Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
152
Dalmyndanir.
raun hafa verið i Bárðardal, Skagafirði, Hrútaiirði og
Hér-aði og að nokkru leyti á Vestfjörðum, þó er þetta enn eigi
rannsakað til hlitar. Sumstaðar ganga dalir þvers yfir bresti
jarðarskorpunnar, t. d. við Mýrar og Borgarfjörð.
Aðaidalir i biágrýtishéruðunum eru iiestir djúpir, á
Norð-urlandi og Vestfjörðum vanalega 12—1800 fet, sumir eru þó
dýpri, einkum i hálendinu milli Eyjafjarðar og Skagafjarðar,
þar eru þeir sumir 2—3000 fet frá brúnum niður i botn, en
á Austfjörðum er dýpt dalanna breytileg. frá 1500—3000 fet.
Aðaldalir eru vanalega jafnhiiða eða beint á stefnu
strand-arinnar eftir rensli þvi, sem árnar upprunalega hlutu að
hafa á blágrýtishálendinu, áður en það fór að grafast í
sundur. Stefna ánna á láglendum i móbergshéruðum hefir
orðið fyrir miklum breytingum. Afdalir og dalkvíslar eru
algengar, en flestar eru þær smáar. Hinir löngu dalir eru
hallalitlir, hækka jafnt og þétt upp undir botn; stuttir dalir
eru vanalega brattari, og oft eru i þeim berghöft og þrep, en
fyrir enda þeirra hringmyndaðir botnar eða hvilftir með
brött-um blágrýtisstöllum, en ár og lækir streyma þar niður þrep af
þrepi með ótal fossum og hávöðum. Að öðru leyti eru
auka-dalir eða þverdalir likir aðaldölum að eðli sinu, en oft liggur
mynni afdalsins hærra en botn aðaldalsins, og eru þá gljúfur
og fossar fram úr þeim. Daiir eru mismunandi þétt saman,
sumstaðar eru breið fjöll litið sundurgrafin milli aðaldala,
sumstaðar eru aðeins örmjóir hryggir milli þeirra.
Stund-um eru stórar fjallaspildur svo sundurgrafnar af smádölum.
gijúfrum og giljum, að fjöllin hafa breyzt i völundarhús
með óteljandi skörðum, kömbum, eggjum og hnúkum, þó
sjást blágrýtislögin lárétt tind af tindi, svo auðséð er, að
fjöllin hafa upprunalega verið samanhangandi
hálendis-spilda, sem síðan hefir grafist i sundur.
Skridur. I þröngum og djúpum dölum er mjög
skriðu-hætt og snjófióð eru tið á vetrum og hafa þau viða gert
mikil spell.1 Sumstaðar hafa skriður myndað urðarnes út i
1 Fornmenn hlóðu skriðugarða fyrir gil þar sem skriðuhætt var;
]>eini er lýst i ferðabók Eggerts Olafssonar bls. 627—628.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
