Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - VI. Zanik słońc. — Powstawanie mgławic
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
137
W środku tego systemu główna masa znajdowałaby się,
jako nader żywo żarzące się słońce, którego siła świetlna
jednak stosunkowo prędko by osłabła z powodu silnego pro-
mieniowania.
Taki rozciągły system mgławicowy, w którym siła cię-
żkości z powodu ogromnych odległości działa bardzo słabo
i tylko nader powolnie znaczniejsze skutki wywołać może
układ taki mimo niezmiernego rozrzedzenia materyi w czę-
ściach zewnętrznych, właśnie wskutek wielkiej swej rozcią-
głości może powstrzymać ruchy cząstek pyłu słonecznego,
który się do mgławicy dostał. Aby gazy mgławicowe w tych
zewnętrznych częściach mimo niezmiernie małego działania
siły ciężkości nie uchodziły w przestrzeń, drobiny ich muszą
stać prawie nieruchomie czyli innemi słowy temperatura musi
być tylko o kilkadziesiąt (50 może 60) stopni ponad zero.
W tak niskiej temperaturze wielką rolę ma tak zwana
adsorpcya. Drobne cząsteczki pyłu tworzą centra, około któ-
rych gazy znacznie się zgęszczają. Niezmiernie mała gęstość
gazów nie staje temu na przeszkodzie, gdyż adsorpcya odbywa
się według prawa, iż zagęszczona ilość gazu zmniejsza się
np. do jednej dziesiątej, wtedy dopiero, gdy gęstość otacza-
jącego go gazu spadnie do jednej tysiącznej. Przez to zwię-
ksza się masa jąderek pyłu, a gdy takie cząstki się zderzają
wtedy zlepiają się w jedno przez swe napół płynne otoczki.
W mgławicach szczególniej w wewnętrznych ich częściach
muszą zatem obficie tworzyć się meteory.
Gwiazdy i ich satelity błądzące w przestrzeni dostają się
także do gazów i rojów meteorowych w mgławicach. Większe
szybsze gwiazdy przebijają się przez stosunkowo rzadką ma-
teryę, ale z powodu wielkiej jej rozciągłości potrzebują ty-
sięcy lat, by przebić się przez nią.
Bardzo ciekawa fotografia zdjęta przez znakomitego prof.
M. Wolfa w Heidelbergu, przedstawia nam część mgławicy
w Łabędziu, do którego z zewnątrz wtargnęła gwiazda. Przy-
tem intruz na swej drodze zgromadził około siebie materyę
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
