Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
-»—— f-. —,-————»-«»».«,·—s·—-k—
. er me tryggare enn her,« sagde Presten·
10de Januar 1880·
Fedraheiinen.
det er meste Skardsrjupek) (hell Fjellrjupe), men
so er no ho au dygtig stor iaar. Men er det tjukt
med Rjupe,« so er det fulla tjukt med Skyttarar au
skal eg tru. Det’ er nokk solksamt inni Fjellom
allstad no eit Vil hev voret; det er mest som um
Sumaren, so no er det ikkje Mange som staakar
heimeleis, fyst dei kann paa nokon Maate sleppe av.
Hev dei ikkje Byrse, brukar dei Snarur, ber med
seg Buskar og Tre langt upp paa snaue Fjellet,
ser du, sovidt dei kann hava noko setje Snarunne
sine i. Er det no noko te Skyttar, so kann dei
knabba so imillom ei og tvo Tylvter um Dagen.
For naar ein fcer 24 Rjupur med 12 Skot paa
ein Dag, daa kann Ein ikkje klaga· Og Prisen au
var utruleg eit Vil her, det var innmot ei Mark
Rjupa, men no paa det siste heve han komet neatt
te 12 Skillingtt). — For dei maa sinna paa noko
berga seg med Foldalanne au. Det var no denna
Gruva, dei hadde noko Fortenest av fyrr, men no
hev det vore reint stilltder au, aa kalla; endaa det
no i det siste er sjaaande Bon te, at dei kann saa
leggje i Veg meg vonom større Sendingar av Svovel-
tie-sand te Tyskland. Og det vilde verta stor Hjelp
fyr Bygdi. For Foldolen treng Pengar han au,
for flust og grepa vil han hava Stelle sitt, med
Mat-ambo og Greidur, ja Borddukar og Sylvty og
dilikt liksom i Byen, berre den eine hævare hell
den andre. Og fo store Haugar med Kasse; for aa
stelle gildt te Fremmindfolk og so gangei Gardoin
og sjaa, korleis andre au heve det, um han so fyr
det maa setja seg i Skuld og Gjeld, jau det likar
Foldale11, men so mykje anna veit eg ikkje stort,
Um han heve Vit paa hell. Niksgreiur (Politik)
og Maalsak, det læthan helst andre syte fyr. Hellest
so heve dei no tenkt paa aa riva ned Kyrkja si,
uin dei kunde faa Hjelp berre te aa reisa ho upp-
atte. Og um no ikkje Foldolen er den, som er for
kjcer etter Kyrkja, so var det voel lell; for styggare
Hus er daa vandt aa sjaa; ho ser ut som ein
gamal Laave, ja det Var med Naud eg vilde hava
ho te Laave au, eg. For paa ein Laave der plar
det daa jamnast vera ein Mun varmare hell ute,
meniFoldalskyrkja, Kar, fyrst detheve vore Godver
ute eit Bil, so fleer Kalden seg aat erkja (og so
er det jamnast, naar det er Presthelg her), og naar
du lcet upp Kyrkjedyri daa, so slær Kallgnsten mot
deg so stinn og stram, at det er ikkje for mange,
som vert huga te stige inn; det er ikkje Under daa,
at dei heller likar aa sitja burti Kottom med Kort-
X
Y) hell »Ska-rjnpe«, som Foldalen gjer det til, deikallar
ho so, for aa faa gjort ho te eit »Skadyr«, for daa
« gjeng ho ",,utum Lova «; daa kann dei tyne ho,
naar dei vil-
«·) Men det er lell ikkje, som det «var her eit Aaret; daa
vart det selt Rjnpe fraa Foloalen fyr Z Tusind Dalar.
Meii ifjor var det aldri Rjupe sjaaande.
saag paa stor Gleda, for han trudde det var
Svarteboki; so sann Presten fram Kyrkjelykjelen og
ei Lykt og bad Baard fylgja seg. ,,Fyr Altaren
Baard
saag, at han var»faelande bleik. Dei gjekk.
Men daa dei var eit Stykke ifraa Huset, kom
det tvo Kvinnur fram or Sknggen og sylgde stilt
etter. Den eine studde den andre uppe, og dei
hadde eit snart Kav fyr aa vinna fram gjenom
Stormen. Det bar til Kyrkja.
12.
Veret var sælt. Gaturne var tome, Husk stengdez
gjenom Stormylen hoyrdest Sus og Marm fraa
Sjaen liksom ein djup, haas Tone. Presten kunde
knapt koma fram syr Kjolen sin, som Stormen tok
i som i Seglet paa ein Baat; men Baard gjekk
og heldt honom fast i Haandi og tottest sjaa den
Vonde glytta fram med Skinnvengjer og Horn bak
kvar Gavl. Han hadde aldri visst, at Vegen til
Kprkja var so lang·
Endeleg var dei der. Presten sette Lykjelen
iDari og vreid upp; detsukkad forunderleg i
Laasen, og Gjengi skreik. Jnnanfyr var fælande
leiken og hava det godt og varmt. For heve du
ikkje ein god Nudd hell Hundskinnspels og so Stor-
styvlar hell Finnskor og Naggar paa Fotom, daa
maa du berre vaaga paa Von og Helse, skal du
herde deg inne eit lite Bil, naar det er millom 30
og 40 Gradar innanstokkes. Aa ja, det plar ikkje
vera fleire, hell du sullgodt kann reikna dei hell,
einkvar Kroken berre her og der burti Room, sit
og hukrar og srys og trampar med Fotom so ncer
som paa Offerdagom, daa alle skal aatKyrkja, all-
visstf Ungdomen; sor daa er det Menstringsdagen
liksom, for daa fær Gjentunne au syne seg fram-
Men hellest er det ikkje so stor Skilnad lell, skal
eg tru; for naar dei tek aat med Salmom og skal
syngje, so hoyrest det ikkje annsleis, hell som naar
Sporvungarne sit og pistrar nppi Buskom.
« t.
Frcta Fvllcil fkriv Bjug til Fedrh.: No heve
Bjug voret uppmed Follen eit Bil au, men det er
stussleg Greie, her hev vore no; de er heiltupp ei
Kallegheit aa tenkje paa, og de sille daa likvcel vera
eit kristent Land. Men er det rett slikt daa, som
her gjeng te, at Folk berre tist tenkje paa aa drepa
kvarandre ihel? Jkkje so eg vil nemne nokon med
Namn; var det so likt seg; for daa vart det væl
nokon-kvar. Men eg spyr berre, um det skal vera
rett slikt, naar Kjeringanne tek aat aa slaast so
Blve renn, so dei vert liggjande baade 8 og 10
Dagar, ja heile Maanen med. No hev Bjug reist
vidt, voret baade i Hallingdal og andre Staer og
hoyrt og sett mang ei underleg Greie, baadei
Kjeftbrnket og hellest, som egikkje her vil skrive um,
men det segjer eg plent, at slik Uliklegheit, det hev
eg kje sett fyrr, for det er heiltupp ei Syn.
So snaale som Kvinnsolki kann vera, sysste dei
er blie og lagar seg visklege og folkelege, so vilde
eg daa heller sjaa ein Ulvehop hell eg vilde sjaa
eit Koinnfolk sinna; for ein Ulvehop kann eg skræme,
men ho kann eg ikkje skrceme hell. Cg vert lei eg
og tek heller daa te Skogs og sit og sullar med
Geitanne nppi Bergeskortumie, det er moroar det.
For nm Ein er Kar aldri so mykje, so slepp Ein
dei ikkje likvcel, skal eg tru; dei er aldri rædde for
aa leggje ihop med dei teshell». sor Karanne kann
ikkje slaast her, aa kalle daa, naar dei ikkje ere-drukne,
men naar Kvendi daa er slike, so veit du dei vert
Jvigangsmennar straks, og deivert navngjetne Av-
rekskjempur. .
Eg tykkjer mang ein Goiig det er stygt, naar
Karsolk slæst, men jamen er det styggare naar det
er Kvendfolk, soleis som det er Skikkjen her upp-
med Follen, naar det er noko Morolag, Brulartp
hell sovoret. For dei er so mykje meir vyrdlause
dei, fpst dei. legg i Veg. For om ein Kar no
skapar seg te,· so vert« han daa aldri i Verdi so
forverkeleg stygg og fcel aa sjaa te, som eit Kvend-
» ved Andreas Austlid·
folk, sysst dei grustar seg upp; for det er ikkje likt
med nokon Ting. Fysste Haarlokkanne dansar som
Ormar utyver Herdanne og det frayner i Nasanne
og gneistar or Augunne liksom dei vilde brenne seg
.upp, daa tykkjer eg heiltupp det er fælt og ei kalleg
Syn; og er det noko daa, so er det meir ein Bast-
dyvel hell eit Menneskje. Men so sianetter, daa
tenkjer eg det, ’ve sjave meg: Tru eg var ein
Teiknare, tenkjer eg, og tru eg hadde Papir-, so
vilde eg skildre dei av paa Papire, og so vilde eg
sende Papire til Fedraheimen, og daa sille han
trykkje det og sende det ut att, og daa sille alle
Folk plent saa sjaa, kossi dei va laga her uppmce
Follen ans. ’
Det er kaldt so langt aust og upp i Landet,
og det er kaldt Blo. au i Austlendingem det’ er
kanskje hoste kaldt au sum Gong, og daa er det
vcel betre aa faa friske paa det litt einkvar Gongen, enn
at det reint skulde stivne. Men no er det so goe
Vegjer vorte her uppmae Follen, at det er speleg
aa gjera nokon Ting, for Ein fcer ikkje snutt seg
ikring hell royvt paa seg det Grand, fyrr det straks«
kjem baade Skrivar og Fut, og daa plagar det
jamnast vera Slutt paa Moroi.
Bøler. Soga um Sinklar og Skottom
Er det nokon, som trur seg
go te skrive paa Norsk, daa skal han kanpe seg
denne Boki, for det er sanneleg ikkje Mange, anna
dei maa lære storlege av denne Boki, for Stilemaa-
ten er heiltupp so norsk og so go, som han kann
bli. Anten du er med Maale, hell du er mot det,
so skal du faa deg i denne Boki, for , her fcer du
plent sjaa, koss Norsken er laga her; for det, er
Norsk her. Han er Skulemeistar han, som heve
skrive ho, segjer han. Men ho er skrivi slik, Boki,
at Ein aldri skulde tru, det var nokon Skulemei-
star; ho er skrivi slik, som um det var ein gamal
Gudbrandsdøl, som ikkje kunde lesa so mykje’
som ein Bokstav, ja heiltupp ein munndjerv Gin
an, som hadde skrive ho; betre Ros kann hoikkje saa
av Bjug. Det er ikkje mange Stulemeistrar, som
kanns gange so reine og flekklause fyr Maale sitt
gjenom Lærd·otnen, som me ser, han hev gjort det.
Han takkar Chr. Bruun, og er det so, at han kann
sleppe Folk fraa seg likso goe og uskjemde paa
Maalsansen, som dei kjem aat han, som det er
sjaaande paa denne Karen, daa maa me au alle
takke og ære Bruiiii og Skulen hans; daa maa
han au vera ein Gjæving·
Han er ein Gudbrandsdøl, denne Austlid’en,
det er greidt aa sjaa, um Boki er aldri. so
mykje skrivi etter Landsmaalsreglom; for det er
go og rein Gnndbrandsdalslit i Stilen hans, so
hem kan kje»blireinare. Og godt og veel er det. ..
Det er stae Gutar og trauste Sellar, deiGud-
brandsdolanne, og eg skal meine det er traust,
stillt; men ei vaat, tung Steinluft stod imot dei
som or ein Kjeldar og Stigi deira gav Attegny
rundt alle Kvelvar, og Krokar, so- det hayrdest som
mange gjekk. Her lyddest Stormduren sjernare,
men holare og tyngre; det var som Toredun bak
ein Bergaas, men med lange Yl gjenom Gluggar
og Taarn. Baard kjende Kaldsveitteii reniia ned-
yver Vangarne sine, og heldt Presten i Haandi
med eithardtTak· Men han kjende, atden Haandi,
han heldt i, skalv.
Kyrkjegolvet fekk aldri Ende! Det var som
dei stod og steig paa same Flekken og ingen Veg
kom. Kalde Gustar strauk linnt imotdeiz det kjen-
dest som Kausing av lette Hender, elder som Pust
or eit usynlegt Gap. Kvart Stig gav Fæla: imot
dei kom heile Flokkar av Skrymt som kvarv, og
etter. .. etterseg kunde dei venta den Bonde! Kvite
Lakan skimtad fram og gjvymde seg attum Sular
og Murkantar, og uppyver og rundt Under
Kvelvarne, hayrdest kvcevde Vengjetak; det veike
Lykteljoset gleim ustadt burtyver Stoleraderne og
vekkte lange, urolege Skuggar, som slutte seg og
slydde og mengde seg tilsluttmed det store aalmenne
Myrkret langs Veggjerne. Endeleg naadde deiAl- s «
taren« Baard saup djupt etter Anden og kjende
seg lettare. No var dei framme. Paa denne hei-
lage Staden maatte Ein vael vera meir trygg, helst
naar Ein hadde ein Prest med seg. No kveikte
Presten Altarljosi og bad Baard leggja seg paa
Kne innmed Altaren· Vaard so gjorde, og laag«
der halvloynd bakum Prestekjole11. Presten snudde
seg fraa Altaren og slog ein vid Krins kring segi
Lufti med Haandi, gjorde Krossteiknet til alle Si-
dur og tok so til aa beda. Han bad fyrst Gud
tilgjeva, at han kom fram til hans Altar med ein
so syndig Mann, som i alle sine Dagar hadde livt
i Agalaysa og Vantru; —« men no hev han baygt
seg og gjevet seg i ditt Vald,«og søkjer her and-
mjukeleg din Naade: difyr bed eg fyr honom, og bed
deg av din endelause Godleik uin aa srelsa honom
i den store Nandi, han er i no, og aa vera hjaa oss
baae i denne Stund og berga oss baae, men
honom iser, fraa Djevelens Magt og arge List!«
Og han bad lengje og fagert, bad, vigde og lyste
Fred.
(Meir.)
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
