Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
68
Fedraheimen.
30te April 1881.
(Jerm. 1. 18.), og difor var me glade
no, daa Brun trod fram, og me fann i
det, ban sagde, iallfall nokot av det me
hadde ynskt. Men ein slik Mann skal
stydjas.
— Det var ”lidet, jeg frem fik
bære;” men det er endaa likt til, at
Kapellanen Henrik Moses finn, at det
var meir hell nok. Han er i sitt ”Gjen-
svar” helder harm, og spanderar ei
Mengd med sterke Ord paa meg (Løgn,
Bagvaskelser, Usandheder osfr.). Dei skal
han no faa hava sagt i Ro. Men daa
der i Stykkje honoms dels inkje er
Grunnar, dels er Grunnar, som eg in-
kje kann taka pode, so vonar eg, at
ingjen vil undras paa, at eg kjem att
og jamvel i mitt Tilsvar er nøyd til
aa koma med meir enn sist for aa sanne
det, eg alt fyrr hev sagt; for eg liter
inkje berre med ”sterke Ord”.
Naar eg skreiv: ”Men han har vunne
i so mange Sakjer, sa han, at han tvila
ikkje no held”, so kunde Kapellanen
gjerne ha merkt at det ikkje var noko
Citat. Nei, Herma — slik som ho gjeng
her i Kvitseid, — er mykje verre; den
kjenner vist Kapellanen likso godt som
eg, Iallfall hev eg daa høyrt forvist,
at Gamle-Moses sjølv viste om ’o. Det
var daa underlegt skulde slikt vera komet
upp av ingenting, naar det solengje og
av so mange gode Menn hev voret for-
talt og trutt paa. At Provst Moses
dreiv igjenom aa faa sitt ”Redesmør er-
lagt om Høsten”, det er — ”Rett etter
Loven”, segjer Kapellanen. Det skal eg
ikkje segja nokot visstum. Men eg var
og er likevæl i Tvil um det er ”Rett”,
endaa det er etter Moses’s ”Lov”, daa
eg hev høyrt Uttalur fraa mange andre,
som gjeng ut paa nokot annat. He
skulde difor voret taksam, um Kapella-
nen ha viljat nemne meg den Loven;
for eg er i detti Tilfelle verkeleg ibeit,
daa den Lovsamlingi eg hev Høye til
aa sjaa, segjer, at ”Tiendeafoift (dermed
Reida au vælf) bør være betalt inden
Desember Maaneds Udgang” (Lov 31
Juni 1801.) Ep sa i No. 9, og eg tek
det uppatt her, at Folki her i Gjeldet,
var fraa gamalt vande til aa betala si
aarlege Reide eingong fyre Nyaar, og
at dei, daa Moses "ikkje litte med &det,
”tok til aa mulle um, at etter vo
hadde dei gjort si Pligt, naar dei betala
til Nyaar”. Og den nemnde Lovpara-
grafen synest aa tala for det. ”Desem-
ber Maaneds Udgane” og ”til Nyaar” er
helder likt, det. Men lovlegt elder ikkje
lovlegt — er det det som er det fyrste?
Ja, slik synes det vera no um Dagen.
Det er rart aa sjaa, at Prestarne, som
meir hell andre skulde vera Tenarar av
han, som Rikje hans inkje er av denni
Verdi, at dei, naar det gjeld um aa drive
inn sine ”Sportlar” til ”sidste Hvid”,
slær seg til Ro, naar det berre er ”Rett
etter Loven”. Daa kann det vist henda
det, som ein annan Stad er sagt, at
”den høgaste Rett kann verta den høgaste
Urett”. Og ii slike Tilfælde kunde det
vel vera andre Ting og aa tenkja paa
for ein Prest, t. D. om det var høvande
med hans prestelege Gjerning hellest aa
fara fram slik; for ein skulde daa tru,
at ein maatte bry seg meir um aa frelse
Sjæler enn um aa berga ein gjild Pre-
stegard og ei feit Steik for sitt eigi
Bord. Men slik det er no, veit ein
ikkje, kva ein skal tenkje mang ein
Gong. Kva nyttar det aa præke fagert
um Sjølvfornegtine og Forsaking og
um aa belder lida Urett som gjera Urett,
naar dei sjølve er so stride som dei ofte
er? Dei berre vekkjer Forarging og
gjev Kristendomens Fiendar ”Anledning
til Spot” paa den Maaten.
Naar Kapellanen vidare fortel, at
Far hans ”har desuden hævdet denne sin
Ret efter Konferance med og under
Billigelse af. flere af Bygdens Mænd”, so
spør eg: kven var desse Menn? var det
Formannskapet? . Nei. Og eg kjenner
ingjen andre, som kunne inngange no-
kon slik Forpliktelse paa Folkjes Vegnar.
Dessutan tykkjest eg vita for visst, at
Kvitseidingann paa ingjen Maate ”billi-
gede” denni John Moses’s Framgangs-
maate med Reida. Vil nokon innbilla
Folk det, so er det Vas.
Det fell vist helder tungt for mange
Kvitseidingar, naar Kapellanen— etter
at han fyrst hev vedgjengje, at Far hans
”med Bestemtbed inddrev sin Rede”
— finn, ”at det her af flere Grunde bli-
ver en Nødvendighed” aa gjera det paa
den Maaten. Det viser, kor reint ban
tek i Mist av Folkje. Bg skal ber taka
fram eit Ord av ein annan Prest, kan-
skje ein av dei mest vyrde i Lande. Han
sagde at det var klaart, at Reidurne upp-
havleg var meinte aa vera Gaavur, og
dertil lagde han dette, at væl var "å
so, at Folk, naar det galdt Sjælesyrja-
ren deires, burde betala væl:; men det
var paa den andre Sida helder inkje
som det skulde vera, naar
kravde; han for sin Part kunne aldri
gjera det; og aa ganga til Panting og
Tvang, det var nokot, som laag so langt
burte fraa deu prestelege Gjerning hel-
lest, at um det kunde der for ein kri-
steleg Prest inkje eingong vera Tale.
Ein kann vera stød paa, at den Mannen
tapte ikkje stort paa Reida.
Bg er inkje aaleine um aa tru, at
Offringi i Kyrkja slutta av den Grun-
nen, som eg hev sagt. Det var daa
rart, skulle Moses ha vilja uppgive desse
Pengarne, hadde det voret Raad til aa
faa dei. Men Kappellanen kann sjølv-
sagt halda paa so lengje han vil og segja,
at væl var det so, at Offringi tok av,
so det var berre 2 og 3 held ”ingjen”,
som offra; men det var inkje av den
Grunnen. Ja kva var det so for? Han
skulde i det mindste ha gjeve konn ein
Grunn her, ein klaar og grei Grunn;
for fyrr trur me nok inkje letteleg. Det
er hellest underlegt, dersom det skulde
vera ei Umbot 1 Kjyrkjeskikken — for
det maatte det vel vera, naar det inkje
var som eg sae, — at han daa inkje
fekk burt alt Pengestellet fraa Kyrkja.
Hadde Moses gjort det, so hadde han
daa gjort ein god Gjerning her i alle
dessi Aari. Men no! Ja, eg veit inkje,
kva eg skulde nevna! Nokon god Sku-
lemann var han knapt, daa det var
meir-held-so aldri, han var i Skulestoga
utan om Hausten paa Eksamensdagjen.
(Det er hellest sagt i andre Blad, hosta
Skulemann han var, og hoss han var
mot Lærararne). Det skulle daa vera,
at han var god til aa ”forberede Ung-
domen til Komfirmasjon”. Ja, eg min-
nest, kor væl ban innprenta Pontoppi-
Gan, og det kunde vera væl nok; men
han kunde inkje halda seg for aa sende
Bod aa Krav med Konfirmanterane held,
og det skjemde alt ut att. For jamvæl
Born forstend slikt. Det vilde vera eit
faafengt Arbeid aa prøve paa aa vise,
at John Moses var avhalden her i Gjel-
det. Det heldt endaa paa aa koma ei
Adresse istand, som — paa ein fin
Maate, sjølvsagt — bad han um aa søkje
Avskil. Adressa vart rigtignok inkje
framsend, daa det kom upp, at han
vilde søkje seg burt likevæl; men han
fekk daa høyre om ’o, og daa eret
Moses, er det sagt. — Var Met Angers-
taarur ?
I Staden for at, naar det var, som
det skulde vera, so vilde det lyda til ein
Prest: ”Du gjorde væl i, at Du kom”,
so fær ein no mangeigong liksom høyra:
”Du gjorde væl i, at Du — gjekk”.
Det maa og segjast, at det var eit
”Tap” for Moses, daa han meldte all den
Ungdomen — i hundravis meldte han dei,
er det sagt —, og det heile rauk upp i
Inkjevetta; 6 det var — etter det som
er meg fortalt — nokot annat, som gjore
at ”en eller muligens to”(?) fekk ”Mulkt”.
Derimot kann det nok henda, at det var
til Lensmannen hell Futen Klaga vart
send, og inkje til Amtmannen. Um so
var, so var no det berre ein ”Formfeil”
av meg aa nevne Åmtmannen, — so det
nyttar væl inkje Kapellanen stort. Det
Prestarne | >
er nok so,
hev hellest aldri voret Formannskapets
Meining, daa det vedtok ”Kjøbstadslov-
givningens Bestemmeleer om Gadeorden
osv.”, aa avstengje Ungdomen fraa all
Moro. Og det er Spursmaal um det er
rette Maaten aa taka Ungdomen * paa:
a vilja ”forbedre” Moroi deira ved Lov.
Nei kom ut iblandt Folkje, Prestar,
og gjev dei Hug for nokot bære, nokot
høgare, so vil det stygge gange burt av
seg sjølv! Men det vert snaudt gjort
med aa lesa upp ei Preke kvar Sundag
hell med aa halde eit Sulumisjonsmøte
ender og daa. (Meir).
Kristiania, den 29de April.
Ndelsthinget hev (for andre Gongen)
vedteke at dei Borgarvæpningar som er
i fleire Byar skal avtakast. Dæ var
5 for og 23 imot.
Den nye Herlogi hev au gjenge
igjenom i Odelsthinget. Desse 31 var
imot, at ho skulde sendast til Lagtinget:
Roll, Scbrøder, Jebsen, F. Steen, SH enar
Li. sl Halland Skattebøl, Grims-
gaard, Birkelsna, Furu, Bang, S. Soel-
berg, Flor, Rasch, Johanssen, Saxe,
Blackstad, Andresen, Larsen-Naur, Thue-
sen, Helliesen, Knudsen, Gregersen,
Schiørn, Hirsch, Bonnevie, Berg, Jens-
sen, Harbitz, Hille. Borte var: Jak.
Sverdrup, Hvamstad,
Bibelen. Folk skriv til oss og spør,
um det er Meiningi, at den nye norske
Bibelumskrift, skal vera i same Maal-
formi som ”Tomas fraa Kempten;” for
denne Maalformi synest dei er hosta
tung og gamaldags. Me kann dertil
upplysa, at Bibelen ikkje vert paa den
Gjerdi som ”Tomas fraa Kempten”. Det
at Belsheim skal vera Fyr-
stemannen i Umskrivar-Årbeidet; men
han skal ikkje vera aaleine, og fleire
gode Maalmenn — deribland slike som
Ivyar Aasen og Hans Ross — vil hava
Tilsyn med, at Maalet og Maalformi
vert so gode som det paa nokon Maate
er Raad.
Reinhardt, Bye.
Røysteretts-Saki er no ferdig fraa
Konstitusjons-Nemndi. 6 vil hava det
Daae-Sørensenske eller det Sverdrupske
Forslaget, 2 vil hava det Richter-
Sæhlieske, 1 (Aschehoug) vil ikkje hava
noko.
L. Smitt hev i den seinste Tid fare
aat mæ so usømeleg Tale i Odelstinget,
at dei no tenkjer paa aa gjera Regle-
mentet skarpare mot slike Karar.
Paa Trondheims-Jarnvegen skal dæ i
Somar ganga Tog um Natti: fraa Kri-
stiania Kl. 4 om Eftan til Trondheim
Kl. 3,50 Dagen etter; og fraa Trond-
heim Kl. 11 Fyremiddagen til Kra. Kl.
11 Dagen etter.
Rispur.
”Goddaz, Moses. Nei, so forandrad som
De hev vortet sidan sist. Eg kjenner Dykk
med Naudi att”. — ”Men eg heiter ikkje
Moses, Mannen min!” — ”Kva Slag? Hev
Namnet og forandrat seg?” AG
”At Vaarberre tok Mannen min, det un-
drest eg ikkje so mykje paa”, sa ei gamal
Kona; ”men at Kongen tok Son min, — det
kann eg aldri gløyma”. A.
Han Ola stal ei Klokke og han Knut ei
Ku. Baae tvo vart tekne. ”Kva er Klokka?”
sa han Knut til han Ola. ”Aa, no er det
snart Mjølketid”, sa han Ola til han Knut.
Ad?
”Korleids kom du heimi Aftes? Eg totte
du var ikkje fri for, du hadde lidt i Hovue,
og Vegen er lang”. — ”Aa, Far, det er ilesjo
Lengdi av Vegen, som er irer men
Breiddi, Far! den er ikkje god aa greida”:
A.
Skalkesoga. ”Det var ein Gut og ei Gjente
som skulde vigje, men so hae dei ingen
Prest; so tok dei ein Bukk te Prest... Men
du kann det væl, du?” — (”Nei", svarar for
det meste den, som vert spurt.) "Nei, han
kunde ikkje, Bukken held". FA
Det var ein Skulemeistar, som hae sagt.
til Skuleborni sine, at dei maatte ikkje segja
”Du” til’n; men naar dei tala til’n skulde
dei segja De, Dere, Dem. So kom det
fram ei liti Skulegjente med Tavla si. ”Vil
Di—Dere—Dem se paa detta Reknestykkje?"”
sae Gjenta. HA
Lysingar.
Overretssagferer Kr. J. Olsen,
”T’orvgaden 51%, rettens.
Udkommen er og faaes i Bogla-
derne samt i ”Verdens Gangs”, ”Dag-
bladets”, ”Samfundets” og ”Fedrahei-
mens” Expeditioner:
Vor nasjonale Skam,
Særtryk af ” Verdens Gang”.
Christian Magnus Falsen,
af Erik Vullum. PRS
Forlagt af ”Selskabet for "Ne:
skrifters Udbredelse.” 8” Fin-
Zine-
1 en tok
en ar
for Ammerikafarduv;,
6 Ark, indbunden 50 Øre, tilsalgs hos Br
handlerne og i Som
Nikolai Olsens Bogtryk! ; høg
Torvgaden 5 b. « 0et
sorylt
Abe-Bok
ved Andreas Austlid,
Vestmann: TS Utg aava, J. W. Eides Forlag,
kostar 25 Øyror innb.
4 Bøker fritt i Posten 1 Kr.
12 i — LØ eee DE
25 — BÆNT — D NE
naar ein sender Pengarne i betalt B >
Bokprentar J. VW. Eide, Bergenkk;
Østlandsk Tidendeion-
kan tinges fra Iste Mai. Bladet ko ikkje
denne Tid og
ul Im ka
” 31 Decbr. 576 nt
— Postpenger iberegnet. Expeditic a ho
i ne vgaden 5b.
DP:
Fedral Lar
Ev rå 1eime: ma;
kjem no ut i Kristiania att... Han kostar I
Kr. 10 Ø. om Fjordungaaret med Postpen-
gar og alt. Han kann tingast i Ekspeditio-
nen, Torggata 5 b, og paa alle Posthus.
Samfundet ..
et politisk-liberalt Blad, som.
beide for almindelig Stemmeretå jjennt
delig Oplysning, Frihed og Fr kasti-
udkommer Å Kristiania hver” En kt
og Fredag fra 30te Januar 1880." el ge
det ejes af et efter Planens Dr-*
inden Kristiania Arbejders (Ho-
Samtalelag stiftet Aktieselskal "59
geres f. T. af A. Hølaas. Or
mentet er bindende for et Fjerå.ugi
Det indeholder stadige Underretninger
om Resultaterne af Foreningsvirksom-
hed til Opnaaelse af fælles Formaal
og er særligt Organ for Arbejde 5
fundene. - Bladet betales forskt " >
med 75 Øre Fjerdingaaret, hvortil kom-.
mer Porto for Udenbyesboende 8 .
Abonnenter i Kristiania betaler Blau.
maanedsvis med 30 Øre. Abonnemen
tegnes ved alle Postanstalter og i Bla-
dets Expedition. Bestillinger kan ind- *
sendes i ubetalte Breve, merkede ” Avis-
sag”, til ”Samfundets” Expedition, Ar-
beidersamfundets Gaard, Torvgaden.
Kristiania.
Nikolai Olsens Boktrykkeri.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
