Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
184 Landslag.
megin. Sólarmegin er kalli blágrýtishliða á Vestarlandi og
Austfjörðum oftast 20—25° að meðaltali, en undan sólu 30
—35°. Sum blágrýtisfjöll eru þó brattari, 45—50°, og
sýn-ast þá vera nærri þverhnýpt.
Blágrýtishellan islenzka hefir, eins og fyrr gátum vér,
öll nagast i sundur á röndunum, vatnsæðarnar hafa skorist
niður og myndað dali á löngum tima. Vatnsrásirnar hafa
þó verið mismunandi þéttar og álmurnar milli dalanna eru
misbreiðar. A Vestfjörðum og Norðurlandi má frá sjó og
bygðum viðast glögglega sjá hið upprunalega hálendi;
fjalla-brúnirnar eru jafnháar og viða iiatar að ofan, og þar sem
tindar eru, eru þeir i röðum og iiestir jafnháir. Pegar upp
á hálendið kemur, ber sumstaðar ekki á dölunum, sjónin
svifur hindrunarlaust yfir flatvaxin öræfi, þó djúpir dalir og
firðir séu á milli. Þegar liinar einstöku fjalla-álmur miili
dalanna eru skoðaðar nánar, sést þó vel, hve ákaiiega þær
geta verið sundurtættar af giljum og gljúfrum með
hvöss-um eggjum á milli, sem stundum eru svo mjóar, að klofa
má yfir. Stundum hafa eggjarnar umskapast i raðir af
hvössum tindum, sem oft standa í svigum kringum djúpa
giijabotna, þó sjást blágrýtisstrengirnir láréttir tind af tindi,
og sýna þeir, að samanhangandi fjöll hafa meitlast sundur
af ágangi vatnsins og umbreyzt á þenna hátt. Oft liggja
blágrýtisgangar upp i gegnum slika tinda og fjallahyrnur
og halda þeim saman, vatnsrensiið á örðugra með að vinna
á gangana, af þvi öðruvisi liggur i þeim, heldur en i
blá-grýtislögunum, þeir klofna lárétt, en blágrýtisstrengirnir upp
og niður, vatn á þá hægra með að komast inn i brestina.
A Austfjörðum eru fjöllin viðast hærri og meir sundurskorin
heldur en á Vesturiandi, þar eru þvi tindaraðir miklu
aigeng-ari og dalalögunin er lika nokkuð önnur. Fyrir vestan er efri
hluti fjallsins brattur, en giljadrúldur og grjótskriður byrja
i miðjum hliðum; á Austfjörðum eru hliðarnar ibjúgari. A
Vestfjörðum hallast dalirnir oftast smátt og smátt upp að
dalbotni, sem girður er háum hömrum, en á Austfjörðum er
algengara að i dölunum eru breiðir blágrýtishjallar, þrep
af þrepi upp undir botn. Uppi á fiatneskjunum, þar sem
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
