Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - I. Zjawiska wulkaniczne i trzęsienia ziemi
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
16
kłe skały mają gęstość między 2,5 a 3). Dlatego przyjęto, żo
najwewnętrzniejsze części ziemi są metaliczne; szczególniej
Wiechert popierał ten pogląd. Przypuszczalnie żelazo tworzy
najważniejszą część składową tego gazu we wnętrzu ziemi.
Przemawia za tem okoliczność, że żelazo — jak nas poucza
analiza spektralna — stanowi szczególnie ważną część skła-
dową słońca, że dalej meteory przeważnie z żelaza się skła-
dają; w końcu i magnetyzm ziemski wskazuje na to, że żelazo
w ogromnych ilościach we wnętrzu ziemi się znajduje.
Mamy też powody mniemać, że trafiające się w przyro-
dzie żelazo rodzime, np. znane żelazo z Ovifak w G-renlandyi,
jest pochodzenia wulkanicznego. Ciała we wnętrzu ziemi
w stanie gazowym się znajdujące, wskutek swej gęstości pod
względem chemicznym i fizycznym w przybliżeniu zachowują
się jak ciecze. Ponieważ takie metale, jak żelazo z pewnością
i w wysokich temperaturach mają większą gęstość, niż ich
tlenki, a te znowu większą niż krzemiany; to musimy przy-
jąć, że gazy w najglębszem wnętrzu ziemi składają się wy-
łącznie z metali, że wyższa warstwa zawiera przeważnie tlenki,
a najwyższa — przeważnie krzemiany.
Prawdopodobnie, gdy wyżej leżąca stopiona magma do
wierzchnich warstw przeniknie w postaci batolitów, to wów-
czas wskutek ochłodzenia rozdziela się na dwie części jedną
lżejszą, gazową zawierającą wodę i rozpuszczalne w niej ciała;
drugą — cięższą przeważnie złożoną z krzemianów z małą ilością
wody. Ruchliwa, zasobna w wodę część zbiera się w górnych
warstwach, przenika do otaczających pokładów osadowych,
szczególniej do ich szczelin, i wypełnia je wielkiemi kryszta-
łami mającemi często metalurgiczną wartość, jak np. cynkiem,
miedzią i innymi kruszczami, podczas gdy woda przez powy-
żej leżące części zwolna wyparowuje. Lepka masa krzemienna
natomiast wskutek swej lepkości tężeje na szkło, albo, jeżeli
ochładza się wolno, zamienia się na małe kryształy.
Przechodzimy teraz do trzęsień ziemi. Żaden kraj nie
jest zupełnie wolny od trzęsień, ziemi. W okolicach około
Bałtyku, a szczególniej w północnej Rosjd występują one
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
