Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Hægstad: Anmälan. 213
rekkja med slike sermerke han hev funne. Det grunnlaget han
byggjer paa, er det no livande færöymaalet, som me veit han hev
den grundigaste kjennskap til. Dette er ogso eit naudsynlegt og
traust grunnlag ; men ein kann vida det ut ein god mun med nokre
upplysningar um kva gamle norske maalföre dei umrödde fornbrevi
er skrivne paa. Nokre slike upplysningar skal eg her freista leg-
gja fram, men eg maa straks nemna at der er 2 diplom som ikkje
kann verta medtekne i umröda. Det eine er rettarboti av Magnus
Haakonsson fraa aaret 1273, som berre fyreligg i 2 færöyske av-
skrifter med brigda rettskrivning fraa umkr. 1600 (s. 23—24). Det
andre er det brevet som Jon Nielson skak hev utferda 16 okt.
1447 og som er mesta rein dansk med nokre faa norske flekker
(s. 63).
Av dei andre brevi er det fyrste me finn i samlingi det
namngjetne logbodet for Færöyarne, som hertug Haakon Magnus-
son let ferda ut i 1298, og som vert kalla Saudebrevet (sid. 3—22).
Eit stutt brev fraa hertugen fylgjer med som ei innleiding. Inn-
leidingsbrevet hev Baard Petersson notarius skrive; sjölve Saude-
brevet hev ein skrive, som Baard Petersson kallar "sira Teitr”.
Me vil samanlikna tvo vigtuge sidor av maalet i desse tvo
brevi. Baard Petersson hev ikkje w-ljodbrigde av a framfor hal-
den u i næste staving utan ein gong etter labial konsonant i mon-
num ; elles skriv han hafdum, hafum, vittraztu og endaa IonswaJcu
(rein tröndsk). I endingarne hev han gjenomfört ljodsamhöve
eller vokalharmoni millom e og », o og « etter tröndsk regel:
stande, rade, ventom, leto, men insigli, vilium osfr. Desse ting
saman med ymist anna, som er mindre vigtugt, syner oss at inn-
leidingsbrevet er skrive paa den (vestlandsk-)tröndske maalformi,
som umkr. 1300 gjenom den kongelege skrivarstova heldt paa ar-
beida seg upp til eit norsk riksmaal, og som sidan breidde seg
vidt utyver og hev sett merke paa storm engdi av dei norske di-
plomi i det 14:de hundr. *). — I sjölve Saudebrevet er alt dette
annarleis. Sira Teit gjenomförer w-ljodbrigdet av a framfor halden
u, so han skriv odrum, fodur, fostu, komm (av hava), kollum (av
kalla), Olafsuoku, monnum, uppgongu, manodum osfr. Dei einaste
undantaki fraa denne regelen i heile det lange brevet er dagvm
6, og skynsamum 8?a, som sjölvsagt er innkomne ved paaverknad
fraa maalföre ntan ljodbrigde. Endingsvokalarne i Saudebrevet er
— umfram a — regelrett i og u, kva slag vokal det so stend i
fyrevegen ; berre er det merkande at der paa nokre faa stader stend
o i staden for u, helst naar det gjeng ein «-ljod fyre, soleis uvenio
Sb huerio 19u maldryckio 1523 ceigo 10ao (men oftast æigu liksom
læigu) landino 5a (3 gg) og alltid ero. Det einaste undantaket
fraa endingarne paa i er havce 15a (dsg av haf). Men desse un-
*) Sjaa: Maalet i dei gamle norske Kongebrev. Kristiania 1902 (V i-
denskabsselskabets Skrifter I, 1902, no. 1), sid. 6 og 8—9.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
