Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - VII. Mgławice i słońca
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
159
nia niż wodór, i dlatego głównie zbiera się w wewnętrznych,
gorętszych częściach mgławicy. Systematyczne badania w tym
kierunku pozwolą nam poznać głębiej warunki temperatury
na mgławicach, tych dziwnych tworach niebieskich.
Eitter i Lane wykonali ciekawy obrachunek równowag
panujących na ciele niebieskiem złożonem z gazów, o tak ma-
łej gęstości, że prawa gazów do nich stosować można. Można
to uczynić jeszcze dla gazów lub mieszanin gazowych, których
gęstość nie przekracza jednej dziesiątej gęstości wody, a więc
jednej czternastej dzisiejszej gęstości słońca. Naturalnie ciś-
nienie w centralnych częściach takiej masy gazowej będzie
większe, aniżeli w częściach zewnętrznych, z tego samego po-
wodu z jakiego gęstość atmosfery ziemskiej wzrasta z góry
ku dołowi. Jeśli w atmosferze ziemskiej pewną masę powie-
trza przeniesiemy o 1000 m., to objętość jej się powiększy
a temperatura spadnie o 9,8°. Gdyby takie nader gwałtowne
ruchy pionowe zachodziły w masach powietrznych to tempe-
ratura ich z wysokością w ten sposób właśnie by się zmie-
niła; ale promieniowanie ciepła zmierza do wyrównania tak
powstałych różnic temperatury. Rachunku gazu tak wielkiego
jak słońce dokonał Schuster, opierając się na badaniach Rit-
tera. Rachunek wykonany jest w przypuszczeniu, że stosunki
cieplne masy gazowej zależą od ruchów tej masy nie zaś od
promieniowania. Obrachunek tyczy się gwiazdy mającej taką
samą masę jak słońce (1,9X1033 g czyli 324,000 razy wię-
kszą od masy ziemskiej) i promień 10 razy większy od pro-
mienia słońca (10X690,000 km); przeciętna gęstość tej gwiazdy
jest więc 1000 razy mniejsza od gęstości słońca (czyli 0,0014).
W tablicy podana jest najpierw odległość od środka gwiazdy
w ułamkach jej promienia. Gęstość jak zwykle odniesiona
jest do gęstości wody jako jednostki. Ciśnienie jest podane
w tysiącach atmosfer, temperatura — w tysiącach stopni Cel-
siusa. Temperatura ta jest proporcyonalna do drobinowego
ciężaru gazu, liczby podane w czwartym szeregu tablicy tyczą
się gazu o ciężarze drobinowym 1, a więc wodoru rozłożonego
na atomy, jak to niewątpliwie jest na słońcu i gwiazdach.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
