Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
-«edrahei
Eit Blad aat det norske jolliet.
M
Kjem nt kvar Onsdag og Laurdag.
-
Pris fyr Fjordnngaaret: Lysingar kostar 10 Øre .
K . 1,10 = 33 ß) med — ·— 3 t«tl· , d
M 19. Pcorto ogfgltttBetatmg Onsdag den 24de April. Litksasxckgiclngcotipris 1878.
yreaa . - okstavar.
Fraa Dyrcheimen.
-1.–
«(Framhald).
J Aaret 1725 kom store Engsprettesvermar til
Sud-Jtalia, aat paa ein Dag ei heilBygd snaud,
drog so nordyver, slog ned paa andre Stader og
foor fram paa same Maaten, saag soleide utstil
aa vilja oydeleggja heile Landet. Folk maatte daa
til i harde Tak aa slaast med desse Fiendar; dei
kastad Eldbrandar innimillom dei, sleppte Buskapen
paa dei, skufflad dei ihop, trampad dei sund og
grov dei ned, drog svære Veltur yver dei, — men
det hjelpte ingen Ting. Kvat gjorde det, um Ein
av hundradtusund Millionar drap eit Par Millio-
nar? Folk saag, at her kom dei ingen Veg med si
eigi Magt. Daa- vende dei seg til den heilage
Fader i Rom og bad um aandeleg Hjelp. Pave
Benediktus den 13de gjorde gjerna sine Truande
denne Beina. Engspretturne vart paa hogtideleg
Maate »ek«3kommuniserad« (utstøytte av Kyrkjelaget),
Paven lyste sjolv det »store Bann« yver dei og
baud dei i Apostelen Peters Namn aa sara burt
strakst og stoypa seg i Havet.’ Gngspretturne ——
gav heile denne Stasen ein god Dag, dei, aat, bil
det Etande fannst, og drog so smaatt um Senn
nordetter; og i det var Ingenting merkjelegt. Det
Merkjelege var, at Gin kunde bera seg slik aat mot
,,vitlause Dyr.«
J 1474 vart eit Svin i Mzcon avrettat, fyr
di det hadde drepet eit Barn. J 1499 vart ein
Stut domd til aa verta hengd, fyrdi han hadde
tynt ein fjortanaars Gut. J Fyrsten av det 16de
Hundradaaret kom det ei uhorveleg Mengd av Not-
tur til Autun og gjorde fælt til Ugagn i Vinhag-
arne, og alle Raader var til Jnkjes mot desse·
stygge Udyr· Tilflut gjekk dei til Bispen, som og
var øvste Domaren, og bad han um Hjelp. Men
Bispen var ein vis og rettfarande Herre og sagde;
»Soleids gjeng det ikkje. Og kann ikkje doma
Rotturne uheyrde· Et a1tera parst Eg maa hoyra
dei so ocel som dykk.» Dermed utnemnde han ein
Sakforar til aa forsvara Rotturne, og daa denne
hadde gjort seg vcel istand til sitt Arbeid, vart det
uppteket Sak paa logleg Maate. Ein Klage vart
framlagd, so kom Forsvaret, so talad Klagaren
endaa ein Gong, og lika eins Forsvararen. Men
endaa at denne gjorde seg fyre det beste han kunde
fyr aa gjera Rotturne friez so nyttad det honom
inkje. Rotturne — og daa dei no eingong var
aat med det, so tok dei og med dei »nakne Snig-
lar og Aamur og alle andre ureine Skapningar,
som nærer seg av Folks Haustgrtzda« — alle ihop
vart ,,ekskommuniserad", og detvart dei fyresagt i
Namnet aat den heilage Trieining aa haoa seg
ifraa alle Hagar og Vinberg i Aatun fyre tri
Timar var lidne, og aa fara av til slike Stader,
der dei inkje Vondt kunde gjera. Um dei gjorde
so, heo Jngen spurt.
J 1545 kom det eit Slag grone Aamnr til
St. Julien i Savoyen og herjad paa ein groteleg
Maate Vinhagarne der. Detta var det Verste,
som kunde henda Folk i St. Julien, for Vinha-
garne var deira største Skatt; og daa det ikkje
gjekk fyr seg aa faa Aama burt paa annanMaate,
gjekk dei til Bispestaden St. Jean, bad um Hjelp
og gjorde Aakrav paa Skadebot· Fyrst vart det
daa utsendt eit »Utvisningsbrev« imot dei, og so
vart det sett ei Nemnd, som skulde grannt forfara
Vinhagarne og taksera Skaden· Utvisningsbrevet
nyttad Jngentingz men Nemndi gjorde si Skylda
og lagde fram eit Upptal yoer Skaden· So vart
det paa logleg Maate framlagt Klage fraa Stade-
domararne i St. Julie11, Aamurne fekk tvo Sak-
forarar, og Saki tok aat. Men ho drog seg ut;
det vart Haust, det vart Betr, og daa Domen
endeleg vart sagd i Mai 1546, var dei alt burte
fyr lengje sidan.
Tid etter Tid kom dei grone Aamurne att,
men daa ikkje fleire enn at det var Raad med dei.
Men i 1587 kom dei att i slik ei yrjande Meiigd,
at det kraumad av dei i alle Vinhagar, og Stads-
domararne i St. Julien visste seg ikkje betre Raad
enn aa venda seg til St. Jean og beda um, at
den gamle Domen, som var sagd syr 41 Aar sidan,
no maatte verta utford.· Aa nyom vart ei Nemnd
sett, som skulde verdsetja Skaden, og Aamurne vart
bedne um aa vera tilstads ved denne Verdsetjing,
som dei og utan Motlegg var. Men den Sakfora-
ren, dei nohadde fenget, Pierre Rembaud, var ein
dugande Mann, og etter hans makalause Forsvar
fyr Aamurne vart det avgjort, at Ein skulde gjera
sredeleg Semja med dei og bjoda dei eit fint
Stykkje Land, som laag utanfyr Vinhagarne, til
fri Eigedom med Lut, og Lunnende, do skulde Jnnbu-
arne i St. Julien hava Rett til aa ganga derigjenoni,
naar dei vilde til sine OkersGruvur; og dersom
Jordstykkztnokotsinn vart atterkraot, so skulde detta
einast kunna gjerast med Samtykkje av baade Par-
tar, og Aamurne skulde hava full Skadebot. Men
Sakforaren fyr Aamurne avbaud detta Jordstykket,
daa det var skrinnlendt og litet groderikt og ikkje
var sull Lika fyr Vinhagarne. Dermed drog Saki
ut og var endaa ikkje Slut, daa den kalde Aars-
bolken kom og Aamurnedermed vart burte.
Slikt vil Folk no berre finna flir«ande, og Gin
vil segja som Rembaud sagde fyr 400 Aar sidan:
,,Dyri er skapte av Gud til aa livncera seg av
Frukterne paa Jordi elder ao andre Dyr, og naar
dei gjerer det, er dei i sin gode Rett, og Jngen
kann sinna aat dei fyr det.« Kann Gin segja nokon
Ting paa Vargen, um han rio i seg eitLam, elder
paa Tigeren, naar han gloyper RaadyretZ———Men
mange Gonger vil det likevæl sjaa ut fyr oss som
Dyri hadde Medvit um gjord Urett. Katten hev
stolet Rjome, og snikjer seg no varleg og rædd ut
av Kjoket som ein annan Tjuv; han klember seg
innaat Veggen; det maa Ingen sjaa honom! Men
kannhendsr er detta berre Rædsla fyr Stryk og ikkje
vondt Samvit. Men so det-here Tilfellet daa!
Ein Dyretenijar let ein Elefaiit gjera Kunster fyr
Pengar; han driv Dyret vitlauft fraa Morgon til
Kveld, til dess det er reint trotet og ikkje vinn
metr. Men daa Dyretemjaren likevæl-priser paa
det med Svipa si, vert det sinna, tek Karen med
Snabelen og.lettar honom til Veers, hiver honom
so i Marki som ein Vott og tror honom sund. Da’a
kjem Kona hans farande med den vesle Son sin,
kastar seg paa Jordi framfyr Foterne paa Elefanten
og held Guteii srammot’n: »Udyrt du hev drepet
Mannen min! kvat skal me no liva av! Drep meg
og! Drep Barnet mitt med, so er det avgjortt«
Men Elefanten tek Guten varleg med Snabelen
og lyfter honotn upp aa Ryggen sin, prøver aa
vera fjaag mot Barn og Moer, og let seg fraa
den Stundi viljugt styra og fora av den vesle
Guten. Ser det ikkje her ut til, at Dyret hev
tregat paa si fuse og braade Framferd, og at det
heo viljat gjort godt att det som det i Sinne hadde
gjort galet?
—- Me vil sidan sortelja fleire slike Hende,
som kann hjelpa oss til aa faa større Klaarskap i
Spursmaalet um Dyri hev Vit. (Meir).
Aprilrevolutionen i Kristicinia
A. d. 1878.
Eg hadde ikkje betre Bit og totte det var eit
godt Merkje, daa eg fyrst fekk hoyra um detta
taaket· Det kunde voret større Sak, det visste
eg nok, og Maaten dei tok det paa kunde og voret
betre. Men aa sjaa norske Menn samla seg og
vaaga sitt Skinn fyr ei sams Sak; aa sjaa
norske Menn eiga Mod til aa verja seg og i
open Motstand aa avvisa ein Urett, — desse
norske Menn, som hellest so væl hev lært den Kun-
sten aa tigja og bita i seg og berre ,,knyta Neven
i Luma« og bruka Munnen, der Ingenting er aa
vaaga, — aa sjaa detta, det gav Mod; der var
Livsvoner i det, —— alt um eg vis-ste, at det berre
var um Notti, at dei vaagad sine Varp. — Men
eg narrad meg fint, kann du tru. Dei »norske
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
