- Project Runeberg -  Swensk-Latinsk Ordbok / Förre delen. A—J /
189-190

(1875-1876) [MARC] Author: Christian Cavallin
Table of Contents / Innehåll | << Previous | Next >>
  Project Runeberg | Catalog | Recent Changes | Donate | Comments? |   

Full resolution (TIFF) - On this page / på denna sida - B - Bewekelsegrund ...

scanned image

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Below is the raw OCR text from the above scanned image. Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan. Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!

This page has been proofread at least once. (diff) (history)
Denna sida har korrekturlästs minst en gång. (skillnad) (historik)

egnad att röra l. att förmå till ngt): b. =
rörande (ord, föreställningar): ad
commovendum, ad miserationem commovendam
aptus l. accommodatus; blandus (oratio;
blanda prece); flebilis (rörande, klagande);
vehemens; mollis; - b. omständighet causa
gravis, magna. -wekelsegrund: causa,
ratio (incitamentum driffjäder; i allm. id,
quo quis impellitur, adducitur, ducitur
et cet. ad rem suscipiendam); den
starkaste, wanligaste b. till orätta handlingar är
ärelystnad maxime ad injurias impelluntur
homines gloriae cupiditate (maxime
adducuntur plerique, ut eos justitiae capiat
oblivio, quum in - gloriae cupiditatem
inciderunt; maximam partem ad injuriam
faciendam aggrediuntur, ut adipiscantur
ea, quae concupiverunt, C. de Off. I. §
26. 24); det är ej så mycket handlingen sjelf
som b-n, som bör tagas i betraktande non
tam quid quisque fecerit, quam quo
animo, qua commotus re fecerit,
considerandum est. -weklig: 1. egnad att röra l.
förmå till ngt, om föreställningar m. m.: ad
movendum, commovendum aptus l.
accommodatus; blandus (se Bewekande);
gravis, vehemens (eftertrycklig); mollis (verba,
sermo); på hans b-a föreställningar illo
graviter monente (destiterunt); enixius,
impensius oranti (paruerunt). — 2. = som
låter sig beweka: exorabilis, placabilis,
facilis.

Bewilja: a. (= gifwa ngt): dare,
annuere, tribuere, concedere petenti (ngns
bön) alqd (stipendium, vacationem
muneris; immunitatem; spatium
deliberandi); decernere, assignare (om myndighet
ss. subjekt: triumphum, provinciam d.
alicui; pecuniam a. alicui). — b. b. tillstånd
till att göra ngt, tillstädja ngn ngt:
permittere, concedere alicui, ut faciat alqd;
veniam aliquam l. alicujus rei dare
(petenti). -jande: tillstyrka en saks bewiljande
suadere, ut venia alqa, commodum
aliquod detur alicui, concedatur alicui.

Bewillning: pecunia ad sumptus
publicos decreta; tributum.

Bewinga: 1. eg.: alis (pennis) aptare. —
2. oeg.: b. sina steg: gressum incitare;
volare, non ire, (non iter facere, C.). -wingad:
alatus, ales; pennis aptus.

Bewis: 1. = omständighet, förhållande, s.
bewisar ngt: quod valet ad probandum l.
sumitur ad probandum (C. de Or. II. §
163): a. omedelbart i saken liggande bewis i
och för sig l. som af person i handling
afgifwes: signum (= tecken, prof: dare signum
boni ingenii; ostendere signum pudoris;
hoc est signum non solum continentiae,
sed etiam diligentiae, N.; jfr C. ad Her.
II. c. 3 ff.); indicium (faktiskt b.: i. meae
erga te benevolentiae; id est indicio -
tjenar till bewis -, quam vere de eo
judicatum sit, quod - den omständigheten att -);
documentum (det som tjenar till att
öfwertyga, underwisa, warna ngn: dare d. rei;
documento esse); specimen (det, hwarpå
hos subjektet en egenskap skönjes, prof: s.
dare sui; s. hominis ingenui et liberi);
det är ett b. på ngt - kan ock uttryckas med
esse och genit. poss., helst af ett adjektiv l.
abstr. substantiv (non intemperanter
concupiscere, quod a plurimis videas,
continentis debet duci - bör anses ss. b. på
förnöjsamhet -: et potius diligentiā quam
pretio parare non mediocris est
industriae, N.). — b. bewis, så widt det
anföres för att styrka en sak (argument, skäl,
witnesbörd): argumentum (inre l. yttre,
faktiskt l. på slutsats beroende b., så widt det
af subjektet anwändes, C. de Or. II. § 162 ff.,
ad Her. II. c. 3 ff.; a. est oratio dubiae
rei fidem faciens, C.); ratio (skäl);
testimonium (witnesbörd, intyg = faktisk
uppgift, hwarmed man styrker ngt): kraftigt b.
certum, firmum arg.; med b. styrka l.
wederlägga ngt argumentis probare,
confirmare, refellere alqd; anföra b. för ngt
argumenta, testimonia afferre, proferre rei,
cur quid sit; rationes reddere, afferre
(non solum sensit idem, sed rationem
etiam attulit, C. Tusc. I. § 38. 39);
anföra b. för Guds tillwaro argumentis
docere Deum esse; detta är det säkraste b-t
för Guds tillwaro hoc certissimum afferri
solet, cur deos esse credamus (C.); på
Attici wänsällhet kan jag ej anföra ngt större
b. än det, att han som ung war mycket
omtyckt af Sulla humanitatis nullum afferre
majus testimonium possum, quam quod
adolescens seni Sullae fuit jucundissimus
(N.); ett b., det största b-t (argumento,
satis signi l. argumenti, magno, maximo
argumento l. magnum argumentum) för
det att (ack. och inf.) - är det att (quod) -,
t. ex. maximum argumentum est,
naturam ipsam de immortalitate animorum
tacitam judicare, quod omnibus curae
sunt, quae post mortem futura sunt; (det
är ett b. kan äfwen öfwersättas = häraf
inses l. kan slutas: quanta vis amicitiae sit,
ex hoc intelligi maxime potest, C. de Am.
§ 20). — 2. = skriftligt intyg, attest:
testimonium. — 3. = bewisning: probatio,
argumentatio, conclusio; conclusum;
matematiskt b. demonstratio (numeris et
descriptionibus, Tusc. I. § 38); leda i b.
certis argumentis (signisque) probare.

Bewisa (jfr Wisa): 1. i sak och handling
b., ådagalägga: a. om sakliga subjekt:
declarare, indicare (haec declarant, in homine
inesse divina quaedam; indicant XII
tabulae; quam fuerit multitudini carus,
maerore funeris indicatum est); probare,
approbare (= bewisa sanningen af ngt:
exitus approbavit, comprobavit); indicio,
argumento, testimonio (rei, alqd esse,
quantum sit) est, quod (det att, se Bewis 1 b.
i slutet); detta b-r ingenting nihil valet ad
probandum, nulla est hujus rei ad
probandum vis aut auctoritas; - det b-r en
egenskap - uttryckes med esse och genit. poss.

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Project Runeberg, Tue Dec 12 01:37:52 2023 (aronsson) (diff) (history) (download) << Previous Next >>
https://runeberg.org/swelatin/1/0097.html

Valid HTML 4.0! All our files are DRM-free