Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
* gjeld det som aalmenn og
Fedraheimen.
NN ER
Pris fyr Fjordungaaret Kr. 1.10
Betaling fyreaat.
med Porto og alt.
| Bladstyret i
| Kristiania.
Bit Blad aat det norske Nolket.
Lysingar kostar 10 Øre Petitlina,
og daa etter Maaten fyr større Bokstavar.
| Laurdag den 26de Februar 1881,
Ekspedisjonen i
Fredriksstad.
5. Aarg.
TERTIT
Jeg venter ikke, at mine Foredrag
om Vantroens Væsen skulle minde
Bifald i Blade af ”Fedraheimens” Be-
skaffenhed; sandt at sige, ønsker jeg det
ikke heller.
Derimod turde jeg maaske kunne
vente at fan opfyldt den Bøn, at mine
Uvenner ville standse sine Angreb, ind-
til mine Foredrag foreligge trykte; saa
kunne da Folk se Forskjellen mellem,
hvad jeg virkelig bar sagt, og hvad
man enten indbilder sig sely eller vilind-
bilde andre, at jeg har sagt. Foredra-
gene skulle udkomme, saasnart min øv-
rige Gjerning levner mig Tid til at
gjøre Manuskriptet færdigt til at trykkes.
Man kan være forvisset om, at jeg ikke
for de forventede Angrebs Skyld skal
afsvække nogen Tanke eller bryde Spid-
sen af noget Udtryk. Førend jeg talte
vidste jeg vel, hvad jeg udsatte mig for
ved at tale. Men jeg har mine Grunde
til ikke at frygte.
Hvad ”Fedraheimens” Anereb i sit
No. for 19de ds. angaar, skal jeg kun
bede Læserne, om at, opsætte sin Dom,
indtil 70 i Sammenheng kunne lese,
hvad dro har sagt; da vil jeg gjerne,
de skulié prøye om den Paastand er
sand, her fremsætter, nemlig, at
”Hod»aheinens" Artikel forholder sig
titat.ine Udsagn som Goddag til Økse-
skaft.
Og saa endnu kun Et. Det kan
synes slemt for den, hvis daglige Gjer-
ning fører ham ind i de Fattiges Boli-
gerg at blive stemplet som En, der er
"fell bløs overfor Fattigdommens IN Nød.
rå; dog: vover jeg at sige: Skaden
. ikke min, om ”Fedraheimens”
fadder bliye kjendte blandt de Fat-
Må i min Menighed.
lot Kvistiania 21 Februar 1881.
nem I. C. Heuch.
D BG sa |
Aschu å k v
Ar sjekk ut ifraa ”Fædrelandets
Ord i av Hr. Heucns Foredrag, daa
sko HELG, at det laut vera nokonlunde
o*itélegt. No kann eg forstaa, at
«et maa ha voret reint daarlegt.
jeg
Men naar eit Referat vert framlagt
på Prent i offentlegt Blad, og Fore-
jagshaldaren ikkje paa nokon Maate
«otsegjer elder avsannar Referatet, so
rimeleg
Regel, at daa hev Ein Lov til aa halda
(4 til Reteratet. Og det er ikkje sagt
naar Fin vert upp-argad av ein
den Setning i eit slikt Referat, at
in daa er god til aa venta med Mot-
legget, til dets Foredragshaldaren ”lev-
nes Tid til at gjøre Manuskriptet fær-
digt til Trykken.”
I dette Tilfellet brydde eg meg so
mykje mindre um aa venta paa Hr,
Heuchs Bok, fordi det slett ikkje var
Heuch serskilt, som eg vilde skriva
um. Eg var i Grunnen like sæl um
baade Hr. Heuch og Foredraget hans,
endaa det var det, som denne Gongen
gav meg Tilføre til aa skriva. Det,
som eg vilde til Livs, var den åalmenne
Preste- og Rikmannslæra um, at Fa-
tikfolk ikkje hev vondt av aa vera
fatike o. s. fr., ei Læra, som ein høy-
rer snart sagt, kor Ein snur seg i dette
Prestesamfundet, og som daa bl. a. og
kom fram hjaa Hr. Heuch. Og den
Læra hev eg lengje havt eit godt Auga
til: for det er meir enn ein Dag sidan
eg kom etter, at ho er baade bjarte-
laus, usann og forderveleg. Eg hev
emnat paa eit Stykkje fyrr um den
Saki, men daa fekk eg ikkje Stunder
til aa gjera det ferdigt; no daa eg
fekk sjaa den same Leksa uppatt hjaa
Heuch, kunde eg ikkje tigja lenger.
Eg veit dessutan, at Hr. Heuch er
ein av dei verste til aa bruka denne
i seg sjølv ravgalne Læra til politiskt
Vaapen, d. e. til Vaapen’ mot Fri-
domsarbeidet, som just hev til For-
måal aa gjera alt som gjerast kann for
aa hjelpa dei arme og nedtrykte upp.
”Tak ikkje Hjelp av dei liberale, for
dei gjev Dykk berre utvortes Hjelp;
vend Dykk helder til oss; for me gjev
Dykk den sanne MHjelpi, alt um me
kanskje i det utvortes læt Dykk hava
det som fyrr! — for det er ikkje det
utvortes det kjem an paa!” — So paa
Lag lyder Leksa, og daa vert ho en-
daa styggare enn ho var. Sanningi
er, at vil Ein reisa Fatikfolk moralsk,
maa Fin just taka til med det ”utvor-
tes”. Den kristne Missionæren Living-
stone sagde eingong, at Ein skulde
”umyvenda Heidningarne med Bomull”,
og det ber innpaa same Tanken. Bg
trur, at Livingstone var likso god Kri-
sten og likso stor Sjælekjennar som
Presten Heuch.
Eg hev korkje sagt elder meint,
at Heuch var ein hjartelaus Mann,
det er Læra, som er hjartelaus. Um
Heuch personleg hev eg høyrt, at han
skal vera snild og god mot dei Fatike.
Fekk han raa seg som han vilde, so
gav han gjerna burt alt det han tente,
er det sagt, so det er visst ingen Ting
åa segja paa Mannen i so Maate.
Men det vedkjem ikkje Saki. Det,
det her spyrst um, er kva Maate Ein
skal fara aat for aa gjeva Fatikdomen
varig Hjelp, og ei Hjelp, som paa
same Tid kann reisa dei moralskt,
— og daa trur eg ikkje, at me skal
gaa til Menn av Heuchs ”Beskaffen-
hed” for aa faa gode Raader.
G.
SEN
|Bakke i
Sogur fraa Island.
(Fritt fortalt etter Øyrbyggjasoga).
HI.
Torleiv Kimbe*) tingad seg Yver-
ferd fraa Island til Norig um Suma-
ren med nokre norske Kaupmenner,
og han var i Matlag ihop med Styre-
mennerne. Kaupmennerne hadde fyr
Skikk i den Tidi, at dei hadde inkje
Kokkar, men dei, som høyrde til same
Matlaget, kastad Lodd um, kven som
skulde laga Maten til kvar Dag. Heile
Mannskapet hadde Drekke ihop, og
det skulde standa eit Kjer attved
Masti, som Drekket var i, og det var
Lok yver Kjeret, og nokot av Drekket
hadde dei i Tuunur og hellte upp 1
Kjeret, etter kvart som dei drakk av
det. Daa dei var mest seglbudde,
kom der ein Mann, som het Arnbjørn
og bad um aa faa vera med, og det
fekk han, men han skulde vera, Mat-
lag fyr seg sjølv. og koka framme i
Skuta. Dei hadde ei lett Yverferd og
tok Land paa eit Utskjer i Hordaland,
og der lagad dei Maten paa Land.
Torleiv Kimbe skulde laga Maten den
Dagen, og han skulde koka Graut.
Arnbjørn var paa Land og kokad seg
Graut, og han hadde Kjetelen, som
Torleiv Kimbe skulde hava sidan. Daa’
gjekk Torleiv paa Land og bad Arn-
bjørn gjeva seg Kjetelen, men han
hadde inkje stampat Grauten sin en-
daa, og han sat paa Huk og rørde i
Grauten, og Torleiv stod yver han.
Daa ropte Nordmennerne fraa Skipet,
at Torleiv skulde laga Maten, og sagde
det var godt aa sjaa, han var Islen-
ding, so god Tid, som han gav seg.
Daa vart Torleiv braadsinnad og tok
Kjetelen og slo ut Grauten, og dermed
gjekk han sin Veg. Arnbjørn heldt
i Tyora og slo med den etter Torleiv
og raakad han i Halsen. Det var
inkje stort Hogget, men med di at
Grauten var heit, so brende Torleiv
seg paa Halsen. Daa sagde Torleiv:
”Daa me tvo er Samlendingar, so skal
inkje Nordmennerne faa detaa læ aat,
at dei ertar oss paa kvarandre liksom
Hundar, men me skal minnast detta,
naar me ér paa Island”. Arnbjørn
svarad inkje. Torleiv Kimbe var 2
Vetrari Norig, og so for han attende
til Island. Same Sumaren kom Arn-
bjørn og attende og busette seg paa
Hraunhovn Vaaren etter.
Bror hans het Bjørn Breidviking-
Kjempa og budde eit Stykke fraa.
Same Vaaren fridde Torleiv Kimbe paa
*) Sjaa Fedraheimen fyr 1880, No. 52.
SSN ILLE
Torsnes-Tinget til Helga Torlaksdotter
paa Øyr, Syster hans Steintor paa Øyr,
Helga hadde 4 Brødrar, Steintor, Berg-
tor, Tormod og Tord Blig, og desse
kallad dei Øyrbygger. Tormod var
gift med Torgerd Torbrandsdotter, som
var Syster til Torbrands-Sønerne, Tor-
leiv Kimbe, Snorre, Torodd, Torfinn
og Tormod. Tormod Torlaksson vilde
gjerne gjeva Torleiv Kimbe Syster si,
men Steintor svarad seint paa det og
viste Saki til Brødrarne sine, og daa
spurde dei Tord Blig. Men daa Saki
kom fyr honom, svarad han so: ”Eg
vil inkje skjota denne Saki til andre
Menner, for her kann eg segja beint
fram, kvat eg vil. Det kann eg segja
deg, Torleiv Kimbe, at fyrr skal dei
Brandsaari gro att, som du fekk paa
Halsen, daa Arnbjørn slo til deg med
Graut-Tvora i Norig fyr tri Aar sidan,
enn eg vil gifta Syster mi med deg.”
Torleiv svarad: ”Eg veit inkje, kor
langt eg kjem i den Saki, men anten
det vert hemnt elder inkje, so skulde
eg ynskja, at du fekk eit Slag, fyrr
tri Aar er gjengne.” Tord svarar:
”Urædd sit eg fyr dine Trugsmaal.”
Morgonen etter hadde dei Torvleik*)
ved Budi til Torbrands-Sønerne, og
daa gjekk Torlaks-Sønerne framum, og
daa dei var tett ved, flaug det ei di-
ger Sandtorva og kom under Nakken
paa Tord Blig, og ho raakad han so
hardt, at han stupte rundt med Beini
yver Hovudet. Daa han stod upp,
saag han, at Torbrands-Sønerne log
fælt aat han, og daa snudde Torlaks-
Sønerne radt og drog Sverdi, og so
sette dei paa kvarandre, og det bar
radt til aa slaast. Nokre vardt saa-
rad, men ingen fall. Steintor hadde
inkje voret med; han hadde talat med
Snorre Gode. Men daa dei vart skilde,
kom det Forlik i Stand paa den Maa-
ten, at Snorre og Steintor skulde vera
Skilsmenner (”Voldgiftsmænd”), og daa
vart Yverfallet og Saari liknat ihop
paa baade Sidur, og Skilnaden vart
utjamnat med Bøter, og daa dei reid
heim, var alle forlikte, aa kalla.
Denne Sumaren kom det eit Skip
i Hraunhavnaros og eit i Dogurdarnes.
Snorre Gode reid’ til SJ i Hraun-
hovn og reid heimantil med 14 Mann**).
Men daa dei kom sør yver -Heidi i
Duvgusdal, reid det 6 Mann etter dei,
. *) Korleids denne Leiken var, veit
ingenting um.
me
**) Snorre Gode, som var Hovdingen i i Bygdi,
hadde Rett til fyrst aa spyrja Mannska-
pet um Tidender. og taka ut dei beste
Varurne aat seg og setja Takst paaalle .
Varurne. Å
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
