Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Szkoła przyszłości
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
STULECIE DZIECKA. 177
kierunek ogółowi nadają, nigdy nie zdołałyby poruszyć
masy. gdyby ona właśnie nie była masą, stworzoną na
to, by się stosować do zbiorowych praw honoru, zbioro-
wych uczuć patryjotycznych i zbiorowych pojęć obowiązku.
Dziecko uczy się posłuszeństwa dla szkoły i lojalności
względem kółka kolegów tak samo, jak później dla uni-
wersytetu, pułku, urzędu — uczy się tego wszystkiego
wcześniej niż rzetelności wobec własnego sumienia, włas-
nych pojęć sprawiedliwości i własnych popędów. Uczy
się przymykać oczy na winy swych kolegów, swej kor-
poracji, swego narodu — albo też winy te upiększać lub
im przeczyć.
Tak powstają na świecie sprawy Dreyfusa i wojny
Transwaalskie! Jeżeli chcemy wychowywać ludzi nie ma-
są, to powinniśmy się trzymać programu wielkiego męża
stanu Steina, mianowicie: „te wszystkie popędy rozwijać,
od których wartość i siła człowieka zależy! “ Dokonać
zaś tego można, tylko dając dziecku jak najwcześniej po-
znać wolność wyboru i związane z nią niebezpieczeństwo,
prawo i odpowiedzialność woli własnej, warunki i zada-
nia osobistych doświadczeń i prób. Temu wszystkiemu
staje na przeszkodzie ogródek, a to wszystko tylko dom
rodzinny mógłby przeprowadzić. Postawić każdą jedno-
stkę wobec jej własnego sumienia — oto najwyższy re-
zultat wychowania. To zaś bynajmniej nie wyklucza, by
każda jednostka krok za krokiem doświadczała potrzeby
i doznawała szczęścia służenia jakiejś większej całości,
której cząstkę stanowi, najprzód rodzinie, potym kółku
kolegów, potym ojczyźnie, a w końcu ludzkości. Różni-
ca polega na tym, że w jednym wypadku człowiek jest
żyjącą komórką, która bierze czynny udział w budowie
organizmu, w drugiej cegłą, którą się budowniczy posłu-
guje!
Stulecie dziecka I2
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
