Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - I. Zjawiska wulkaniczne i trzęsienia ziemi
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
23
w niektórych miejscach, aż do siedmiu razy, tak, że wnio-
skować można, że fala powietrzna trzy razy w jednym, trzy
razy w drugim kierunku ziemię obiegła. Szybkość przenoszenia
się tej fali była 314,2 m na sekundę. Temperatura jej wy-
nosiła 27° C. tyle, ile na wysokości 8 kim. nad powierzchnią
ziemi przeważnie panuje.
W ostatniem dziesięcioleciu ściśle obserwowano szczegól-
niejsze zjawisko: bieguny osi ziemskiej poruszają się w bar-
dzo nieregularnej krzywej około swego położenia środkowego.
Ruch jest bardzo nieznaczny, zboczenie bieguna północnego
od położenia środkowego nie przenosi 10 m. Otóż zauważono,
że to poruszenie bieguna północnego wzmaga się po silnych trzę-
sieniach ziemi, zwłaszcza, gdy ich kilka w krótkim czasie po
sobie następuje. To, więcej może niż każde inne spostrze-
żenie, daje nam pojęcie o gwałtowności i sile trzęsień ziemi,
które są w stanie całą ciężką masę ziemską z jej równo-
wagi wytrącić.
Znaczną szkodę powodowaną przez trzęsienie ziemi, na
którą jednak mało zwraca się uwagi, jest niszczenie kabli
podmorskich wskutek wstrząśnień. Często przytem gutaper-
kowa osłona kabli topi się, co świadczy o wybuchu wulkanów
pod dnem morskiem. Obecnie przy układaniu kabli telegra-
ficznych unika się już centrów trzęsień ziemi, o których po-
łożeniu dzięki badaniom czasów naszych mamy już pewne
ścisłe wiadomości.
Istniała zawsze skłonność do upatrywania łączności mię-
dzy trzęsieniami ziemi a wybuchami wulkanów. Łączność
taka niewątpliwie istnieje w wielu razach. By tego dowieść
wzmiankowany już komitet angielski opracował następujące
zestawienie trzęsień ziemi na Antyllach:
Rok 1692. Port Royal, Jamajka, zburzone trzęsieniem ziemi.
Grunt pochłonięty przez morze. Wybuch w St. Kitt.
1718. Silne trzęsienie ziemi w St. Vincent, zakończone
wybuchem.
1766—1767. Wielkie wstrząśnienia ziemi w północo-za-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
