Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - II. Ciała niebieskie, zwłaszcza ziemia, jako siedlisko istot żywych
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
■MM ĘjĘm
45
jest wietrzenie. Skały pierwotne, powstałe z zakrzepnienia
magmy składają się ze związków krzemionki z glinką, wap-
nem, magnezyą i w mniejszej ilości z tlenków żelaza i sodu.
Skały te pod wpływem zetknięcia z kwasem węglowym atmo-
sfery i z wodą kwas węglowy zawierającą, tworzą szczegól-
niej z wapna, magnezyi, soli alkalicznych i w części z żelaza
węglany rozpuszczalne, te zaś spływają rzekami do mórz. Tu
zwierzęta i wodorosty morskie strącają wapno i magnezyę,
i w ten sposób nagromadzał się kwas węglowy w pokładach
osadowych. Hogbom obrachował, że w wapieniach i dolomitach
jest 25000 razy tyle kwasu węglowego, ile go się znajduje
w atmosferze — Chamberlin dochodzi do tej samej liczby mię-
dzy 20000 a 30000, nie uwzględniając w tym rachunku wapieni
z czasów przedkambryjskich. Cały kwas węglowy w osa-
dowych pokładach złożony przechodził przez atmosferę. Kwas
węglowy z powietrza usuwany jest również przez assymilacyę
roślin, które syntezują związki węglowe, pochłaniając do tego
kwas węglowy i wydzielając tlen. Według badań polskiego
botanika Godlewskiego, wykonanych jeszcze w r. 1872 nad
roślinami Typha latifolia i Glyceria spectabilis, ilości bez-
wodnika węglowego pobieranego z powietrza przez te rośliny
początkowo wzrastają proporcyonalnie do zawartego kwasu
węglowego w powietrzu aż do pewnego maximum, które
u pierwszej rośliny wynosi około 6% u drugiej około 9%, po-
czem z dalszym wzrostem zawartości bezwodnika węglowego
assymilacya zwolna się zmniejsza. Jeśli więc zawartość bez-
wodnika węglowego powiększy się w dwójnasób to i rozkład
jego w roślinach wzrasta dwukrotnie. Jeśli zaś jednocześnie
i temperatura wzrośnie o 4°, to równocześnie wzrasta czyn-
ność życiowa półtora raza. Tak więc podwojenie zawartości
bezwodnika węglowego w atmosferze potraja mniej więcej
zużycie bezwodnika przez rośliny. Zapewnie podobnież rzecz
się ma z zależnością wietrzenia od bezwodnika węglowego.
Podwojenie zawartości bezwodnika węglowego potraja zatem
rozmiar życia roślinnego i rozmiar procesów chemiczno nie-
organicznych.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
