Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
18de September 1880.
3edr·aheime—n.
151
styrde han utan seinare Uro alt til han døyde, i
meir enn 30 Aar, mvkje megtigare og tryggare
enn eingong Perikles i Athen.
Alle av Medici-9Etti shnte seg som Vener av
Vitenskap og Kunst, men ingen, ikkje eingong Lo-
renzo den Herlege, var det i so hog og ædelMei-
ning som Cosimo Hiin var sjolv ikkje lcerd, alt
nm han hadde mange lti)ngmaal, stor Lesiiad, snar
Uppfatning og fin- Kjeusla for det Fagte; men
haii var altid serdig til aa vhrda alt Llandsarheid
etter Fortenest. Bokdomaren, Dsiktareic, Leemren
i Maal-Grunnarne, Umsetjaren sraii Græsk, den
heglierde Teologeii og Filosoffem Kunstnaren, som
gjorde Rit til Kyrkjur og Borgjer, thtgardar og
Bruer« elder som prydde dei med Sthttur og
Maalartavlnr, —· alle hot2rde ihop som Lekkiir i
same Kjeden, meinte Cosimo. Berki deira prhdde
Bhe11, eemd Staten. Gaaverike Folk vart dregne
til, Post og Løn fo kk dei; dei vart sette i Arbeid
og hetalte, men vis? fte knapt sjolve, um dei hadde
Staten elder Privatmauden Cosimo aa takka
for det.
dror aat Cosimo heitte Lorenzo de’ Medici
og var ein Mann av same Sliikiet· Dei gode
Mennerne, som dei drog til Byen, lærde etter-
kvart upp Boriii deira, og soleids heldt den same
sine Daniiizs og den same knlturvenlege Aand paa
aa liva i Ætti.
— Tred me inn i den laerde Krinsen, som
shlkar seg ikriug Cosimo de’ Medici, moterme ein
Maan, den mest sermerkte, —— knapt 1niddelsh«og,
tjukkfallen, allstodt framifraa fint og reint klædd,
og allstadt vielnogd aa sjaa til. Det er Cosimo’s
lærde Minister, likso stor Kulturven som han,
men og likso mhkje eiii smaanohten Livsfilosoff
som hin er eitt vidshiit Statstiii1111t Det er Nie-
colo de )iiecoli Fctr hans var .l"k’aupmann i
Florents og heldt Soii siii til Nleriiigi i mange
Aar Men daa Faren dohdde, og Sonen saag
seg Eiziiir av ein so midels stor Arv, kastad han
Handelen og slog seg heilt paa det han hadde Hug
til: dei saare xl’itenskapar Og der heldt han ut.
Hatt lærde shrst Vatin og so litt Graesk Snart
vcir det Bokerne, som var hans største Lyst. Han
gjekk til Padua herre for aa faa i Bokertte aat
Petrarcaz desse vart icsirnnnlaget aat Boksamlingi
hans-, som han sidan aukad med usliteleg Energi.
Største Lnten af denne Voksamliugi hadde
han sjolti skrivet av. (Dei hadde ikkje funnet paa
aa preuta Boker endaa). Hiiii var ein overlag
dngleg og uthaldande Avskrivar· So kaupte han
Voker so langt Pengarite rokk og kom paa
den Maaten snart ned i den heiske Armod. Men
han hadde berre aa senda ei Retning til den me-
diceiske Bankenz Cosimo hadde paalagt Rekneskaps·——
sorareit der aa strakst betala ut kvar«Suni, Nie-
coli kravde. Daa han dohdde var han i500 Du-
katars Skuld til Bankem
Niecolif var ikke berre Avskrivar, men Tekst-
kritikkar attaat. Hiin samanliknad Haandskrifterne,
sann ut rette Lesemaatem forkastad likefram van-
stellte Stader, bolkad Bokertie av i Kapitlar og
sette upp Jnnhaldslistur Hkiit gjorde dette so
vitngt, at det var dermed, han vann sitt folkelege
Namn For endaa maatte dei i desse Ting sara
meir srant etter Vit og Skhn enu etter lærde
Reglar.
Boksamlingi hans var lieilt igjenoin den storste
og veste i Florents; ho heldt 800 Vand, daa han
dohdde og vart verdsett til ikr 4000 Zechinar —
um hellest slike Ting tæt seg verdsetja Han aatte
eit Kart hver Jordi og serskilde Kart over Jtalia
og Spania. Til dette kom ei liti Samling av
sorne Statuer og annat Vilætværk, Mosaikki1r,
utskorite Steinar, Mhntar og Medaljur Sume
av desse siste var fraa gamall Tid; men dei kunde
alt no gjera gode Blh-Avstohpingar.
J denne «3erdi var det, den litle Mannen
livde, liksom ei finsleg Vevkjerring i Beveii sin.
Men han var ikke so einstodingsleg som dette
Dyret.
Kunnskap elder bokleg Hjelp; Bokerne hans kunde
alle faa laana, som vilde bruka dei; daa han dovdde,
var 200 Boker ute paa Laan-
— Deri shrste offentlege Bosamlingi
kom uppiFlorents og i denne Tid. Tanken, som
hellest var frair den gamle Romertid, vaknad fhrst·
for Aalvor hjaa Niceoli. Og herw her i Florents
var dei tvo Tiicg, som skulde til for aa faa nokot
slikt istand: Daning og stor, samlad Rikdoiii.
Niccoli testamenterad fhrst Boksamlingi si til
Klosteret S. Maria degli Angioli paa det Vilkor,
at alle Studerande skulde frit faa hruka Bokerne.
Men Dagen fhrr han dor)dde gjorde han um att
dette Testamente-; kannhenda gjorde han dette for-
skuld Gjelden sin. Hiiii leet no ei Nemnd paa
1(; Mann, derimillom Cosimo og Lorenzo de’
Medici, taka Sciki upp til Drhfting. Nemndi gav
Cosimo vidare Fullmakt, og no leet han til Zl300·
Zechinar til aa grundleggja den fyrste offentlege
Boksamling i Klosteret S. Marco. Samlingi vart
ferdig og opnad i 1444. Ho fekk seinare Namn
av ,,den offentlegeUoksamlingi aat den medicei-
ske Ætti«; det var til Tcikk for det Cosi11io hadde
gjort og til Skilnad fraa den private mediceiske
Boksamlingz men det vart likevael Niccoli, som er
istrnnnleggjarem og hans Namu vart og skrivet
paa Frampermen av Bokerne. De11, som skipad
og stellte upp Bokerne var Thema-I Parentucelli,
den fhrste moderne Voksamlaren og Grunnar av
Boksamlingsvitenskapen Haii tenkte ut ei Lista
(Schema) til aa skipaBokerne etter, og baade Pok-
samlingi i S. Marco og sidan dei andre. nye
Samlingarne, som koiri upp; vart stellte etter den.
Dei, som ikkje kjenner til hans stille Arbeid i det
mediceiske Bibliotheket, vil likeveel ikkjenegta honom
Vyrdmid, naar dei hohrer, at denne litle Bol-
mannen som Pave heitte Nicolaus V og hev vore
den eigenlege Grnnnleggjaren av Vane-Cum
Utansor Live.
(«Den Spitelskis frait Aosta« av Grev Xaoier de Maistre).
(Framhald).
(Sjn«kingen:) Full av desse shrgjelekze Tan-
kanne glohmde eg, at det finnst ein Trohstarmann;
eg glohmde meg sjolti »Kvi skulde eg sjcm Dag-
sens Ljos·2’« tenkte eg. »Kvi er Naturen so rang-
vis og sthvmorsleg mot meg? Liksoiii eit Barn,
dei heogjort arvelaust, maa eg sjaa paa, kor rike
og sæle dei andre er, men kann ikkje faa njote
min Lut. Nei, neil« ropii eg rasande, «det finst
ikkje Gleda for meg paa. Jordi. Lcit meg doh,
min Arming eg er, lat meg dohl Lengje nok hev
eg gjort Jordi nrein; aa um ho vilde gloype meg
livande og ikkje leive so mhkje som eit Fitr etter
meg elder det minste Merke paa mitt fordvtiide
Tilvasrel» Ek] vart meir og meir or og vitlans.
Lysten til aa gjem Ende paa meg tok alle mine
Tankar. Endeleg tok eg den Raadi aa setch Eld
paa Vustaden min og brenne upp baade den og
meg sjelv og alt som kunde minne um meg.
Uppest, rasande foor eg ut, gjekk og dreiv att og
fram i Skuggeii av Taarne. Viljelause Skrik
lhfte seg fraa den thngde Briuga og skrcemde meg
sjolv i den kurre Notii· Fredlaus og sortrhllt
foor eg inn att, skrikande som eiti galen: «Ulhkke
hver deg, Spitelske-! Ulykke hver deg!" Og liksom
alt skulde viljci driva meg i Undergangen, hohrde
eg Dvergmaale svara fraa Rohserne av Brama-
Huset hans var opet for alle, som sokte·
fan: »Ulykke hver deg!» Eg vart standande,— te-
ken av Rædsle; og endaa lengje jamra Doergmaale
fraa Fjelli, veikare og veikare: «Ulhkke over deg!»
Fullhuga paa aa setja Eld paa Taarne mitt
tok eg ei Lampe og gjekk ned idet underste Rome,
og tok med meg Tros og turre Kvistar. Det var
den Stova, Shster mi hadde butt i, og eg hadde
ikkje vore inne der etterho dodhde Armstolen
hennar stod endaa der, liksom daa eg sist saag
han; og ezz kulsa, daa eg saag Slore og hmse an-
dre av Klædi hennar spreidde rundt i Rome.
Dei siste Ordi, ho hadde sagt meg, skaut seg upp
att i Minne mitt: «Eg forleet deg ikkje, uni eg
dohrz eg vil vera hjaa deg, naar dri hev dei vonde
Ridenne dine; hugsa det!’( Diia eg sette Lampa
fraa meg paa Borde, fekk eg sjaaBande til den
Krosse11, som ho hadde bore kring Halsen; ho
hadde sjolv lagt det inn millom tvo Blad i Vi-
belen. Dcier eg saag det, kvakk eg upp paa nhtt,
teken av heilag ?)icedsle. Det var som eg med ein
Gong fekk sjaa ned i det Avgrunns Gape, som eg
hadde tenkt aa kaste meg ned i. Eg skalv og mer-
mad meg bortaat den heilage Boki. «Her, her er
Hjelpi, ho lova meg-l« Eg drog ut Krossen or
Boki, og daa sann eg eit forsegla Brev, som den
gode Shster mi hadde lagt inn der til meg.
Graatem som Hat-ut og Rcedfle hadda dithvt ned
til no, tok meg, og alle dei mhrke Tankanne kvarv
lmrt i same Stundi. Eg trhkkte lengje det dhre
Breve inntil Hjarta mitt, fhrr eg kunne lesa det; »
eg kasta meg paa Kite og ropci etter Guds Mi-
skunnz so braut eg Breve og las i sterk Graat
desse Ordi, som eg aldri meir kann glohmer
«Bror, eg skal snart fara fraa deg; men eg vil
ikkje forlata deg. Frem Himmelen, som eg vonar
aa koma inn i, skal eg vaka hver deg; eg vil bede
Gud, at han gjev deg Mod til aa bem Live med
Tolniod, til dess det tekkjest honom aa samla oss
i ein annan Heim, der eg vil kunne shtie deg heile
min Kjærleik; inkje noko skal daa hindre meg i
aa vera hjaa deg, og ingen Tiirg vil kunne skilch
oss. . Cg gjev deg den vesle Krossem som eg hev
bore i heile mitt Liv; han hev ofte trohstii meg,
naar eg hadde det vondt, og den er den einaste,
som hev vore Vitne til all min Graad Naar du
ser denne Krossen, so skal du minnast, at det siste
Ynskje mitt var, at du kunde liva og doh som ein
god Kristen«. Det dhre Brev! det skal aldri ko-
nm fraa meg; eg vil hava det med megi Gravi
Det skal opnki Himmelporten aat meg, som eg so
nær sjolv hadde stengt for meg for all Tid med
min vonde Gjerning. Daa eg hadde lesedet ut,
kjende eg meg reint trohtt; det hadde tekje for
hardt paii meg, alt det eg hadde gjenge igjenom.
Eg saag liksom ei Sky, som breidde seg ut for
Augo mine, og um eit lite Vil misste eg Mimte
baade um Naudi mi og um meg sjolv. Daa eg
vakna att, var det langt paa Notti. Ettersom
Tankanne klaarua, kom det ei Kjensle av usegjeleg
Fred hver meg. Alt det, som hadde hendt um
Kveldett, shntest berre som ein Draum Det shrste
som eg gjorde var aa lhfte Aiigo mot Himmelen
og takke for Frelsa fraa den verste av alle Ulyk-
kor. Aldri hadde Himmelkvelven shnst meg so
klaar og so fager; ei Stjerne lhste inn gjenonr
Glase til meg; den stirdeeg paa lengje med
unemneleg Gledei og takka Gud, fordi han hadde
unnt meg den Fagnaden aa sjaci ho; eg kjende ei
lohnleg Trøst ved den Tanken, at ei av Straa-
lanne hennar nok likevcel var eetla til den fins-
lege Cella aat den Spitelske
Eg gjekk roleg upp paa Rome mitt att. Re-
sten av Notti nhtta eg til aa lesa Jobs Vok, og
den heilage Eldhuge11, ho spreidde i Sjæli, dreiv
heiltupp sraa meg dei tunge Tankanne eg hadde
hhst. Ek; hadde aldri havt slike frele Stunder, daa
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
