Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
for Penge.
3die Juni 1882.
På bd
Fedraheimen.
87
burt. Kvar Ætt vil hava sitt serskilde
Arbeid, og dei moralske Fyregangs-
menn i kvar Tid hev det Kallet aa
leggja si Magt paa det Arbeidet, som
deira serskilde Ætt treng mest til.
Bibel-Læra forundrar oss baade
ved sitt Langmod og ved sin Eldhug.
Tusund Aar er romlegt utmælte til
det Arbeidet aa øydeleggja Avguds-
dyrkingi hjaa Israelsfolket; og likevæl
vart dei rettvise Menn i kvar Ætt
kallade til aa arbeida imot denne Syndi
so strengt, liksom alt kom an paa
deira serskilde Arbeid. Skal ein gjera
nokot for aa lyfta sitt Folk i Moral,
so maa det gjerast snart. Ein maa
samla si heile Kraft um nokre faae
Ting, og arbeida med Eldhug. Gud
hev all Tid, og eig alle Raader, til
aa utføra sitt Verk; for Mannen gjeld
det aa arbeida medan det er Dag.
Jesus Kristus hev i si Læra og i
sitt Liv synt oss det Langmod, som
er av Gud, og den Eldhugen, som
høyrer til den fullkomne Mannen.
Læra hans hev alle Aldrarne til aa
uppfyllast i. Hans Ord høver til vaar
Trengd, og vil høva til Turfterne aåt
det Samfundet, som ingen Mannatanke
hev drøymt um.: Men 1 sitt Liv, i
sitt personlege Arbeid for den Ætti
han livde i, lagde han si Magt paa
aa utføra ein Ting: aa læra Folket
aa taka imot han som den guddome-
lege Læraren. I dette Arbeidet hev
han den fullkomne Mannens heile Hast
- og heile Eldhug. Døyparen Johannes
laag ute i Øydemarki og eggjad Folke-
hugen ved sine Serskapar. Jesus Kri-
stus kom paa den rolegaste og minst
uppstyrsame Maaten like inn i det åal-
menne Liv og dei aalmenne Vanar aat
Tidi og Ætti. Han til-leet tusund Uskik-
kar aa liva 1 Fred; Livsvanar, som
eit meir framkomet Samfund vilde
fordøma, leet han vera for det dei var,
so lengje. Han hadde sin serskilde
. Gjerning i Tidi, og for aa faa den
gjord, tok han Tidi som ho var. Han
og Læresveinarne hans drakk den Vinen,
som daa var i Bruk i Palæstina, utan
aa spyrja etter, kor mange Prosent
Alkohol han inneheldt. Kristus og
Læresveinarne hans betalad den aal-
mennelege Skatten; det hadde litet paa
seg, kor mykje Gudløysa og Rotenskap
der liksom var innsveipt 1 kvart Penge-
stykket, som gjekk til Cæsar. Eg ten-
kjer det vilde ha voret heilt kjært for
dei Mennerne, som av Gud hadde
fengje Kall til aa setja seg imot dei
Skattepaalegg, Karl den lste av Eng-
land hadde uttenkt, um Kristus hadde
etterlatet seg ei heil Dunderpreike mot
Cæsar. Men Kristus gjorde ikkje det.
Han betalad ”Skipspengarne” sine.
Hampton sagde han vilde døy, fyrr
han vilde betala sine; og me trur, at
Hampton hadde Kristi Aand.
Kristus segjer ingen Ting um dei,
som i hans Tid heldt Trælar. Tarv
me difor tvila um, kva han tenkjer
um Trældomen 1 vaar Tid? Kristus
innførde ingi Umbot i Mat elder Drikka.
Maa Kristi. Læresveinar av den Grunn
all Tid halda seg ifraa aa retta paa
vonde Vanar i den Vegen?
Dette Syn paa Kristi Lærdom er
ikkje berre nokot upptenkt; det kjem
klaart og umistydande fram 1 sjølve
Bibelen. Kor tidt sagde ikkje Kristus
til Sveinarne sine, at den gamle Ætti
hadde fengje den elder den Fyreskrift,
men at han no gav dei einy og ulik?
Moses tilleet ymse Ting, som ikkje
var som dei burde, fordi at Tidi hans
var so hard (”for Hjerternes Haard-
heds Skyld”); mange av dei Ting gjorde
Kristus no um. Og han sagde beint-
fram, at han endaa hadde mange Ting
aa segja Læresveinarne sine, som dei
ikkje no kunde bera; men han vilde
senda dei sin heilage Åand, som skulde
rettleida dei til all Samung, og minna
dei um det, som han hadde sagt dei.
Denne heilage Aand vart lovad, ikkje
berre til den eine Ættleden, men til
alle Ætter fram gjenom Tiderne.
Kristi Læra er for Aldrarne, ikkje
for ein Alder. Men Kristus hadde eit
serskildt og sermerkt Arbeid 1 si eigi
Ætt, og 1 dette Arbeidet syner han
den same Iver og Bldhug som Moses,
Elias, Nehemias, endaa hans Eldhug
er av eit annat Slag enn den, me finn
hjaa vanlege Reformatorar. Han stirde
seg ikkje blind paa utvortes Ting, som
mang ein Reformator 1 sin Iver kann
gjera, og han kunde ikkje fangast 1
trongsynt Fanatisme; ettersom Eld-
hugen hans steig, vaks Syne hans med.
Han grunnlagde eit Rike, der Rett-
ferdsverket skulde fremjast 1 det lange
Taket av Guds vedkjende Tenarar.
Mot Syndarar og Fallne viste han
Medynk og Naade; men dei, som vilde
vera Guds Tenarar, men ikkje var det
i Sanning, refsad han so strengt, at
der finst ikkje Make til Avdøming i
Historia. Han skulde snart forlata
Verdi; Sanningi hans var berre halvt
framførd, og han skulde grunnleggja
eit Samfund, som skulde vera Beraren
av Sanningi gjenom alle Tider. Kor-
leis kunde slikt eit Samfund halda seg
i stendig Framgang, allstødt kraftfullt
og friskt? Svaret finn me hjaa Kristus
sjølv. Dei, som vilde vera Guds Te-
narar,, maatte vera dærlege og altid
opne for Sanningi. Dei Skriftkloke og
Farisæararne gav seg ut for Guds
Tenarar. Dei var Lærarar i Guds ovan-
gjevne Sanning, Og dei visste, at der
skulde koma ei fullkomnare Openberring.
Dei skulde altso, etter heile si Stilling
voret dei fyrste til aa taka imot den
nye Sanningi. Men den nye Sanningi
Jorkastad dei, og vilde endaa gjelda
for Guds sanne og mest trufaste Te-
narar. — Det var desse Menn, Kristus
refsad meir enn alle dei andre store
Syndarar i Tidi. (Meir.)
Stort og Smaatt.
Det største me heve lyt vera Kongen.
Men han bur ikkje i Lande, aa han
kann ikkje ”lastes eller anklages”.
Etter honom i Høgsæte kjem væl
den norske Regjering. Dei største Løner
aa den største Stas høyrer dei til.
Sjaa dei i beste Klæom med Ordens-
teikn paa Bryste, raude og blaae Band
um Halsen, — saa maatte du tru høgt
um Storleiken. — Snu so Tingen um,
årag av dei Stasen, aa leita so etter
Merkje paa Storleiken; prøv aa lata
Gjerningen prisa Meistaren, so kanskje
det minkar nokot med dei daa.
At hu blei reint desperat
te loube heim, seie seg jou sjæl, — aa
at der inkje blei mange rolege Nætte
aa faa for Lensmannen æ au tydeleg
nok. Ola Dydann fortelde meg dæ, aa
han visste, koss dæ gjekk før seg; for
han hadde dæ fraa ein Mann, som * hadde
vore ei Nott hos Pr. aa han
sae, at inkje om di bon ”an et Konge-
rige, vill "an ligge der ei Nott te. Strast
ettepaa de syrgjelege Brylluppe maatte
Lensmannen ud aa pante for Skatten,
aa saa laag’an paa Bygda om Nættann;
foran hadde ingjen Hog te gaa heim,
som rimeleg kunne vere. Men daa an
va færig mæ Pantingja, loud’an heim,
sligt dæ va. Kver Nott maatt" ”an ha
Folk hos seg, aa kver Not kom”o heim.
Sommeti kom”o som ei hovelous Gjeid,
sommeti som ei stor Bygdebikkja, aa
sommeti kom der saa tykt som Sann
mæ Rotte aa sad op-ette Vinnublyann*),
aa dei hadde Nebbe som tyske Syle.
Den Notta som eg hourte fortel” om,
sko vere den fælaste av alle di Nætte,
Tjensmannen hadd” oplevyd. Fyst kom
Bemannen laubans mæ Aanna i Haalsen
Klokka 11 om Notta aa sae, at naa
kunne di vent” ’enn”; for naa gjekk”o
*) ”Vinduessprosser” av Bly.
i Stovedøra.
ud mæ Hytta hans aa skreig aa jamra
seg saa hjerteleg saart, aa robte ette
Kransen sin, saa dæ maatte røre en
Stein. Bemannen tort” inkje gaa heim
atte, sa’an, aa saa reidd di opp Seng
te’an paa Lopte. — Sjæl laag fen:
mannen aa den andre Mannen i Stoyva.
Dæ kunne vere saant ungefær Klokka
12 om Notta, daa di alle 3 hourte et
forunderlig Laat. Dæ va kje som Folk
sko snakke, men dæ va som dæ sko
sukke saa bjertelig i kver einaste Kron.
Ja dæ va akkurat som kver Veggje- lin
reva sko seie: ”Kransen min, Kransen
min, aa Ve, aa Ve! Kransen min he
eg mist”. Dæ same totte di dæ sae inn
i Nygjelbole, dæ same totte di Klokka
paa Veggjen sae, aa Kjelen oppaa Obnen,
aa Vinnen, som bles inn i ei lida Sprekka
Sligt ynkelegt Maal hadde
di aldrig i sine Levedae hourt. — —
Naa maa eg ha en Dram te!” — Skaal!
— ”Takk”, sa han Tønnes Mann, han
hadde fortalt saa lengje.
”Ja, dette va godt aa væl. Saa hourte
di der va noge som grov aa klorte paa
alle Dørann aa alle Vinnuan, men ingjen-
ting saag di. Om ei lida Stunn hourte
di noge gaa opp Loptstrappa; seint, aa, |in
saa ynkeleg seint gjekk dæ. Dei hourte
dæ knagt” i dboptstrappa; aa endeleg
hourte di Loptsdøra floug opp. Saa va
dæ stille ei lida Stunn. Saa begjynte
Jammeren om den Kransen igjen. Pyst
ganske sagte, sian harar aa harar, aa
o-seinsten sligt, at di trudde Toga hadde
lette seg a” Husann. ”Kransen, Kransen
min tog Du!” — Saa hourte di Maale
paa Bemannen et lide Bel; han las Fa-
dervaar, aa saa blei dæ stille atte. Dei,
som laag i Stova, va sanselause åa” Rædda;
di tenkte paa aa gaa opp aa sjaa, om
der ennaa va Liv i Bemannen; men
gjen a” dei hadde Hog te vere den
fyste. Best som di laag aa tenkte paa
dette, saag di noge underligt, der jyst-
som grodde ORP udanfor Vinnue. Dæ
saag ud som Hove paa et Menneske;
men dæ va saa drivanne kvitt; ja ds
va snarast ligt te Mor-Eld paa en Fisk.
Dæ grodd” aa grodde, aa daa Øuan aa
Naså va kommen. opp, æ ’dæ rimeligt
nok, at Kjepten kom; aa daa saa den
kom, slo ho den opp saa vi, — aa Du
Syn aa Mirakkel. Di trudde at Øve-
kjepten maatte naa møgje”’) høgar *”ell
Skorsteinspiba, men Unne-Kjepten kunne
dei inkje sjaa. En Ting saag di, aa dæ
va, at der droub Blo åa 7 Hole, som
gjen Tenne va i. Rett som di laag
1) mykje.
Vil du vera med aa glo litt paa
Gjeralagje, so ligg det i tri Luter.
Den eine finn me i Lovtidende, den
andre i Departementstidende, aa den
tredje i Framlag fyr Storthingje.
I den fyste fløjmer der med Avgjerd-
sler um ”Sundhedsvedtegter” ”Politi-
forskrifter” aa Brandforskrifter. — Ja
det va no smaatt.
I Departementstidende. ligg Vis-
domen utgreidd; den maa vera stor,
med di Bokji er so tjukk. Men —
kven er det, som les den Boki? Ho
vert nok helst liggjande heime ulesi,
naar ein tek undan, at dei sjølve ein
og annan Gong slær ho upp frametter
Tidi, naar dei skal skriva nokot nytt
um same Sakji, daa det maa verta
likeins som det, der er skrive fyrr.
So der hjelper ikkje Storleiken.
Framlagji for Storthingje, det er
fleire store Bøker. Mest gjeng dei ut
paa aa varna um seg sjølve aa sine
Eigne, fortel, kor mykje dei hev aa
gjera, aa kor mykje dei treng.
Er daa det so stort?
Du kjem daa kanskje paa det, at
eit lite fatikt Folk som vaart, det heve
8» [ikkje anna enn Smaatt seg imillom.
Ja Gud betre oss, det kann vera
altfor sannt; men so heiltut jamsmaatt
kann det daa ikkje vera alt hell.
Eg skal visa, at her kunde ’vera
store Ting for ei Regjering aa gjera!
Her gjeng fraa eit til tvo tusund
«| Menneskje ut or Lande til Amerika
kvar Vika. Dei gjissar paa, at iaar
vert det 50,000 ialt.
Men dette maa ikkje vera til aa
bry seg um, dette, daa Regjeringji hev
ikkje eit Ord aa yta um det. — Nokre
Aar sidan hadde Regjeringji Umsut
med, at Utvandrararne kom væl fram.
Tvo Forskrifter kom, den eine sagde,
kva Rom der skulde til for kvar Mann,
reint aa friskt; den andre kravde Kap-
sjon av dei, som skipa dei til Utferd.
Men at Lande tømest hardt ut for
brukføre Folk, kva det kann gjera for
Landsens Velferd, de blandar ikkje
Regjeringje seg 1. —
Daa her grodde ein Hug upp til
aa bruka vaart Heimemaal 1 vaart
Heimehus, var det so det kvakk i
Flokken deira. Men no er dei likesæle,
um me brukar det me eig hell det
me laanar.
Heile vaart Riksstell talast der um,
trast tvo møtast i By hell Bygd; men
Regjeringji maa ikkje finna noko aafaatt
i det, daa ho læt ikkje Munnen upp.
Skal tru dei hev Dottar i Øyro?
Her er det, som liver aa rører seg
i dei smaae og tronge Kaar; men det
ligg væl so langt nede, at det varar
ikkje dei. — Det maa vera å langt -
imillom.
Dei sit i Høgsæte, dei, med Inn-
tekti og Uniformerne aa Stasen; dei
meiner nok, dei sit trygt.
aa saag paa dette Syne aa va saa rædde,
at Kallsveiten dreiv a” di, blei dæ meir
aa meir vekk; om ei lida Stunn saag
dæ bare ud som ei kvid Skodd; aa saa
blei dæ teseinsten reint borte. Men i
Klokka aa i Kjelen, i Veggjerevann aa
i Nyggjelhole robte dæ verre aa verre
ette Kransen. (Meir.)
pr
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
