Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
— 155 —
Bls. 29—40. — NOKKRAR SUNDURLAUSAR
ATHUGA-SEMDIR UM HVALI í NORÐURHÖFUM. — Þessar
smágrein-ar mynda ekki heild hjá Jónasi, en eru dregnar saman hér
undir þessa fyrirsögn. Þær eru sennilega drög til ritgerðar um hvali,
ef til vill kafla i „íslands-lýsing" Bókmfél., eða grein i Fjölni,
sbr. fundabók Fjölnisfélags 26. Okt. 1844 (Eimreiðin XXXIII.,
185); þá lofaði Jónas að semja handa Fjölni ritgerð um hvali,
seli og önnur dýr. — A bls. 29—30 er hér sett fremst upphaf
slíkrar ritgerSar; ehr. af því er á litlu, lausu blaði, sem er lagt
i ferðabók frá sumrinu 1840, um ferðir út á Seltjarnarnes, út í
Viðey og til Krýsuvíkur, en þetta á lausa blaðinu er skrifað
siðar; bókin var í eigu Joh. Steenstrups, prófessors. — Bls. 29,
6. 1. a. n., „hátta", les „háttu". — Bls. 30—37. I,—III. er í ehr.
í K. G. 31 b IV, sömu skrifbókinni og „Selaflokkurinn" er í,
nema skýrslan um stærð balaenoptera longimana, sem er á bls.
35—36; hún er í ehr. á litlu blaði í nr. 13 í abr. í hrs. Bmf., og
i Add. 306, fol., er hr. af VI., en IV. og V., og greinarnar á milli
þeirra, eru i ehr. i skrifbókinni K. G. 31 b V, og hefir Jónas
rit-að þar margt fleira um hvali, en mest á dönsku og eftir öðrum
ritum o. fl. — 1. „Keporkak", þ. e. hnúfubakur, megaptera boops
(kýreygður), svo sem Otto Fabricius nefndi hann sjálfur á
lat-inu;*) Jónas nefndi hann balaena physalus; sjá bls. 17, m. aths.
— Grænlenzka nafnið er nú vanalega ritað kiporkak(k), en
hval-urinn nefndur svo af rengisskorunum (kiporak). — Bls. 33, 17.
1., „Grænlendingar leggja að henni" o. s. frv. Þessi veiðiaðferð
tiðkaðist hvergi, nema í Frederikshaab, og er nú lögð niður.
Skrælingjarnir læddust að hvalnum óvörum, meðan hann svaf,
og lögðu hann i hjartað. — „Keporkarnak", nú ritað
kiporkar-nak(k), heiti á öðrum skiðishval, sem sums staðar á Grænlandi
var nefndur tikågugdliussak, því að hann þótti steypa sér likt
og hrafnreyður, sem Grænlendingar kalla tikågugdlik; er nú
hætt við, að þessi tegund af hnúfubökum (eða skeljungum) sé
orðin sjaldgæf (hafi hún þá nokkurn tima verið til sem sérstök
tegund), því að ekki telja dýrafræðingar nú nema eina tegund
af hnúfubökum við Grænland, þá er nú var sagt frá. Ef til vill
hefir hér þó verið um undirtegund (svæðistegund) að ræða, sbr.
Spendýrin, bls. 401. — II. Rúðólfsreyður, bls. 33—36. — Svo
hefir Jónas nefnt þennan hval, kennt hann við Karl Ásmund
*) Lýsing Otto Fabricusar á keporkak er i bök hans, Favna
Groenlandica etc., Hafniæ et Lipsiæ MDCCLXXX, bls. 36—39. —
Hann getur um keporkarnak (sbr. bls. 33 hér) á bls. 39, og
tikä-gu(g’d)lik á bls. 40 (sbr. bls. 36—37 hér).
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
