Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sider ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has been proofread at least once.
(diff)
(history)
Denna sida har korrekturlästs minst en gång.
(skillnad)
(historik)
gav ut radt ned til 1867, var «amtskarti». Paa desse karti
skreiv dei ord med klaar og velkjend appellativisk tyding
for det meste um til heil eller halv dansk. Dei fordanska
sterkt elles òg. Av og til kunde dei nok nytta ein
arkaiserande skrivemaate — t. d. stødl —, som skulde minna
um gamalnorsk. Det hadde samanheng med det
romantisk-nasjonale straumdraget, som alt hadde synt seg noko
i matrikkelen fraa 1858. Det kom nok òg med ikkje so
faae namn i alt som var meir eller mindre tillempa etter
norsk talemaal; det vilde ha vorte for vanskelegt elles for
kartografane, og dessutan hadde Munthe synt eit
fyredøme her òg.[1] Godviljande kartografar kunde endaa til
stundom laga ov-norske [2] former — slikt som Raudalen
for Rødalen, Aastein-elv for «Aasten-elv»[3],
Kraakhuku for Kraakhugu.[4] Men alt dette skipla ikkje
hovudregelen: at dansk skriftmaal var mynstret; kom dei
ut um det, vart dei ustøde. Det var umdøyping i full
tyding som gjekk fyre seg her, nett for di mange av namni
kom paa prent fyrste gongen paa amtskarti, i minsto kom
dei der fyrste gongen i eit verk som var aalment og lett
tilgjengelegt. Aldri hev landet vaart vore soleis herja av
umdøyping som i det 19. hundradaaret, ved den
kart-utgjevingi som den norske Staten sette fart i daa. Det var ei
brutalare namnetyning enn noko som hadde vore fyrr. Daa
gardsnamni vart umskrivne til dansk i det 16.
hundradaaret, gjekk fulla det òg fyre seg grundigt nok, men det
gjekk meir paa slump. Og det var eit unasjonalt
embætts-stand [[** sjk]] som stod fyre det heile; i minsto var det
utlendingar som dirigera paa toppen. Men i det 19. hundradaaret
gjekk dei systematisk til verks, med fullare plan enn
dei hadde evna eller idest i det 16. hundradaaret. Og det
var norske embættsmenn som stod fyre det.
Det var straumen, burt imot fordansking, som synte
seg i dette. I millomtider var òg reaksjonen imot
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
