Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
34
Hr. ,,Gk.«
Det, eg her skriv, er framkallat ved sidste Sva-
ret dykkar (i No. 5) til Christopher Bru11n. For
eg er bland deim, som med Spenning hev sylgt
Ordskiftet millom Dykk. Eg ventad nokot av det.
Men ved Stykket 11 hev De gjort meg nokot lang
i Andletet. · Skal det fyre Aalvor enda her?
De hev uvleg talat sterke Ord um ;,fri For-
handling.« Vel var· det, og Takk skal De hava
for dei Ordi. Men kvi kjem De so sjolv strakst
etter eg dreg den fri Forhandlingi med Brunn
soleids ned, som her i dette Svaret? Elder er
det ikkje det, De gjerer, naar De dreg imi i Ord-
skistet um Sak dette, som De segjer, Bjornson og
Vrriun skal hava seg imillom, og finn ut, at det,
som Bruun vil, er aa venda Slagordet ,,veri
Sanning« attende mot Bjornson sjølv som ein
Dom serleg hver honom og yver hans politiske
Lagsmeiin, —— og so segjer vidare: »Det var
det eg viste, Det er paa den Maateit me brukar
aa verja oss mot moralske Aalvorskrav. Me bety-
gjer dei av fraa oss sjolve og slengjerdei attende
som Spott·elder Fordoming mot den, dei kom
fraa. Me hemner oss fyr vaar Fred og Ro, maa-
trn; elder me hemner oss, syrdi det var Kolum-
hus, som fann Vegert til Amerika, og ikkje me.«
»Det var det eg visste« Altso — her skal
me etter Dykkar Meining hava Grunnen til, at
Vruun kom fram med Anka si mot og Kravet sitt
aat Republikanarom vaare. Skal daa Aalvorsord
(og det kjennest ogso desse Vruuns Ord aa vera)
— skal dei vera Utslaget av snart sagt det moralsk
laakaste, me kann nemna?
Og det er sjytlvsagtz at slikt er ein daarleg
Maate aa fremja fri Forhandling paa. Det er
snarare aa slaa henne reint ihel.
Men me er vel alle Born av vaar eigi Tid
meir elder mindre, og soleids hev me vel alle
saman Merke av den Vesaldomen i vaartSamfund,
som gjerer det so overlag vandt aa sora eit i San-
ning fritt Ordskifte um Spursmaah som brenn·
Men det kom meg likevcel so reint paa Tvertetr
aa sjaa Dykk ogso ,,svinebøygd« under denne Vesel-
domen — og just her.
Elder er desse Ordi Dykkar aa taka i onnor
Meining Senn etter den endesramtne Samanheng?
i
1
l
Fedraheimen·
Og so·eit Ord um sjolve Saki. Eg meiner
De i ein vesenleg Pimkt tek i Mist paa, kvat
Bruun vil, naar De ,,forstend Bruun« so: ,,Du
skal-agitera syr di politiske Tra, i Tid elder
Utid, um du gjer Gagn elder Ugagn med det, ja
um dit aldri so mykje ser, at Folket ikkje hev Bruk
fyr elder kann gjera seg godt av Teoriarne dine.«
——— ,,Men den Setningen hev nok Bruun sjolv gjort
fyr Tilfellet,«« segjer De. Gg kann ikkje« rettare
sjaa, enn at det er De sjølv, som hev gjort han
fyr Tilfellet. Bruun derimot segjer: ,,Det, som
det gjælder om, det er, at vort Folk skal kjende
den Grundtanke (det Princip), som driver en hel
Del af dets ledende politiske Mænd, kjende noget,
som er en as de store, bevægende Kræfter i hele
vort politiske Liv-«
Vrnuns Krav er daa, at dei Politikarar, som
veit, at dei vil og arbeider fyr Republik gjenom
den Politik, som Vinstre no arbeider med — dei
skal offenleg ,,staa ved,« kvat dei gjerer og vil,
og segja greidt ifraa, kvifyre dei gjerer det.
Spursmaalet er soleids fyrst og fremst: finst
det ein slik repnblikansk Flokk, som med
fnll Tanke arbeider fyr ein stilferdeleg
Yvergang til Nepubliken? «
Finst han ikkje, so fell Vruuns Anke og
Krav hurt. Men finst han — ja so kjem det
andre Spursmaalet: er det rett aa krevja, at han
skal tala ut elder ikkje?
Og daa held eg paa Bruuns Krav um aa
tala ut, fyrst fyrdi eg sjolv treng aa faa vita,
uin han er til elder ei; og so syrdi eg trur, at
eit fritt Folk sjolv maa gjera Utviklingi med, nm
ho skal verta det til fullt Gagn. Av den Grunn
maa Folket hava full Greida· Endeleg meiner
eg, at det finsthagre Fyremaalenn Sigervinningar
syr Dagen.
Namdalen 11te Febr. ·1880. O. K. Kriløh.l
Missionen og Missionsverkct vaart.
Folket vaart, ikkje større det er, hev gjort ikkje
so litet fyr"Heidningmissionen no i seinare Tid.
J mange Byar og Bygder er skipat Missionssam-
lag og Kvendesantlag, og i Stavanger er ein stor
Skule til aa utdana Missioncerar. Serleg paa
Vestlandet er ,,Missionstansem« som det heiter,
28d e Februar 1880·
stor; den aalmenne Mann er mange Stader betre
kjend med Missionsstrtevet og hev meir Samhug
fyr det enn t. D. fyr vaar eigiFolkereisi11g, Maal-
saki, Politikken o. dl.
største Folkesak»« Vaart Folk, som er eit sterkt
Trudomssolk, er etter Maaten rumhendt, naar det
gjeld Missionen og annat sovoret, som hev sen-
get Ord fyr aa vera ,,gudelegt." Og alle dei,
som hev reist fraa Heim og Land ut til Heidiiin-
garne og trassat alle Hindringar fyr aa sorkynna
dei Kristendomen, er me skylduge aa agta» Meti
so kjem det store Spnrsmaalet, korleids det kann
hava seg, at me ser so litet att av alt dette Stræ-
vet. J Salulandet, veit me, hev voretarbeidt no
i mange Aar av ikkje so faae Missioncerar; men ·
ikkje meir hell ein og annan einstaka Heidning hev
vortet paaverkad av Kristendomen· Paa Mada-
gaskar er det nok litegrand betre, men ikkje mykje
er gjort der helder. Og det er likso galet, at
sume av dei, som skulde vera umvende, stundom
hev dovnat av og er ifraagjengne att (t. D.
Sulu-Moses)· Korleids kann dette hava seg?
Det er dei»uheldige Vilkaar«-, Missioncerarne
vaare arbeider under, Folkelynnet hjaa Heidningarne,
som hatar alt nytt og all Upplysning, vert det
som-tidast svarat. Det kann vera altfor sannt
det, og det er visst, at Missioncerarne vaare hev
myket aa stridast med, som me her heime ikkje veit
umhell kjem ihug, so me hev ikkje Lov til aa
venta so svart myket; men likevcel hev daa eg,
og mange med meg, voret i Toil, um det erberre
dei »uheldige Vilkaar««, som meinkar Framgangen
syr Misfionen. Lat oss sjaa eit Grarid paadettel
Me skal ikkje her hefta oss ved dette svwre
Gongverket med ,,.Loovedbestyrelse,« ,,Kredsbestp-
relser," ,,Kredsforsamlinger« o. s. fr., alt um eg
trur, at dette utan Skade kunde minkast av til
Helvti. Større Lag ligg det paa sjolve Missions-
skulen· Her maa dei, som vil verta Missioncerar,
gangai5 Aar og læra—framatide Maal, Hebraisk,
Græsk og mangeslags nye Maal, og so Teologi.
Det er plent etter same Maaten som vaare eigne
Prestar vert upplcerde. De sse boklcerde og maal-
kloke unge Menn, ukjende med Livet, som dei er,
skal so ut millom Villmennerne. Og korleids tek dei
detder? Jarc, Missionakren byggjer ein ,,Station«
og fcer til seg ein og annatLHeidiiing til Guds-
«Lilla Mormor."
Eit Folkelivsbilcete fraa ei skaansk Skogb1)gd,
teiknat av Ave.
(Framhald.)
,,Ho hev brukat Kunster og Skjelmsstykkje syr
aa draga honom aat seg, det glett aldri,« vis-sad
Mor Vackagiirden. som sjolv strævad alt ho kunde
til aa faa sine fjore Syster sitmeleg gifte. »Tausi
hev anten Beinet av ei Gro, som hev voret ned-
lagd i ei Maurtuva, fyr at Mauren skulde eta
henne upp, og-dreg Kararne aat seg med det, el-
der og gjev hodeim inn tri Dropar med Skinn-·
fvengjeblod, um ho ikkje reint ut brukar styggare
Kunster-«
Dei andre Kvinnfolki i Grendi samroystad
med Mor Backagärden, og Kararne tagde, at dei
ikkje sjolve skulde verta mistrudde fyr aa vera ,,for-
gjorde« av y»Lilla Mormor". Men dei yngre tenkte
kvar syr seg, at Glse var so fager, at ho turote
ikkje annan Trolldom.
Thomas hadde sine eigne Tankar, der han
gjekk sturen og hugill· Han hadde voret fatig fraa
Varndomen, so han daa hadde lotet ganga fraa
Dør til Dør og beda um Braudet, og difyr forstod
han til Fullnad, kor stor Freisting det kunde vera
fr)r ei fatig Gjenta som Elfe, aa verta framflutt
sraa Husmannstaus, som gjorde Pligtarbeid paa
Greivegodset, til ein fri Bondes velvyrde Hue-fru.
Hadde Olof voret ein skikkeleg og sedug Svein, so
hadde det ikkje fenget hjelpa, kor illt det hadde
svidet i Hjortat — han hadde endaa raadt henne
til aa taka ved Tilbodet syr si eigi Skuld og syr
Mor si Skuld; men no — Thomas kjennde det
paa seg, at det var ikkje Kjærleik, men vill Traa,
som dreiv den agelause Gardmannssonen til aa
gjeva sin ytre Fridom og sitt Stormod i Motlag
fyr aa verta Cigar av fagraste Mayi i Bygdi.
Og naar so Olof hadde vunnet henne, vilde han
daa ikkje kasta burt henne likesom han hadde kastat
burt dei tvo unge Tenesttauserne han hadde sorsorts
Lukka var, at Glse kjennde til Ulivnaden hans,
visst vilde ho setja si eigi QEra hogre enn Velstand
og gode Dagar. Men um Olof batt Hagen hen-
nar ved seg med falske Kunster-? Denne Tanken
fekk den sterke Maanen til aa skjelva. Olof hadde
sjolv gjenget ved, at han hadde gjort ei Gjenta
or etter seg med det, at han hadde ei Ormetuiigai
Munnen, daa han kysste henne i ein Panteleik.—
Thomas maatte, kvat det skulde kosta, aatvara Else
fyr aa kyssa Olof, anten paa Leik elder Aalvor,
elder lata hononi bjoda seg Vin elder annat, for
Gjerderne til aa vekkja Hugen hjaa andre var baade
mange og stygge, og Else var so uvitug, at ho
ikkje trudde paa skilt-
Eiti Dag iVika deretter raakadst dei,Thomas
og Elfe, og daa sagde han ved henne, kvat han
hadde sett seg fyre; men ikkje eit Ord nemnde han
um sin store Hugverk, for han vilde ikkje standa
til Meins, isall ho sette Rikdom hver hans ærlege
Kjærleik, og denne Kjærleiken hans meinte han ho
kjennde so vel, at det vore Skam aa koma aa tala
um den no. Men detta, at han viste seg so roleg,
saarad Sjolvvyrdnaden i henne og eggjad henne
til aa halda med honom, som vart forklagad. Han
fekk vera slik han vilde, so viste han daa sine Kjen-
slur fyr henne so greidt, at baade ho og andre
kunde tyda deim. Thomas fekk eitstutt Svar paa
st Aatvarsla; ho var fyr upplyst til aa tru paa
Trollskap, heittestdet.
Men Aatvarsla feste seg likevel i Minnethen-
Det vert haldet fyr. ,,vaar -
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
