- Project Runeberg -  Arkiv for/för nordisk filologi / Trettioförsta Bandet. Ny följd. Tjugosjunde Bandet. 1915 /
155

(1882) With: Gustav Storm, Axel Kock, Erik Brate, Sophus Bugge, Gustaf Cederschiöld, Hjalmar Falk, Finnur Jónsson, Kristian Kålund, Nils Linder, Adolf Noreen, Gustav Storm, Ludvig F. A. Wimmer, Theodor Wisén
Table of Contents / Innehåll | << Previous | Next >>
  Project Runeberg | Catalog | Recent Changes | Donate | Comments? |   

Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...

scanned image

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Below is the raw OCR text from the above scanned image. Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan. Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!

This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.

Loewenthal: Der idg. Name des Bären im Germ. 155
aQKtog, lat. ursusj gall, arto-s vorliegt, scheint auch im Ger-
manischen ehedem vorhanden gewesen zu sein, und zwar im
Altnordischen. Dort haben wir den Frauennamen Yrsa d. i.
”Bärin” *), germ. *ursjö, idg. *r%siä. Idg. *orkso$ kann als
ein Compositum aufgefasst werden, dessen zweiter Teil -ksos
die Schwundstufe zu idg. *oksos ”Auge” (böot. ÖKtaXXog, ai.
aksi) sein dürfte; der erste Teil gehört wohl zu gr. e@a
”Erde” ahd. ero (*er-uom) ”Erde”. Sonach wäre *orfaós,
*rJcsós ähnlich gebildet wie gr. %àXuoip, alOoyj, olvoxp,
v&Qoip, /ufjXoy), jusQoyjj und bedeutete: ”sieht aus wie Erde”.
Der Name des Tieres ward, da es für heilig galt, tabu.
In diesem Sinne ist germ. *beran (aschwed. Biari, ahd.
bero) zu verstehen, es gehört zu lit. Mras ”braun” 2). Lit.
lökySj let. läzis sind ebenfalls Decknamen, sie gehören zu
gr. Xevuóg, Åovooov (*loukióm) ”der weisse Kern des Tannen-
holzes”, deren Dehnstufe sie sind ^löukiós)] das sematolo-
gische Verhältnis ist ähnlich wie in engl, black und cpktycù.
(Neben ïëuk- steht Uuk-, vgl. Berneker Slav. Et. Wb. p.
752). Auch gr. äQuog ”Bär” könnte in diesem Sinne erklärt
werden. Es steht nämlich — abgesehen vom Ablautunter-
schiede — zu ahd. ero ”Erde” im selben Verhältnis wie
ahd. falo ”fahl”, lit. palwas ”blassgelb” zu nhd. (obd.) falch
”fahl”, lit. pálszas ”fahl”, gr. nàXuog vjt7jXôgv 3).
Sonach hätte der Bär allgemein im Indogermanischen
als ”der Braune” schlechthin gegolten 4).
Gail, arto-s ist dem Anlaut nach zu beurteilen wie lat.
alnus ”Erle” neben lit. elksnis ”Erle”, wie gr. àgyrjg neben
got. un-airkns ”unecht” u. s. w., vgl. Walde, Lat. Et. Wb2p. 25.
*) F. v. d. Leyen, Deutsches Sagenbuch II p. 8.
2) Falk und Torp in Fick’s "Wb4 III p. 263 s. v.
3) Vgl. Wilhelm Schulze, 1. c. 5 (p. 788).
4) Ai. bhallaka-s "Bär” zu gr. yaÁóg, qoaÅtos, bezieht sich wohl auf ursus
tibetanus, mit weissem Halbring auf der Brustbehaarung, daher ”der Blässige”.
Leipzig, 18. 10. 1913.
John Loewenthal.

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Project Runeberg, Sat Dec 9 02:26:49 2023 (aronsson) (download) << Previous Next >>
https://runeberg.org/anf/1915/0163.html

Valid HTML 4.0! All our files are DRM-free