Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
26de Juni 1880.
Fedraheinien·
103
av Ludvigs Tid; men det vilde ikkje vera rett aa
tru paa ei Burtsolning under hans Styre. Ci
Rad med Diktarar af syrste Slaget finn ikkje Av-
lgysarar med det same. Vel var Kunstinokot ,,kon-
geleg««, og det er visseleg ikkje ynskjande, at Filo-
sofi og Soga stødt skal liva under Konge-Augo.
Men den Gongen var Lærdomsfolk og Kunstnarar
mest nvydde til aa sokja Studning av Landsherrar
og Storfolk. Og liksom Hundradaaret hans Ludvig
sjolv avlad sin store Literatur, soleids emnad det
til ein ny Tidsalder med heiltupp eitannat Lug. Daa
Ludvig xlv døydde, var Rousseaii og Diderot
sadde, Montesquieu og Voltaire alt vaksne Menn.·
Paa den Tidi sekk Frankriks Maal og Litera-
tur Jnngang alle Studer; jamsides med Skaldskapen
og Talekunsti der bleiknad Spanias og Jtalias
Stvrverk; i Tyskland var i Royndi Tilhugen til
fransk Kultur etter 30-Aarskrigen ei kveikjande
Magt mot den raadande Raaskapen og Dauvleiken.
Men framfor alt annat vann Frankrik ved
Samlingi av Statsmagti einiFyremun paa det
politiske Umraade, som det aldri sidan hev kunnat
halda uppe i so lang Tid. Endaa at Napoleon
hadde so mykje større Sigrar aa kyta av, stupte
han mykje snarare og tyngre enn Ludvig for det
europæiske Samlaget, som hans eiget Hardstyre
hadde skapt. Liksom seinare i Tidi, etter den store
Revolutionen, so snudde Folket seg daa og mot
Utlandet etter Uro-i innanlands. Ludvigs Ufredar
og Landvinningar gav Frankrik den Krigaraanden,
den Kjennsla av Overtak, den 9-Erehugen, som hev
medfort so store Vinningar for det og so store Tap. Ved
aa vinna Elsasz, Franche Comtcz og ein ·Lut av
Flandern gav han Frankrik 660 [:] Miler nytt
Land og trygge Grensur. Lothringen, som hellest
syrst vart vunnet ao Gttermannen, kom og under Frank-
riks Vald. Til dess han sjolv av Ovtnod manad
sram den sidste Ufreden, fann han ingen jamgod
Motstand; han kunde i full Saning tala som Herren
i Europa. Hans Politikk gav heile Fastlandet eit
nytt Lag. Han fann Herforarar, som Cond6, Tar-
enne, Catinat, Vauban, Skaparen av den nye
Festnings- og Kringsetjengskunst; meisterlege Em-
bcettesmenn aat Styret og Loagivnaden, sramfyr
alle andre dei nyskapande Statsmenn Colbert og
Louvois. (Meir.)
Minni fraa Seljor.
(John Lie.)
Eg ha alli vori i Seljor fyrre. Naa laut eg
avsta aa helsa paa Arvesen aa Ullmann. Cg kjen-
de dei gott, aa ha hoyrt dei mange Gaangur,
men ein kann alli hoyra dei syr myki. D’ce stoute
Karar. Av alle, som hev hoyrt dei heruppe, aa
som ce komne so·vidt at dei kan tenkje aa hava
ei Meining, oe der bare ein Dom, aa de ce: at
dei ce reint framifraa Folk. Eg fyr min Part kann
naa ’ki seia, kos gott eglikar dei. Arvesencekansi
mest solkeleg, Ullmann mest djup. Dei utsyller
hinannen, dessi Tvo·
Men dessi Mennar ce for store ti aa trengja
Ros av meg, vesle Kroken.
D’oe rart moe de, ein oe ’ki allstøt: like gott
i Lag. De va ’ki vente. Helles va ki Ullmann
heldig, naa seiste eg hoyrde honom. Aa gjeva eit
Utsyn yvi Historia paa ein Times Tid ce ein
misleg cTing. Da-. va noko slikt han gav, men eg
sksyna ’ki stort av de. Eg hvyrde de kyrja burt i
Persia ein Sta aa slutta paa Eidsvoll De va
visst myki djuptaa gottpaa sin Vis; men eg kunne
inki sevne ikring de, so eg sekk Endarni ihopz syr
meg va de »umaatelegt« som »Melkeveien« —- aa
likso ubegripelegt.
So ce de Arvesen moe Mythurne sine. Om
dei sei han myki gott, d’oe visst, — aa deri finn
han alt de som til er, aa vel so det. Eg kjæm
somti ihug dei Amerikanerarne, som bau sram den
rike Diamant-Gruva; men dei fyllte ho sjave ma-,
Diamantar· So selde dei ho syr mange Pengar·
Men dei som kaupte blei stygt narra: daa dei sill
ti aa grava, va der ’ki fleir Diamantar hell dei,
som va lagde ne-i. ———
— Der ak fint i Seljor, aa reint framifraa
snille Folk; de Lov ska dei saa av meg, som
sant ce.
Skulen stend paa ein Gar, som heiter Bjorge.
De ce ein ven Gar, aa ligg innunde ein haag
Nut. Der ce ein svært stor Stogu-Bygning, som
ska vera sett upp ao ein Skrivar. So her ce ’ki
vondt um Hitsrom, aa endaa mindre um Hjarte-
rom. Fraa gamalt hev eg høyrt, at der sill vera
vondt aa faa Hus i Seljor; d’ce Lygn; no hev eg
roynt de. Paa Bjorge seer ein letvint Hus; ein
tarv ’ki eingaang spyrja um de. Aa so ce de
allesta.
De sall so, eg kunne ’ki vera der kot eit par
Dagar· So va de ein Kvell, der va varmt aa
tungt i Lufti. Eg — vesle Kroken —- gjekk eis-
mal, liten, ukjend, aa dreiv burt mae Laau aa
Fjosi. D’ce somti gott inki aa bli lagd Merki til.
Eg gjekk aa gjekk, kaam burt i Bjorkeskogen; der
gjekk eg digta aa droymde. So bleidenniVisa til-
Ullmann og Arvesen.
Heil dei Menn, som Ljosi tenner
Millom Telemarkis Fjellt
Unge, Gamle, Kvendi, Menner
Samlar seg i Gry aa Kvell:
Undrande dei Ougo vender
tanke, varme Ljos imot,
Vormer seg paa valne Hender,
Aa i inste Hjarte-Rot.
Alle Krestir, som va bundne,
Mana in i Skorve-Nut zk) —
Dei bli løyste, attersundne
Naa av Gjente aa av Gut;
Aa i gamal Magt aa Bragi
Feerast dei i kjende Ton;
Bygdi blonier som ein Hagi
Naa umkap mce sine Bon-
Ljosrcedt Troll eg ser seg krvkjer
Bakum Laa-u, bakum Fjosz
Stygge, svarte der dei prijer,
Skræmer Folk sraa Sol aa Ljos;
Bonde, arge, so dei srasar,
Pustar ut ein heite Eim
Gjenom sine store Nasar
Yvi Bondens sagre Heim.
Dei vi freiste Soli dytte,
So at Folki ska ’ki sjaa, —
Dei ce rcedd den minste Glytte —-
— Vent! Dce blces ein Stormvind naa!
Fridoms, Sannings sterke Vindar
Sopar Toka i ein Snupp,
Aa sraa alle, alle Tindar
Vake Vardar logar upp·
Trolli alle gjenge sroyner,-««)
Arge so dei spyter Stein, ·
Aa bak kvart eit Holt seg lvyner
dl·) Skorve-Nttt, eit Fjell i Seljor-
W) Froyner = ser vraangt, surt.
For i Loynd aa gjera Mein.
Vare Tufsl De tor eg vaage,
Sanning hev alt sesta Rot,
So syr Laage som syr Haage
Faafengt d’æ aa stande mot-
Heil dei Menn, som Ljosi tenner!
Signa vera deires Orl
Mange, mange i seg kjenner
Dæ dei saadde frodigt gror.
Seljor! alli du dei gløymer,
J kvart Hus aa Heime-Stavn,
Veit eg visst du trugi gjoymer
Arvesens aa Ullmanns Navn!
Kvar Sundag oe de fritt aa koma paa Sku-
len syr kven som vi’. Aa de som eg undrast mest
paa, va Mengdi av dei som kom. Dei store Sa-
larne paa Bjerge va stappfulle mce Folk: ,,Unge,
Gamle, Kvendi, Menner««, som det stend iSongen
her appe-
Ja, de ce venriSeljor, sriskt aa lettaa anda,
Bygdi blomer som ein Hagi, aandelegt Liv ce vekkt,
so de knitrar aa sprakar. D’ce Arvesens aa Ull-
manns udoyelege Æra, at dei hev vori Hovumen-
nerne ti aa kveikje aa vekkje Aandslivi iTelemarki.
Aa fyr mangt eit kostelegt Fræ-Konn, dei saar ut
blandt Folki, som vil bera Frukt, naa aa ikomande
Dagarl
« —- Gg spilar litt paa Harding-Fele, aa cesoelt
gla i Musik. So kann Ein vita eg lout saa
Leiv Sandsdalen ti aa spila syr meg; han aa
Petter Veum i Moland ce beste Spilemennerne
iTelemarki, ja eg hev Hug ti aa seia i heile
Norgi. So ein Dag gav eg Skulen paa Baaten,
aa rusla burt ti Sandsdalm Leiv va ’ki heimi,
han va paa ein Gar aa snikra, for du maa vita
han oe ein framifraa Snikkar au. Eg avsta, aa
fann Mannen; de va ein Monn noko ut i Aari,
mce eit fint aa klokt Andlit. Han tala greidt aa
gott syr seg, aa eg tottest forstaa, at den Mannen
ha· lese ikkje liti, aa tenkt meir. Han skynar seg
paa mangt aa myki, Leiv. Aa so snil aa grei!
Trass i at han va ’ki rektig srisk den Dagen,
aa ha knapp Ti, so va han strakst viljug ti aa
vera mae meg. Aa so spila han syr meg.
Eg tor ’ki skrive um Spili hans, helles kunne
G. seia eg va galen· For daa eg skreiv um Fjell-
Spili i Knut Tronson, daa fann han, at de va
galsklege skrivi. Men gott spila Leiv; eg vi bare
seia, at han spila slik, at eg alli gloymer de, um
eg blei hundra Aar. Takk ska han havat
Aa de vi eg seia: KjOem du ti Seljor, so
gloym ’ki aa faa Leiv ti aa spila syr deg! Du
trur ’ki koss gottdce ce,syrr Tonurne brusar igjenom
deg. AT du ’ki reint eit Naut, so vi du kjenne
ein Stroum gange gjenom deg, som gjer, at du
kjenner du oe Menniski aa inki bare Dyr.
Aa so ei hjarteleg Helsing ti alle Venir aa
Kjenningar i Seljor!
Kriftianin, den 25de Juni-
Stokthingct sluttad den 23de Juni, Kl. 12.
Ingen Trontale; Thinget vart berre »uppløys",
svarad so med »det sædvanlige Ønske«: »Gud
bevare Kongen, Fædrelandet og Vroderriget’«.
Det gsekk svært stillt.
Den Prosessionen av Embiettsmenm som altid
moter upp ved slike Tilhove, var i Aar ikkje so
stor som vanlegt. Mill. A. vart det lagt Merke
til, at der hadde mott upp berre ein einaste —— Prest.
»Morgenbladet« segjer, at Thinget av 1880
er det mest radikale etter 1814. Det vil
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
