Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Jöklar.
15
r
það efni.1) A miðri 18. öld rannsökuðu þeir Eggert
Olafs-son og Bjarni Pálsson marga jökla, en langbezt ritaði
þó Sveinn Pálsson um það efni, undir lok aldarinnar, og
r
var langt á undan tímanum i skynjan á eðli þeirra.2) A 19.
öld hafa útlendir vísindamenn og líka Islendingar töluvert
aukið þekkinguna um jökla og um jöklamyndanir á Islandi.3)
Hreyfing íslenzkra jökla hefir hvergi verið mæld, nema hvað
Otto Torell, sænskur jarðfræðingur, mældi 1857, að
Svína-fellsjökull í Öræfum mjakaðist 21 2 alin fram á 6 dögum.4)
Jöklar Islands eru allir til samans hérumbil 245 ferh.
mílur að flatarmáli, og eru þeir langmestir allra jökla í
Norðurálfu heims. Til samanburðar má nefna, að jöklar í
Alpafjöllum ern 55 ferh. mílar,5) og jöklar í Noregi viðlika
stórir, í Svíariki 7—8 ferh. mílur, í Kákasus 2—3 ferh.
mílur o. s. frv. Niður úr hjarnbreiðunum ganga margir
skrið-jöklar, smáir og stórir. Eg hefi séð eða fengið vitneskju
um 139 skriðjökla á Islandi, en þegar nánar verður
rann-sakað, mun það svna sig, að þeir eru miklu fieiri, þvi margir
smájöklar i skörðum og á afviknum stöðum hafa enn ekki
verið skoðaðir og taldir. Við mælingar
herforingjaráðs-ins hafa nokkrir 113’ir skriðjöklar bæzt við þá, sem
r
áður voru kunnir, svo nú (1908) þekkjast á Islandi alls
144 skriðjöklar.
Yér munum því næst stuttlega lýsa hinum helztu
jökl-um á Islandi og byrja á Yestfjörðum, þar eru að eins tveir
aðaljöklar, Gláma og Drangajökull, liggja þeir á blágrýtis-
x) Ldfrs. II. bls. 158-161.
2) Ldfrs. III. bls. 182.
3) fessara rannsókna er allra getið í Landfræðissögu IV. bls.
177—179 og i bók minni „Grundriss der Geographie und Geologie von
Island." Gotha 1906, bls. 163-166.
4) Ldfrs. IV. bls. 68. Hér er því miður ekki rúm til þess að
lýsa eðli og ásigkomulagi skriðjökla og áhrifum þeirra á fjöll
ogjarð-myndun, það yrði oflangt mál, þótt fljótt væri farið yfir. Lítið ágrip
um eðli og hreyfing jökla má lesa i „Jarðfræði" minni, sem út kom í
Reykjavík 1889, bls. 31—34, og í Andvara VI. 1880, bls. 48-52.
5) A. Supan: Grundzuge der physisclien Erdkunde 1884, bls. 125.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
