Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Hægstad: Anmälan. 217
Fraa Aa sokn i Lyngdal paa Vest-Agder hev me eit norsk
brev fraa 1312 (Dipl. Norv. IY 93). Maalet i dette brevet höyrer
til same sndvestlandske maalgrein som her er i umröda, og er
nettupp soleis som me skulde venta det etter dei no livande maal-
före i dei indre bygder i Agder. Med maalet i Lyngdalsbrevet —
gamalt egdemaal — fell maalet i Saudebrevet i det store og heile
enno beter saman; alt til ce-bruket: sæm, bceggia og vær pron. er
her sameleis. Millom deim som hev utferda Lyngdalsbrevet er
der merkeleg nok ogso ein Teitr Mærkr. Brevet er skrive knapt
14 aar etter Saudebrevet, so det er ikkje umogelegt at denne Teit
klerk er den same som sira Teit i Saudebrevet. Det er mindre
rimelegt at det so vidt samstundes hev livt tvo klerkar med dette
namnet, som var lite bruka her i landet. Men kor det no kann
vera med dette, so syner rettskrivningi i dei tvo umrödde brevi
at det ikkje er same mannen som hev skrive baae. Lyngdalsbrevet
hev soleis gh for spirantisk g og brukar skrivemaaten aty, medan
Saudebrevet hev g og æy, umfram andre smaa avvik. Det er tvo
skrivarar, som hev same maalföre, men ulik rettskrivning. — Et-
terdi Saudebrevet er skrive paa eit egdsk maalföre, hev vel sira
Teit vore fraa Agder einkvarstad *), og det er daa ikkje urimelegt
at me finn honom i Lyngdal i 1312, og at han hev vore tilstadar
daa Lyngdalsbrevet vart utferda, medan ein annan skriveför mann,
til dömes Ivar prest paa Aa, som ogso er nemnd millom utferda-
rane, hev skrive brevet paa det vanlege maalet der i bygderne o:
Nokre uvanlege former i Saudebrevet er nemnande. Sid. 173
stend uetrar hava for uetrar haga. Ogso sid. 1322 er der eit uvan-
legt hava. Dette siste hava tek Jakobsen liksom avskrivaren fraa
1600 i Am. 316 som verbet hava, men med dette vert det brot
paa setningsbygningi, medan hava for haga dsg ogso her gjev
vanleg setningsbygning og rett meining. Avskrivaren av Saude-
brevet i Cod. fol. H. L. 12 i Univ. bibl. Lund fraa fyrstningi av
14 aarh. maa ha vorte var at her var noko uvanlegt, for han spring
yver staden og avstytter det heile. Paa baae staderne er det sjölv-
4) Me hev i norsk eit mannsnamn Teis, som Ivar Aasen i Norsk Navne-
bog (Kra. 1878; sid. 84 og 89 note) helst trur er avstytting av Matthæus,
liksom det nordtyske Theis vert forklaara. Teis maatte daa vera innfört
hit, med di eit avstytt Matthæus ikkje kunde verta Teis etter vanlege nor-
ske ljodloger. Det er likevel eit spursmaal um ikkje det norske Teis, som
berre er k jen t fra a det o v a n fo r o fte nem nde L y n g d a l, hev saman-
heng med det gamle Teit, anten soleis at det hev avlöyst Teit (liksom Aman-
dus for Aamund, David for Daafinn ofl.) eller hev vakse fram gjenom (mis-
tyding av) samansetningar som Teitsson (utt. Teisson). Dei ikkje faa gards-
namn Titland og Tisland i Vest-Agder tyder paa at namnet Teit hev havt
heimen sin her. Ogso i Lyngdal er der eit Titland (<r Tisland > Teisland
> Teitsland). I Ryfylke noko nordanfor er Tysvör, det gamle Teitsfjgrétr.
Med utvandrarar fraa desse landsluter kann daa Teit-namnet ha fylgt til
dei norske nybygder i Vesterhavet, der me finn det mykje bruka baade paa
Island og Shetland den dag i dag. Jfr. rygsk mnsn. Bus og Butr (Lind).
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
