Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
41
og gangi þá á afvikinn stað. Þau vilja ekki afla öðrum óþæginda
með þjáningum sínum. En þarna uppi í sveitinni höfnm vjer
síðar fundið hann, og reist honum fagran minnisvarða. A þeim
varða stendur mynd hans, og er annað augað stærra en hitt.
Hvað jeg man vel eptir honum með annað augað tindrandi og
vott af eldfjöri, en hitt dregið inn eins og hikandi, með hæðni
og hlátur á hraðbergi. Við kvæði eptir Vinje heíur Edvard Grieg
samið sum sinna fegurstu laga. Lofsöngur Vinje til »móðurinnar«,
fagnaðaróp hans, er hann leit háfjöllin aptur og kveðja hans til
vorsins, hafa lokkað fram tóna, sem eru jafnódauðlegir og
kvæð-in sjálf. Þannig munum vjer muna hann, sveipaðan dýrðarljóma
sönglistarinnar.
Ivar Aasen heitir fjársjóðagrafarinn, sem dró fram úr
fylgsn-unum og fágaði upp aptur gangsilfur gamla málsins, er lá í
hirðu-leysi á víð og dreif um bóndabýlin. Til þessa hefur hinn
hæg-láti, trygglyndi maður varið lífi sínu. Jafnframt hefur hann raulað
fyrir munni sjer kvæði og kvæði, ættjarðarkvæði, náttúruóð,
heil-ræði, með svo djúpri tilfinningu, svo látlaus að efni og búningi,
að teygja mætti heilar bókmenntir á glapstigu; þá glapstigu að
klæða tiifinningar sinar í búning, er áratug tæki að sníða, svo að
listaverk þjóðarinnar i heild sinni yrðu örfáir undragripir til að
setja á eitthvert heimssafnið. Hugsið ykkur hvernig það væri, ef
samtiðin ætti ekki fleiri myndir af hinu fjölbreytta mannlifi, og
hefði þvi ekki annan styrk af bókmenntum og listum en þann,
sem þeir fáu rithöfundar veita, er lifa hjá komandi kynslóðum?
Nú, þessi tvö skáld voru það þá, sem komu fram og ortu á
nýnorska málinu; þannig auðguðu þeir málið enn að nokkrum
ódauðlegum kvæðum. En siðan? Ekki eitt einasta, að þvi er jeg
fæ sjeð.
Það hefur komið fram sitthvað snoturt, með næmri
tilfinningu og fögru formi; en lítilfjörlegt er það. Mjer liggur við að
segja, að fram á þennan dag sjeu þessir tveir einu frumlegu
skáld-in á »landsmálinu«, þ. e. einu sjálfstæðu skáldin.
En því auðugri eru hinar nýju bókmenntir á þessu máli af
snotrum eptirlikingum; að fást við nýtt mál, æfir ósjálfrátt
fegurð-artilfinninguna; einn þeirra skálda er jafnvel snillingur.
En svo er upptalið, — aptur á móti hefur hinn málsþátturinn
samtimis getið af sjer hvert skáldið á fætur öðru, og rit þeirra
hafa fjallaS um allt milli himins og jarðar. Meira að segja, bænda-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
