Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
209
skólastýl væri að gjöra. Það fer einatt vel á því, að orðin falli í
stuðla, svo að setningin fái líkan blæ og orðshættir og spakmæli,
og opt þykir ekki illa tilfengið, er óbrotinn józkur bóndamaður
gægist þurbrosandi gegnum orðavalið og setningahljóminn, að eins
klæddur sparifötum þjóðmálsrjettritunarinnar; stundum getur lika
verið gott að fá nafnorðinu smellnar sannkenningar, enda þótt
þær, ef málfræðislega er á litið, eigi ekki sem bezt við; að minnsta
kosti verður engin meiningarleysa úr því hjá J. P. Jakobsen, er
hann talar t. d. um »et lyttende Háb« (o: hlustandi von), »et
råbende Krav« (hrópandi kröfur); og ekki skaltu víla fyrir þjer að
breyta að dæmi hans og brúka annað eins orðatiltæki og þetta:
»Han længtes kun hende, han drömte kun hende«1 (o: Hann
þráði hana eina, hann dreymdi hana eina) þvert ofan í málfræðina
og alla taltízku. En þó mun hyggilegast fyrir þig að breyta því
að eins að ráðum þessum, að þú hafir eins næman smekk fyrir
fögru máli og J. P. Jakobsen.
Það má furðu gegna, hve sönn og lifandi lýsingin getur orðið,
ef sögumaðurinn segir frá hispurslaust og blátt áfram án líkinga
og loptkasta og hefur lag á að låta einkennilegustu atvikin í
sög-unni lýsa sjer í viðeigandi orðum, öll þessi smáatvik, sem við
þekkjum svo mæta vel, en skáldin ein kunna að safna og raða
þannig niður, að þau varpi ljósi hvert á annað og hrífi lesendurna
með sjer, svo að þeir lifa sig inn í frásögnina Þannig er — til
þess að eins að nefna eitt dæmi af mörgum — lýsingin á óveðrinu
i upphafi smásögunnar »Mogens«. En margt er svo fíngert —
einkum i sálarlifi manna — að ekki verður sagt frá því blátt áfram,
en er hins vegar þannig varið, að hnittin samliking getur gefið,
svo glögga mynd af þvi, að vjer fáum gómfest jafnvel hið allra
reikulasta. Og eins og Jakobsen er manna skarpskygnastur á allt
það, er hreyfir sjer i sálum manna, þannig er hann og
óviðjafnan-legur snillingur i að velja athugunum sinum rjettan büning.
Hann hefur samið tvær langar skáldsögur, »Marie Grubbe« og
»Niels Lyhne«. Hina fyrnefndu mætti kalla »söguróman«, J)ótt
hún eigi harla lítið skylt við það, sem menn almennt nefna því
nafni; þar úir ekki og grúir af riddurum og ævintýrabetjum,
»hæverskum frúm« og »mærum meyjum«, heldur verða þar fyrir
1 »At længes en« rangmæli fyrir »at længes efter en«. En hjer hefur
höf-undinum þótt fara betur að fá tvær jafnhliða áhiifssagnir. Þýð.
14
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
