Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
« dette Slags Folk eg meinte med Visa mi.
nen med Aand og Moral verdt aldri skræmd af,’
17de Mai 1 S79·
Fe·draheime11·
147
Men her finnst Mange, som hava det sælande
godt, og desse, som Staten føder og klæder so vel,
skulde Dit tru maatte vera glade i Landet og mota
framidag. Men nei! det er nettupp desse Herrar,
som her er minst at sjaa af i Kveld. Og det var
Man-
at hans Land er litet, om han tidt kan kjenna
Mismod for ei Stund. Og det er dette Slags
aandsmoduge Folk, me bør tru, at Norge skal fo-
stra, og om desse hava aldri so mange Feite og
Misnggde imot seg, so skal det ganga som eg»ein-
gong kvad:
Skap Kjøt, min Ven, med fleskutt Hand,
og lat so meg saa skapa Aand
og fylgja Hugen min.
Med det i Kapp me skapa paa,
og so me skal paa Slutten fjaa,
kven d’ er som Siger vinn.
Det er dette Slags Folk eg kallar dei Nationale.
Det er Jdealistarne, som aldri verda gamle og gretne.
Men her kjem ein ny Tanke inn i denne Skil-
naden imillom os, og det er den, at mange gilde
Folk venta sit Lands Frelse gjenom nokot annat
en Norskdom, og det er Svenskdom og Danskdom.
Det er, med eit Ord, mange af desfe nymotens
Skandinavar. Det er desse som i Kveld »glimre
ved sin Fraværelse««, og som eg likeins minde paa
med denne Visa mi. Det er Synd, at her skal
vera denne Skilnaden imillom os. Me ero eit so-
litet Folk, at me ikki hava Raad til at falla fraa
kverandre i Parti. Men det maatte koma tildette.
Samfundet maatte liksom verda uployst, syrr me
kunde samla os til eit Folk. Og det er Guds
Lukka med det: me ero Alle i Grunnen einige, so
Skilnaden berre er nokot, som i Theologien verdt
kallat »dogtnatiske Stridigheder««. Det er »Metho-
den«, Maaten, me strider om. Maalet er det sama:
eit stort og lukkelegt Norig Dei, som hava eit
annat Maal, hoyra ikki til Folk, og dei er det
Ingenting at tala om.
Det er ikki einast om oss det er Synd, at
dette skandinaviske Parti skal taka det paa ein an-
nan Maate en me »Norske;« men deter mest likso
stor Synd om Svensken og Dansken, som ved alle
desse norsksskandinaviske Brevskrivarar i Danske og
Svenske Blad verda haldneiUoissa om den sanne
Norske Meining i Literatur og Politik, naar det
gjelder paa og kjem til Enden; for denne Norske
Sak hever tvo Naturmagter paa si Side, nemlig
den upplyste Ungdom og det store Folk. So maa
idetmindste eg og mange med meg tru. Faa no
sjaa. Synes me enn stundom at vera faae, so
kunna me segja med hiii Franskmannen: »Det er
ikki mange; men heile det Franske Folk stend bak os.«
Det er ikke nok med, at desse vaare Motstan-
darar hava stor Magt i Sverige og Danmark, men
dei hava, som rimelegt er, endaa større Magt her
heime; for det er Folk, som sitja godt i det. Det
skal ikke mange av deim vera freistade til at vandra
ut og leita efter ein betre Heim»
Ja, det er Synd, at Svensken og Dansken skal
vera misleidd og ikki kjenna os ,,Norske««. Me
vilja deim inkje Vondt; me. hava ikki Magt til at
gjeradeim vondt, og om me hadde det, so vaaro
me so kloke, at me ikki vilde gjera det. Me vilja
utvikla os sjolve efter Naturen vaar og koma med
denne sullt utviklade Mandomen vaar in i Fost-
broderlagetx og naar Svensken og Dansken fcer
Augo upp for Tanken vaar, so vilja dei gjeva oss
Rett og ikki eingong for deires eigi Skuld hava
oss anderleides; for dei trenga somen til aandeleg
Tilforsel dei og.
Og fo no nærast vaar gode Svenske Mannl
Me vilja slaast ved hans Side og gjera os so
sterke, som me paa nokon Maate hava Raad til,
ja endaa sterkare; for det er so underlegt med eit
Kappsprang· —Me vilja handla og vandla med honom
og byggja Jarnvegjer og Vegjer millom os. Me
vilja ikki stengja os ute, men alt skal ske gjenom
fri Vilje og private Rettarboter ,,Folkesouveraini-
teten« gjeva me aldri upp. « i ,
Det er leidt, at det er fo Faae, som kunna
tala fritt folkamillom. Statstnagteriia kunna ikki
gjera det. Kongelege Commissairer knapt helder,
ikki eingong større Avisor, og Studentersamfundet
likso litet· Der er ein »Courtoisie« og »Etiquette«
med Alting, maa vita· Men slike som eg, me
kunna tala friare og taka det folkamillom liksom
mannamillom og derfor segja til Svensken f. Ex-
»lat os no vera greide som gode sambnndne
Karar, og slutta med alle desse Commissions-
Komedier««.
No dette er vel eit for sterkt Ord, men det
vil i det lange Drag like vel nokot so nær raaka
den sulle Meining Desse Folk med ,,Courtoisie»
og desse Avisor, som tru at blaasa paa Saaret,
det er dei, som just klemba Fingren, for han maa
so eingong koma under Skruvett. Det er at narra
Folk, som dei svilne Voner bita somyket verre,
naar Alt maa koma for ein Dag.
Nei, me skulle vera opne og sannemed Gran-
nen vaar; vera i Aalvor og Leik saman som livs-
srifke Folk, og — drikka ihop og vera hoflege mot
kvarandre — ——, men jamvel grove, so til Hus-
brnk. Men Ingenting af denne »Mannfolkkyssing«·
Det er ikki graae Diplomatar, me skulle kyssa, det
er fagre Gjentor. .
Altfo eit Hurra sor, at desse Nordiske Folk
maa forstaa koarandre.
Stubbar nv gamle Visor or Sætisdal.
(Uppskrioiie etter Torbjorii Olavsoix Skomedal av
Johannes Skar.)
« 11-
Hoyre du Signe Sørdalen!
Aa dce hev’ eg allstodt høyrt,
At du hev’ ein Son i Upplondce,
Og her gjeng’e du fyr ei Møy» —-
Eg hev ein Son i Upplondce,
Fyr han ber eg ingjo Kvie;
Aa han tar’ inkje gange til Fots
Sigur, fyst du maa rie.
Eg hev ein Son i Upplondæ,
Fyr han her eg ingjo Skamm;
Han tar’ inkji uti stande
Sigur, fyst du gjcng’e inn. —-
Han er ukjend’e Sigur Sveinen,
Kor han i Garen .gjeng’e;
Haari hev han som spunni Gull,
Dce heng’e yvi Hestelendce. —
Sigur rei yvi Rimarfossen,
Og daa brant Grani sin Fot;
Dae bleiv inkji fyrr ei onno Jol,
At han bleiv atte grodd. —
Den gamle Drengeii lo, slik som Ein lær aat
ein naadig Skjemt av Storfolks Mumi. Skurda-
solket vende seg um i Laatt. ,,Det vore Skade,
um slik ein sin Stasblom skulde brotast tvers avi
ein braad Rug-Skurdt« sagde Jvar med lett Gjøn
i Tonefallet.
Husbonden drog Augnebruneriie ihop, og Gud-
run sende den djerve Skjemtaren eit harmfullt Lyn
or sine klaare Augo. »Kann du, GudrunZ Er
du sterk nok —?’«
Ho lo mest yvermodigt· »Trur du, Faer, at
Pensionen1) og Pianoet og Brodere-Naalil)ev gjort
meg so veik? Aa nei, enno tenkjer eg der er Bonde-
blod nok i Aarerne mine, so eg kann gjera Aalvor
av Skjemtet. Magda, kom hit! Naa»daa, Gjenta,
sjaa ikkje so reint forskræmd ut; eg skal ikkje taka
Maken din ifraa deg. Han Sven her hører best aat
slik ein Ny-Emning som eg. Det er berre nokre
Klæde, eg vil laana av deg.»
Magda hadde alt som Barn tekjest uppiHuset
hjaa Aake Thorsson og vakset upp saman med
Gudrun; ho forstod godt, at det var baade av
1) Sknlen, ,,Jnstitutet«.
ungdomsleg Lyst og av di ho var eggjad i sin
Byrgskap, at ho no vilde oera med i Skurd-Arbei-
det. »Gudrun brytst ikkje so lettl« kviskrad ho
snogt til Jvar, og strakst var ho med nokre lette
Hopp raa Sida av si fyrre Leiksyster. »
,,Venta, me kjem strakst!« ropad Gudrun til
Skurdafolket og sprang syre Magda inn i Huset.
Ho var klædd i enkel men smakfull Ridebunad, og
Riddararne yver Døri stirde strengt ned paa denne
Dama, som stundom sekk dei til aa droyma um
gamle Dagar og Borgfrokner, men som likso ofta
paa ein helder ublid Maate sette dei inn att i Nytidi.
Um nokre MHiuttar kom den fine Ryttarsrokni
att, umskapad i ei fortrollande Skurdagjenta, i den
sametekkjelege Bunad som Magda. Aake Thorsson
stod no nedepaa Tunet millom Folki sine.
»Rett so, Gudrun!« nikkad han aalvorsamt.
,,Eg veit ikkje, kvi ei sunn aandeleg Daning skulde
gjera Folk ufore til aa bruka sine Hender. Her,
Gamle-Sven, hev du Hanst-Makens din; eg tenkjer
mest ho skal gjeradeg Æra· Jvar, du gjeng i
Skaar næst etter Sven; eg Tveit du handsamar
Ljaaen din som ein vitug Kar, Gudrun er so uvan
«
cnnc... -
,,Gg skal agta henne som det var mi eigi
gamle Moster, som hadde vaagat seg ut or Blom-
seljarbudi si i Stockholm fyr aa skjera Rtig paa
Landsbygdi· Er eg snild Gut, fo gjev ho meg
eit Klung-rosetre til Jol. Hell kvat trur du, Magda?«
»Kven?’ Gudruti elder Moster di ?" — Magda
saag, at Jvar med eit vart bljug; han freistad aa
dylja det ned under Skjemt; og ho fann ei skalklynd
Moro i aa gjera honom endaa meir fortryllt.
,,Eg, kann du vital« lo Gudrtin, i di ho
jamsides med Magda slo Lag med den utdragande
Flokken. »Eit vælmei11t Troll hev skapat meg um
til gamle Jomfru Kari11, Moster hans Jvar, som
hellest plar sitja i eit Slags Glasskaap og selja
livande Blomar, men som no hev tenkt seg til aa
halda Styr paa sin vcelvyrde Systerson.«
Den Rollen Gudrnn soleids tok seg paa aa
spila, hjelpte alt Tenestfolket ut or den Vlygsla og
Ufriskapen, som dei kjende ved aa hava Dotter aat
Husbond i Lag, og snartgjekk Skjemtet lystigt som
forr, men likevcel styrt Vegen av den Vyrdnaden,
som ung og gamall hadde fyr Gudrun Thorsson,
no kallad »Moster Karin««« «
(Meir.)
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
