Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
227
Mikla framför má og telja stofnun sparisjóða þeirra, er upp
hafa risiö hinn síðasta hluta aldarinnar. Hinn fyrsti þeirra var
stofnaður í Rvik 1872 og vóru innlög hans viö lok ársins 13,610
kr., en 1891 vóru þau oröin 605,241 kr. og 1897 1,110,853 kr.
Árið 1891 vóru sparisjóðirnir orðnir 15 að tölu og innlög þeirra
allra 854,136 kr. Nú eru þeir orðnir 22 og innlög þeirra um 2
miljónir (1897: 1,742,337 kr.).
Ein hin öflugusta lyftistöng fyrir framfarir í verzlun og öllum
atvinnuvegum i hverju landi er aö hafa góða banka. En alt fram
að árinu 1885 var enginn banki til i landinu. Þá var stofnaöur
landsbanki með þriggja manna stjórn, einum framkvæmdarstjöra,
skipuðum af landshöfðingja, og tveimur gæzlustjórum, kosnum af
al-þingi. Stofnfé bankans var upprunalega aö eins 1/-i miljön
öinnleys-anlegra seöla, sem landssjóður lánaöi bankanum og ábyrgöist. En
seinna öx starfsfé bankans töluvert viö þaö, aö sparisjööi
Reykja-vikur var steypt saman viö hann. Síðastliðið ár (1899) nam
viö-skiftaupphæö bankans (tekjur og gjöld) rúmlega 3x/t miljön kröna,
og allar eignir hans í fasteignum, veröbréfum og peningum námu
i lok ársins 2,046,424 kr., en af þeim ätti sparisjööur Reykjavikur
töluvert meira en helminginn (1,070,055 kr.). Varasjóður bankans
var þá 203,577 kr. Af þessu má sjá, aö starfsfé bankans er harla
litiö og því ekki von, aö hann hafi getaö gert mikla breyting á
verzlun og öörum atvinnuvegum landsmanna, enda veröur ekki
séö, aö hann hafi haft nein áhrif í þá átt. Pö veröur aö telja
stofnun hans töluveröa framför frá því sem áður var, enda sýnir
hin stórkostlega aukning á húseignum landsins og þilskipastólnum,
aö hann hefir oröiö þeim aö miklu liöi. En aö fleiru þarf aö vinna
en þessu, og því vóru á síöasta alþingi, til þess aö bæta úr
bráö-ustu nauðsyn á auknu starfsfé handa bankanum, samþykt lög um
að auka seðlamagn hans meö */4 miljön, og auk þess að stofna
viö hann veðlánadeild, er heföi heimild til að gefna út
banka-skuldabréf fyrir alt aö 1,200,000 kr. En þótt aö þessu kunni að
vera nokkur bót í bráöina, þá hlýtur þó öllum aö vera ljóst, aö
það muni lítið hrökkva til aö fullnægja eðlilegri lánsþörf og
viö-skiftaþörf manna, ekki sízt þegar litiö er til þess, hversu gjörsnautt
landiö er af peningum fyrir og hvílíkt dauöans ólag er á
verzlun-inni, þar sem alt eru tóm vöruskifti. Petta var síðasta alþingi líka
fullljóst og tók því mjög vel tilboði tveggja utlendinga, sem lagt
var fyrir þingið, um aö stofna hér öflugan hlutafélagsbanka með
15*
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
