Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
" Bon-
Fedraheimen
Git Blad aat det imer jolkkt.
MW
Kjem utkvar Onsdag og Laurdag
- Priis fyrl Fjordnngaaret:
!
M 1 Kr. 1,10 (= 33 ß) med s
-s o Porto og alt. Betaling l
fyreaat· i
Laurdag den 4de Januar 1879.
; sFthgingrtktogtar 10 Flid-— d—ic A
I o e t ma, og aa ars-:
etter Maaten fyr større
Bokstavar.
vout
Livet upp Sog Sjejlv msr tære-,
til det ligg i oSka gr5«;
voni vengsterk Skal klog lær-i-
«livSonS Store med ei SjÄ·.
voni livSenS Sut Skal Son8,,
Svæva Sorg mecl Svale ordz
kann du. berre hugheilt von3«,
er du Sæl og Sterk og Svto1-s.
Alt paa jorcli glid og glettor,
list- or ingen ting ei- tru-
Dagar vencler Seg til mættet-,
Sumar mkj til haust Seg Sna.
Det, din ungdom vænnet drøymde,
vrongjojs Seg —til out og Spo, "
og um So dog Szolv du gløymde, —-
livot gjov deg aldri frod.
.Men nstr tidt di Skik-o bringe-
vrid Seg Som i eiget blod, —
kann i von du frmn dog Svingo-,
Skal du endes- vinna mod-
Det, Som tyngjer, det, Som binder-,
døyr med dog og loSnar av;
men det Sande fram Ssg vinns1·
Som ein blom av Sokne grav-
Eit namnlanst Folk.
Det er leidt aa inkje haoa nokot skikkelegt
Namn, men aa vera reint namnlaus er endaa myket
leidare· Du skulde prova det du, som segjer, at
Namnet korkje gjer fraa elder til, og at det kann
vera det same med heile Namnet, so tenkjer eg du
sekk kjenna.
Eg hev leset i eit Æventyr um ein Mann,
som var reint raka Fant og visste seg inkje Mat-
So var det ein Namnlausing, som baud seg
til aa kaupa Namnet hans, og vilde gjeva han ein
Pung, som var slik, at han aldri vart tom. Pytt,
lat skura, tenkte hin, det er betre aa hava Pengar
enn Namn, og han selde Namnet sitt. Sidan kaupte
han Gard og betalade ut kontant det han skulde.
Den, som selde Garden, spurde kvat han het, og
Grannarne vilde og viig, kvat han het, men han
vreid seg sraa dei paa ei Vis. Men so fridde han
til ei Gjenta, og ho svarade ja, men daa ho inkje
kunne faa vita Namnet hans, kunne det inkje verta
Brudlaup av;( sistpaa vart han so kjeid og leid, at
han berre ynskte han hadde attNamnet·sitt. Mat
og Drikke hadde han Nogdi av, men han kunne
inkje liva paa Folke-Vis syrutan Namn. Det var
plent som med Peter Schlemihl, som hadde selt
Skuggen sin.
Det minste Graset, det minste Dyret hev sitt
eiget Namn, um det er aldri so armt
Namnet er til, fyr di ein skal kjenna den eine
Tingen fraa den andre, og difyr hev kvar Ting,
som inkje er heiltupp lik ’ein’annan Ting, sitt eiget
Namn. Men ein Ting, som det inkje er nokot fer-
eiget med, treng inkje Namn·
Ein skulde mest tru, at det er slik voret med
Nordmenner11e, at «me inkje hev Namn. Men det
kunne no altid verta ei Raad med det. Hadde me
nokot sereiget syr oss sjølo, ;o me trong eit Namn,
kunne me vel finna paa eit Namn. Me skulde inkje
taka—so——stort i—,— me kunne kakta det Norsk, til me
kunne sinna paa eit betre Nam11. Norsk er slikt
bljugt Namn, det kunne vel ingen taka oss illa»
upp. Ja, lit inkje paa det. Det er mange, som
nettupp meiner det er som det skal, at me inkje
eig nokot Namn.
Er medaa so reintnamnlauseZ
»Norig hev ei Historia, den er daa nors«. Ja,
men du kann inkje skriva Norigs-Soga, mindre du
tek Danmark og Sverik med. »Men Norig er eit
Kongerike, me hev vel ein norsk Konge««. Me skuld e
hava ein norsk Konge, men dei kalIar han norsk-
svensk, og endaa tidare svensk-norsk elder berre svensk.
Det- er inkje berre Danskarne og andre Utlendingar,
som kallar Kongen fyr svensk, men i Sumar, daa
Krunprinsen vaar variNorig, .helsade.Telebønderne
paa han som svensk Krunpriits· Dei oldenborgske
Kongarne sdei vart sjolvsagt berre kallad danske.
»Men Norig er eit sjolvstendigt Rike, me hev ein
norsk »Statssorfatning«. « Aa Kjære, skriv ,,Stats-
sorfatningens« Historia, ho vert inkje norsk berre,
du lyt taka Danmark med. (Sjaa Aschehoug,
Statssorfatningen i Norge og Danmark Side 5.)
,,Men me hev daa ein ,,Literatur«.«·« Ja skriv du
ei norsk Literaturhistoria ,;til Skolebrug««, um du
kann. Rektor Eriksen hev skrivet ei »Dansk og norsk
Literaturhistorie til Skolebrug’«, ho er dansk og
norsk, inkje norsk og dansk dessmeir, endaa ho er
skrivi av ein Nordmann syr norske Gutar. ,,Men
me hev eit norskt Flagd«. Ja, me kunne hava
eit norskt Flagd, til Privatbruk i det minste, men
me er so vande med, atdet skal slengja nokotframandt
med, at me tykkjer inkje det er vel, mindre me set Uni-
onsmerketiFlagdet. Me er liksom Smaaborni, som
inkje hev lært ,,aa sleppa seg«. Orlogsflagdet skal
etter Grunnlogi vera eitUnionsslagd, so det er aldri
rodande um det. Rett som det er, er det under
svensk Komando, jamvel i norsk Hamn eld er naar
Lat oss sjaa. »
me helsar paa ei tusendaar-gomal norsk (liksom)
Nybygd. »Men me hev vaart eiget Bokmaal«,
segjer du, og held Handi syr Andleteh so ingen
skal sjaa, kor Lygni brenner deg. Ja sjaa
etter dti i Ordboker, som liknar ihop ymse. Tunge-
maal. Du vil finna Svensk, Dansk, Jslandsk, men
aldri Norsk. Tegner hev skriver eit Vers um kvart
av dei europceiske Tungemaal, men det er daa un-
derlegt, at han inkje nemner Norsk, — same Mannen,
som hev diktat Fritjoss Saga! »Ja men Lands-
maalet er daa norskt-A Ja det kunne vera norsk,
naar me vilde; men me er so utor Vane komne
med aa hava nokoti Ting fhr oss sjolve, at me
liksom skjemmest og blhgjest, og er rædde nokon skal
takakdet fraa oss, og so kallar me Landsmaalet:
Norsk-Norsk. Tanken er: Herre Gud, lat inkje
Svensken og Dansken sjaa-,-« me- er kautei Lat oss
liksom gjera Narr av vaart eiget og setja ein Krull
paa Griserumpa og kalla det Norsk-Norsk. Den
staute, frie, sjølvstendige, stolte Nordman-
nen er »moralsk feig«, det er Sanningi. Er det
ein, som endaa trur me hev nokot fyr oss sjolv,
liksom andre Folk, so er han inkje Nordmann (,,Lat
inkje Soensken og Dansken faa nokot aa lee ao!«)
men norskNordnca11n. Me er so rædde, Folk-
skal tru me er barnslege, at me hev inkje Mot til ·
aa væra vaksne.
»Men Ordet norsk er daa norskt, veit eg?««
Nei, gode Lesar, det er ei Forvanskning av
nord isk 1).
»Aa ja, det gjer inkje nokot. Ein kann vera
like god Nordmann fyr det.« Men Kjære, korleids
uttalar du Ordet Nordmann, det er slik framand
Sleng paa det, liksom naar du nemner slike Ord
som: Hilda, Fritjof, Anna· Det vert reint tyskti
din Munn
»Uttala gjer korkje fraa elder til. Hovudsaki
er at me samlar oss um Fødelandet vaart.« Det
siste kann eg vera med paa; men kvat heiter detta
Fødelandet, me skal »samla« oss um, er det Not-
ge, Norgje, Norre, Noreg elder Norig? Kvar
Franskmann veit, at hans Fødeland heiter La Fransk-,
kvar Engelsmann veit, at hans heiter Eng1aud,
men Nordmennerne hev 5 — segjer og skriv fem
— Maatar aa uttala Namnet til Fødelandet sitt
paa. Eg er rædd Hjortat er likso femklustad som
Tunga· (Meir.)
1) Danskarne minnest endaa Upphavet til Ordet norsk:
Dansk Svensksog Nordisk hev me set ender og
daa i danske Bøker, helst i den Tid, daa Skandina-
visinen var appe-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
