Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - II. Ciała niebieskie, zwłaszcza ziemia, jako siedlisko istot żywych
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
43
się ilości kwasu węglowego w powietrzu do połowy jego dzi-
siejszej zawartości obniżyłoby temperaturę o 4°, do czwartej
części — o 8°. Odwrotnie podwojenie zawartości kwasu wę-
glowego w powietrzu podniosłoby temperaturę powierzchni
ziemskiej o 4°, powiększenie w czwórnasób — o 8°. Ubytek
kwasu węglowego w powietrzu zaostrzyłby różnicę temperatur
w różnych częściach ziemi, zaś powiększenie — wyrówna-
łoby je.
Zachodzi teraz pytanie czy istotnie takie zmiany tempe-
ratury istniały na powierzchni ziemi. Geologowie odpowiadają
na to twierdząco. Nasz historyczny czas poprzedził okres
w którym temperatura była o 2° wyższa niż obecna. Dowodzi
tego ówczesne rozprzestrzenienie orzecha laskowego i orzecha
wodnego (Trapa natans); skamieliny ich orzeszków znajdują
się w miejscach gdzie obie te rośliny z powodu pogorszenia
klimatu dziś żyć by nie mogły. Okres ten był poprzedzony
okresem lodowym, o którym z całą pewnością wiemy, że wy-
gnał mieszkańców północnej Europy z ich dawnych siedzib.
Są na to wskazówki, że okres ten dzielił się na części, tak
zwane okresy międzylodowe, pomiędzy któremi były okresy
o klimacie łagodniejszym. Okresy lodowe, w których tempera-
tura, według pomiarów dokonanych nad rozprzestrzenieniem
lodowców w Alpach, była o 5° niższa niż obecnie, trwały
wedle obliczenia geologii około 100,000 lat. Przed okresem
lodowym istniał okres cieplejszy, w którym temperatura, są-
dząc z roślin kopalnych czasów, przeciętnie o 8 —9° wyższą
była niż obecnie, i była równomierniej sza na całej kuli ziem-
skiej (okres eoceński). Zdaje się, że i w dawniejszych okre-
sach geologicznych zachodziły tak silne zmiany klimatu.
Czy można przypuścić, żo zawartość kwasu węglowego
w powietrzu tak się zmieniała, by tern zmiany temperatury
tłómaczyć się dały? Na to pytanie Hogbom a w późniejszych
czasach Stevenson odpowiedzieli twierdząco. Zawartość kwasu
węglowego w powietrzu jest tak nieznaczna, że roczna kon-
sumeya węgla, która teraz (w r. 1904) do 900 milionów ton do-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
