Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Andra häftet - Jørgen Bukdahl. En danskes syn på norsk og nordisk kultur. Av Johs. A. Dale
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
J ø r g e n B u k d a h l
En danskes syn på norsk og nordisk kultur
Av J o hs. A. D ale
_J »NORSK NATIONAL KUNST,> fortel
Jørgen Bukdahl korleis han i skuleåra i Ribe
sat ein haustettermiddag og las Arne Garborgs
»Haugtussa». Boka greip han på ein
for-underleg måte, — ikkje for di det var noko
uvanleg ved versform eller mål, men for di
han kjende at det attom desse versa låg noko
fengslande ukjent. Først skjøna han ikkje kva
det var. Men så slo det han at det var ein
diktars møte med heimbygda si. Det var
ånda i diktet. Og denne ånda var norsk.
Den gneisten som denne haustdagen slo
ned i den unge skuleguten, han tende ein
loge som omsider kom til å kaste sitt lys
innover nokre av dei djupaste lag av norsk
og nordisk kulturliv, og som månge —
ikkje minst nordmenn — har vermt seg ved.
I ein grundtvigsk heim var Bukdahl så å
seia oppalen med Bjørnson, og som
skule-gutar flest hadde han lese noko av dei andre
norske klassikarane; men i »Haugtussa» møtte
han noko intimare og meir nasjonalt sermerkt
enn hos dei, boka høyrde til ein del av norsk
dikting som skulen ikkje hadde hatt noko
å fortelja om, bar bod frå lag i norsk folkeliv
som han ikkje hadde visst fanst. Han fekk
den første skimten av det han seinare kom
til å kalle »det skjulte Norge». Og opplevinga
denne haustdagen vart den kunstnarlege
føresetnaden for den første boka hans om
Noreg, og dermed for alle dei andre.
Den norske diktaren som i dei første
ungdomsåra kom til å verke sterkast på han,
var likevel Hans E. Kinck. Årsakene til det
ligg noko i tida og noko i Bukdahls serlege
føresetnader. Tjueåra var ei oppløysings- og
oppbrotstid. Før verdskrigen hadde det vore
skikk å hylle ein viss humanistisk
inter-nasjonalisme, og ei darwinistisk farga tru på
eit ålment framsteg. Så kom krigen med sine
omvurderingar. Månge fekk framstegstrua si
knust og enda i vonløyse og
undergangsstemning. Andre fall til ro i tillit til
Folkesambandet og trua på at dette var »den siste
krigen». Blant studentane i København synest
Agnes Hiorth. Jørgen Bukdahl.
den første stemninga ha hatt overtaket, det
var »Forlystelse og Forfald, Feber, Fest,
døds-tungsindig». Utslaget i litteraturen var
eks-presjonismen. Det var inga jamvekt i sjelene,
all grunn svikta. I denne tida og dette miljøet
hadde Bukdahl lettare for å finne fotfeste enn
kameratane, for di han var förankra i ein
folkeleg og religiøs grundtvigsk arv frå
heimen. Bak Grundtvig stod Herder.
Bukdahl visste noko om dei krefter som i rolege
tider fører eit lite påakta liv i folkehugane,
men i ufredstider kan bryte gjennom det skal
som ein humanistisk kultur legg över
nasjo-nane. Her møttest han med Kinck, som i ein
99
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
