Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
54
Fedrahcixiien·
Zdie April 1880.
Den er Kongens Ven, som varar,
og som vonde Gjerning hindrar;
bause Kjempa vil eg beda
Bondens Vilje lyda paa!
— Stygglegt er det: Thingmenn stikk
stødt ihop med Kviskring Hovud;
under Felden tungt dei tenkjer;
Tigjing er paa Folket komi. — — —
Det etnograsiske Museum
,,Bjug« var ute i fyrre No. av »Fedrahei-
men« og ankad seg yver Folk som Sverdrup og
Berner, meddi dei inkje vilde roysta syre 1000
Krunor som Tilskot fyre i Aar til det ,,etnogra-
siste Museum» til Jnkjjeip av national Bunad og
annat sovoret, som det kunde vera verdt aa berga·
Han meiner, at det inkje vil finnast lenge ,,slike
gamle Saker« og atdet soleids maa samlast ,,snart.«
So vidt eg kann skyna tek »Bjug« imist her, han
heve ikkje gjevet Gaum etter dei Sakerne, det
gjeld aa kjøpa. Som han vil sjaa av Forslaget
spyrst det inkje her um aa berga alt so »gamle«
Saker, det gjeld berre um aa samla slike, som er
sermerkte fyre Bonden i vaar Tid (det 19de Aarh.)
Og skal no tru, det hadde slik Braadhast med aa
skaffa seg slike?
Elles er det so, at skal eit Nationalmuseum
hava vitenskaplegt Verd, so lyt det samlast fraa
alle Tider, so Samhengjet i vaar Historia kjem
sram; sæt ein inkje detta med, so verdt Samlingi
berre til Bisn· Men skal ein faa detta fullt og
heilt med, so fpyrst det um større Pengemidlar,
en kann henda Landet heve Raad til: det var vel
soleids inkje so reint burt i Villa aa krevja ein
Plan yver Kostnaden til eit fullferdugt Rational-
museum, so somsSverdrup og Berner vilde. Hadde
me havt ein sovoren, so hadde kann henda baade
»Bjug« og alle andre samtykt i, at det var betre
aa bruka Pengarne til Upphjelp av Folksens Aands-
liv· Gin kann og kjopa Gull for dyrt, um det
elles er Gall. Men kanskje ,,Bjug’« vil segja:
aa kjopa inn slike Saker vil alt vera til Bate
syre det nationale Livet. Kann so vera, men inkje
trur eg, at det vil«skapa og nara nokon Vyrdnad
fyr-: det nationale Livet, at me saa snorsk Bonde-
·— k
«Maalet, men kor skal dei av?
bunad og norske Greidur sette i Baas medf Eski-
moar og andre ·Vildingar. Nei lat Stortinget
gjeva oss ein Leerarpost i norskt Maal ved Univer-
sitetet, det er nokot, som kann muna. Det er sulla
inkje faae heri Landet, som vil studera det norske
Dei heve Ord-
boki og Maallæra aat Jvar Aasen, men ved den
store Allskulen hvyrest snaudt nok eit upplysande
Ord um det Maalet, som lever iDag; men natur-
legvis, det heve ikkje den Vigt aa kjenna detta som
aa sjaa paa Bunaden; detta ser iminsto ut til aa
vera god norsk national Læra. Men er det no
inkje ogso snodigt, at me heve Lærarpostar fyre
fo mangt og myket, men syre norskt Maal, som
mange no vil læra, heve me ingen. Detta var
nokot annat fyre Storthinget aa taka seg utav en
Bondebunad og Sylvgreidor i det 19de Aarhund-
rad· Men.kom eit slikt Forslag fram, so kann
Bjug lita paa, at Sverdrup og Berner vilde vera
dei fremste til aa stydja det, medan Hogre vilde
spenna imot det, dei orkad; me veit fulla at Mini-
steriet Stang heve sagt, at Nationglkjensla er so
sterks at gamalnorsk og annat sovorer«stygt«trengst
det inkje vidare um her i Landet.
Enndaa meir Partistrid?
J No. 9 av Fedraheimen stend eit Stykkje um
»Missionen og Missionsverket vaart,« som byrjar
med aa spyrja, kva det er, som gjerer, at Mis-
sionsarbeidet vaart hev so liten Framgang, og endar
med eit Utfall mot Prestar og Teologar· Detta
kom uventande no. Eg trudde, at det var Slut
med Partistriden i Fedraheimen. Men eg tok i
mist. Elder er det kanhenda ikkje merkt av Par-
tiaanden detta Stykkje? Lat oss sjaa etter.
er dei aalvorlegaste Kristne i Landet baade av
Prestar og Leiksolk, som attaat— di ogso er dei
varmaste Missionsvener, og som held uppe og driv
Missionsverket hjaa oss. Dei scer hellest bera
Namnet »Pietistar« desse Folk. Kor eg hev faret,
hev eg funnet, at Missionshug og aalvorleg Kri-
stendom syr det meste sylgdest aat. Og det maa
so vera, naar ein maa taka det som eit aalment
Krav aat alle Kristne, detta Jesus sagde til- sine
Læresveinar: »Gange ut i al Verdi, og sor-
kynne Evangelium syr heile Skapningi,»
»fare no stad aa gjere alle Folk tilmine
Det»
Leeresveinar.« Missionen er ein heilag Ting,
eit kjært Barn syr Kristenfolket· Og Arbeidet fyr
Missionen er aa likna ihop med Arbeidet fyr
vaare eigne Born: medan me leider Smaaborni
fram, so dei veks i ,,Visdom og Alder", so veks
me sjolve med dei. Naar Gudsrikjet siig upp som
eit Rikje, som vil breida seg ut yver heile Verdi
og samla alle Folk til eit stort Systkinlag, bundet
samen av Kjærleiken til den same Frelsaren; og
naar Heidenskapen verdt maalad syre Augat, so ein
ser denne uhorvelege Mengdi av ulukkelege, aa-
sjuknande Folk, som inkje hava nokot Ljos, nokon
Kunnskap um den sælgjerande Sanning: daa ser
me betre Kampen, som me sjelve hev aa sora
syr aa koma fraa Myrkr til Ljos og vinna fram
til aa verta sanne, medvitne, heile, sunne Kristen-
menneskjur· Detta gjeng Hand i Hand. Difyr
skulde ein vera hogvar og fara varleg fram, naar
ein tok til aa forhandla um Missionen. Det vil
so snart sjaa ut som um ein lagde seg etter aa
doyva Missionshugeti, og ein gjer det og, ·
naar ein ser fram som Hr. 1 hev gjort. Det
hjelper litet til aa retta paa Saki, um han her og
der rosarlitet Grand, der Godord ikkje tarvst, naar
Stykkjet er so heiltupp eit Aagrip paa Missions-
styret og Missionsvennerne, ja er so reint eit Parti-
innlegg, at det endar i desse Ordi: ,,Det er litet
Von um Betring no. Missionsverket og Missions-
skulen stend under Tilsyn av dei hoglcerde ,,ret-
truande", ,,konfessionelle" Prestar og Teologar,
maa vita, o g oei hev sine eigne Meiningar baade um
det folkelege og um det menneskelege.« Han hæder
Missionceranne og jamvcel det norske Folk; dei er
»rasande av for mykje Lærdom« og er ,,ukjende med
Livet-« Men i Norig »er det ikkje godt aa faa
Vit paa det folkelege.« So dreg han fram alt det,
dei maa læra paa Missionsskulem og finn so ut,
at dei »vert upplærde plent etter same Maaten
som vaare eigne Prestar«’. Dei maa lcera mange
,,sramande«Maal, Hebraisk (?), Græsk og mange-
slags nye«Maal, og so Teologi.« Hellest kann eg
upplysa, at dei paa Missionsskulen ikkje læra He-
braisk. Det var ei Usanning. Skal tru Græsk
skulde vera skadelegt for Prestar og Missionoerar,
som skal sorkynna Evangeliet? Maatru ikkje Mis-
sioncerarne sæt Bruk fyr baade Tysk og En-
gelsk? Dei andre framande Maali er antenMa-
T —
Eit og annat fraa ei Englandsserd.
London.
Gode Vent
Du hev bedet meg skriva nokot um London,
og det sagde eg ja til, men det skulde eg aldri
gjort. Eg hev tidt og jamt sett meg ned til aa
skriva, hev kaupt ein Flaska av det beste Blekket,
Double s- Luisante, og det finaste Papiret; eg
hev søkkt» ned Katta, og Gjenta hev tullat Hanen
i eit Turrklaede og boret han til Grannegarden,so
eg kann faa god Ro. Eg hev rivet meg i Haa-
ret og flisat upp med Tennerne ei heil Tylvt med
Penneskaft, men eg hev aldri fenget det til slik,
at eg totte det var lesande. London er ein uhor-
veleg By, og der sinst alle Ting; der er fleire Ju-
dar enn i Jerusalem, fleire Katholikkar enn iRom,
fleire Jrar enn i Dublin, og — allvisst daa eg
var der — fleire Maalstroevarar enn i mang ei
Bygd i Norig· Ein kunde trenga 10 lange Aar
og mange Pengar til aa sjaa seg um, og eg hadde
10 stutte, myrke Veterdagar, og litet Pengar —
"paa si Vis, daa han sagde til Ungarne:
j T-
Pengar lyt ein hava i kvar Fingertupp, skal ein
sjaa nokot — og ingen til aa syna meg umkring.
D syr er det best, at du korkje ventar mykje elder
go t av meg um London, mindre eg skulde finna
nokot i ei Handbok fyr Reisande.
London, liksom dei fleste gamle Handelsbyarne,
ligg ved ei stor Elv, so Skulemeistaren hadde Rett
,,Tenk
kor god Gud er, som allstodt letdei største Elvarne
renna sramum dei største Byarne«. Fyr det me-
ste ligg dei nokre Mil fraa Havet og, venteleg til
aa vera tryggare mot Sjoreivaran og London ligg
6 norske Mil inne i Landet. Alt i den Tidi, daa
Romararne var Herrar i Gngland, var London ein
stor By; —— dei hev sunnet Leivingar fraa den
Tidi 18 Fot under Jordi; Byen gjekk daa fraa
Tower til Ludgate, ei engelsk Mil — men ingen
kunne droyma um at det skulde verta den største
Byen i Verdi, som Soga veit um; ein skulde tru,
han laag for mykje i ein Utkant av Verdi til det;
men det som var ein Utkant, hev det engelske Fol-
ket gjort til eit Midtpunkt fyr Storhandelen. Svei-
tedroparne av fleire Hundrad Millionar slyt inn i
denne Byen og vert der umskapt til ein Gullstraum,
som gjeng til dei ytste Utendarne i Verdi til aa
avla meir Sveite og meir Gull· Det er liksom
Blod-Umlaupet i ein Kropp, og London er liksom
Hjartat, og Borsen og Banken er dei tvo Hjorte-
kammer· Aars-Jnnkoma av London er umkring 19
Millionar Pund, 342 Millionar Krunur, 9 Gonger
so mykje som Aars-Jnnkoma fyr den norske Mis-
kassa. 300,000 Uksar og 1,700,000 Sander et
denne Byen upp um Aaret, og svelgjer dei ned
med 200 Millionar Poitar Ol og Porter. — J
den eldste Luten av London, City, den gamleHan-
delsbyen, hev Folkemengdi minkat mykje i dei sid-
ste Aarhundrad (fraa 111,000 i 1631 til 74,000
i 1871), daa dei fleste Husk hev vortet innreidde
til Kontor og Krambuder. J dei beste Strok, ved
Borsen elder ved St. Pauls Domkyrkja, hev dei
selt Grunn til innpaa 18 Millionar Krunur pr.
Akre (10,000 Kvadratalner,) 1800 Kr. fyr ei Kon-
dratalen! Um Dagen er alt Liv og Ferdsel som
i ei Maurtuva, men um Natti, naar alle ,,For-
retningsfolk« hev faret heim til ,,Vestenden««, er
det likso stillt som i Kristianssand, og um Sann-
dagarne stend mange av dei 58 Kyrkjurne tome.
Ein fatig Reisande er inkje mykje vyrd stik
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
