła — to samo tyczy się i do
wszelkich rodzai promieniowania jak dowiódł Bartoli w 1876
roku — wywiera ciśnienie proporcyonalne do energii zawar-
tej w jednostce objętości. Maxwell obliczył to ciśnienie i zna-
lazł, że jest tak nieznaczne, iż przy istniejących wówczas
środkach doświadczalnych prawie wymierzyć się nie daje.
Stało się to dopiero później zapomocą pomiarów w rozrzedzo-
nem powietrzu, pomiarów dokonanych przez Kosyanina Lebe-
diewa i Amerykaninów Nichols’a i Hull’a (1900, 1901 r.). Prze-
konali się oni, że ciśnienie to, tak zwane ciśnienie światła,
jest ściśle tak wielkie jak obliczył Maxwell.
Mimo wielkiej powagi, jaką cieszył się Maxwell, astrono-
mowie przeoczyli jego znakomite prawo. Lebediew w pracy
dokonanej w 1892 r. próbował zastosować je do ogonów ko-
met, które uważał za gaz, ale do tego przypadku prawo Max-
well’a zastosować się nie daje. Dopiero w roku 1900 zanim
Lebediew dostarczył doświadczalnego dowodu słuszności tego
prawa, próbowałem dowieść wielkiego znaczenia, jakie ma prawo
Maxwella dla pojmowania wielu zjawisk niebieskich. Ciśnienie
światła na powierzchni słońca, jeżeli promienie prostopadle
padają na ciemne ciało o 1 cm2 powierzchni, wynosi 2,75 mg.
Obrachowałem więc jak wielką musi być kropla, o ciężarze
właściwym wody, aby ciśnienie światła w bliskości słońca
równoważyło przyciąganie słoneczne. Okazało się, że osięgnie
się tę równowagę, gdy średnica kropli wyniesie 0,0015 mm.
Poprawka przez Schwarzschilda dokonana, wykazała, że obra-
chunek wtedy tylko jest słuszny, jeśli kropla wszystkie pada-
jące na nią promienie w zupełności odbija. Jeśli średnica kro-
pli jest mniejsza, to ciśnienie światła przeważa nad przycią-
ganie, kropla zatem będzie odepchnięta od słońca. Według
Schwarzschild’a zdarza się to wtedy tylko, gdy wskutek zała-
mania światła, obwód kropli jest o 0,3 razy większy, niż dłu-
gość fali promieniowania. Jeśli kropla jest jeszcze mniejsza
to przeważa znów siła ciężkości. Krople zatem, których wiel-
kość leży między temi dwiema wartościami, będą odpychane.
Z tego wynika, że drobiny, które mają rozmiary znacznie
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
