Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - VI. Zanik słońc. — Powstawanie mgławic
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
M
JR*
149
zmian światła jest u nich też znacznie krótszy, zazwyczaj
tylko kilkodniowy (najkrótszy zDany okres miał tylko 4 go-
dziny), podczas gdy okres dla gwiazd typu Mira trwa naj-
mniej 65 dni, a i dwóch lat dosięgnąć może — zapewne są
też gwiazdy mające dłuższe okresy, chociaż nie były jesz-
cze badane.
Do gwiazd typu Liry bardzo zbliżone są gwiazdy Algol,
których zmianę światła tłomaczyć można przyjmując, że inna
(ciemna lub jasna) gwiazda w ich bliskości krąży i częściowo
od czasu do czasu zasłania nam ich światło. W tym wypadku
pyłu prawie zupełnie nie ma, widma tych gwiazd, o ile zba-
dane były, należą też do klasy pierwszej t. j. do gwiazd
białych.
Dla wszystkich tych gwiazd zmiennych przyjąć musimy,
że linia widzenia między obserwatorem a gwiazdą przecina
płaszczyznę zbitą ich pierścieni pylnych lub ich towarzyszy.
Gdyby tak nie było, to przedstawiałyby się nam one jak
mgławica z centralnem zgęszczeniem lub o ile się tyczy gwiazd
Algol jak tak zwane gwiazdy podwójne, których wzajemny
ruch obrotowy rozpoznać się daje z przesunięcia linii widmo-
wych. Znakomity dyrektor obserwatoryum Licka w Kalifornii,
W. W. Campbell w ten sposób opisał rozwój gwiazd ze sta-
dyum mgławic (porównaj przy tern widma gwiazd 2, 3 i 4
klasy, fig. 59 i 60).
„Nie trudno jest wybrać cały długi szereg dobrze zna-
nych gwiazd, których stan nie bardzo różni się od stanu mgła-
wic. Widma tych gwiazd zawierają jasne prążki wodoru
i helu. Gamma Argusa i Zeta Okrętu należą do tej klasy.
Inna tu należąca gwiazda (D M -f- 30°, 3639) otoczona jest
atmosferą wodoru o pięciu sekundach średnicy. Nieco dalej
od stanu mgławicy są te gwiazdy, które mają zarówno jasne
jak i ciemne prążki wodoru; gwiazdy te wtedy się właśnie
obserwuje, gdy rzec można zamierzają zmienić swe prążki
jasne na ciemne. Gamma w Kassiopei, Pleione i My w Cen-
taurze są tego dowodem. Pokrewne z niemi są gwiazdy he-
lowe. Ciemne ich prążki odpowiadają prążkom wodoru,
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
