Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Upplysningar og merknader av Olav Midttun
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
uviljen mot det åndlause glosepugget og grammatikkterpingi,
og i at dei meinte latinen og latinskulen gjorde studentane
framande for sitt eige land og det moderne kulturlivet og
soleis auka motsetningane mil lom embetsstandet og folket
(sfr, skildringane hjå Kielland i t. d. «Skipper Worse» og
serleg «Gift» og Bjørnson: «Det flager i Byen og på
Havnen»).
Ved sida av latinskulen var det serleg folkehøgskulen
som var framme i ordskiftet. Grundtvig hadde alt i 1837
sendt ut ei skrift «Til Nordmænd om en norsk Højskole».
Men det vart serleg Ole Vig og folkeupplysningsselskapet
(frå 1852) som arbeidde mest ihuga for folkeskulen og
folkehøgskulen, og ikring 1870 kom det fleire slike frie skular
i gang. I oktober 1864 opna Anker og Arvesen den fyrste
folkehøgskulen (på Sagatun ved Hamar). I 1867 byrja
Christopher Bruun i Sel i Guldbrandsdalen (flutte 1871
til Gausdal, 1875 til Vonheim). I 1868 byrja Bentsen og
Foosnæs på Huseby i Stjørdal, Vilh. Poulsen og Helleland
i Ullensvang, Jens Rolfsen i Dale i Sunnfjord, Wollert
Konow og Niels Juel på Halsnøy i Sunnhordland, 1869
Sæmund Vik på Nordmøre, 1870 O. Thommesen og O. K.
Ødegaard i Valdres, 1873 Ullmann i Austre Moland, og
endå nokre til fyrst i 1870-åri. Jakob Sverdrup skipa ein
folkehøgskule i 1871 i Sogndal på eit litt trongare grunnlag;
hans skule vart jamsides ein som Hertzberg styrde på
Hamar (attåt seminaret) mønster for «amtsskular» som
kyrkjedepartementet etter kvart fekk skipa til motvekt mot
dei «frie», nasjonale, radikale folkehøgskulane.
Folkehøgskuleupplæringi vart serleg sett upp mot
latinskule-upplæringi. Ved det norderlendske studentmøtet i 1869 i
Oslo skulde dei ordskiftast um samarbeidet millom dei
norderlendske universiteti. Då kom Bjørnson med eit hardt
åtak på den høgre skulen og studentutdaningi. Studentane
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
