Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
<232
en síður larigt inn 1 stórum löndum. J>ó eru par
sum-staðar til gömul eldfjöll, en par hefir pá áður legið
sjór í nánd eða stór stöðuvötn. Af pessum
ástæð-um og eins af pvi, að rnikið kemur upp með
eldgos-»m af ýmsum efnum. sem • helzt finnast í sjó, hafa
menn ályktað, að eldfjöllin standi i samhandi við
sjó-inn að nokkru leyti. Við sjávarsiðuna hefir viða
orð-ið fjarska mikið umrót, pegar strendurnar hafa hafizt,
jarðlögin brotnað og sprungið, hækkað og lækkað á
víxl. Sjórinn getur pví sígið niður i jörðina um
sprungurnar. En er hann kemst svo langt niður, að
hann hittir logandi1 hrauneðjuna’ i’ iðrum
jarðarinn-ar, breytist vatnið í gufu. Við pað eykst rúmtak pess
rnjög, og pað reynir að sprengja af sér jarðskorpuna.
Ver§i gufan sterkari en punginn, sem ofan á liggurt
brýtur hún sér farveg út um jarðskorpuna, par sem
hún er veikust fyrir, og kastar logandi grjótinu út
með sér. J>etta feykilega gufuafl er og orsök flestra
jarðskjálpta. Koma peir á undan flestum gosum, en
hætta opt aptur pegar eldurinn hefir náð útrás. Ekki
er pó ætíð að eldgos fylgi jarðskjálptum; enda eru
peir opt af öðrum orsökum. Jarðskjálptar koma
stund-um af pví, að vatn grefur undan landspildum, og pær
hrapa síðan niður, og stundum af pví, að jarðlög breyta
snögglega stöðu sinni af mispunga, sem ofan á peira liggur.
Opt breytast eldfjöll mjög við gos, ýmist hækka
eða lækka ; og pað getur komið fyrir, að pau alveg
hrapi saman og hverfi, pegar mikið hefii’ kastant upp úr
peim, svo pau eru orðin rajög hol innan. |>egar Hekla
gaus i siðasta sinni (1845), lækkaði hún ura 400 fet.
En frá 20. nóv. 1845 til 16. ágúst 1S47 hækkaði
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
