Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Eldgos í Vatnajökli.
159
verið getið, hvílíkur fjárfellir og manndauði varð af gosum
þessum um alt land, en i Fljótshverfi, Síðu og Landbroti
dóu á árunum 1783—85, af 601 manns, 225, eða 37 °/o af
öllu fólki i þessum sóknum. Hraunin og vatnagangurinn,
sem orsakaðist af gosinu, tók af 20 bæi, suma algjörlega, en
aðrir bygðust eftir nokkur ár, þó lönd þeirra og slægjur
væri skemdar, en miklu fleiri bæir í næstu héruðum urðu i
eyði hin fyrstu ár.
Eldgos í Vatnajökli. I Vatnajökli eru margir gosstaðir
þaktu’ hjarnsnjó, en um þá vita menn þvinær ekkert, gosin
þar hafa sjaldan gert landinu skaða, og eldvörpin eru svo
fjarlæg mannabygðum og svo örðugt að komast að þeim,
að þau hafa aldrei verið rannsökuð, enda munu flest þeirra
hyljast snjó milli gosa. Norðan í Vatnajökli eru eflaust
gosstaðir undir isnum, þó þeir séu ókunnir. Inn af
Kistu-felli sá Björn Gunnlaugsson reyk uppúr jöklinum í lok
júli-mánaðar 18381) Um nýár 1890 þóttust menn sjá eldsloga
upp úr Vatnajökli, suður af Snæfelli, og seinna fundust
jarð-skjálftar og heyrðust brestir. Brúarjökull hljóp þá fram og
breyttist mjög. sem fyr var getið, enda hefir jökull sá oft
verið ókyr, er þvi eigi ólíklegt, að eldvarp sé einhverstaðar
r
undir isnum þar suður af. Utúr miðri norðurrönd
Vatna-jökuls ganga Kverkfjöll einsog geysimikill höfði, þar eru
eldgígir utan i hlíðinni, vestan við klofann, og hefur þar
eflaust oft gosið, þó það sé sjaldan i frásögur fært. Reykir
hafa lika sézt upp úr jöklinum, suður af Kverkfjöllum.
Arið 1717 var gos mikið norðan i Vatnajökli og þá hljóp
Jökulsá i Axarfirði, það eru allar likur til þess, að það
hafi verið Kverkfjöll, sem þá gusu. Hinn 17. september2)
varð svo mikið myrkur i Pingeyjarsýslu með brestum og
eldingum að eigi sá á hönd sér; öskufall mikið varð um
Norðanfari XV, 1876 bls. 71 nmgr. Hið sama ár voru í
júní-mánuði landskjálftar allharðir bæði á Suðurlandi og Norðurlandi og
Skeiðarárjökull hljóp um sama leyti.
2) Annáll í Thotts safni nr. 509 — 8°, ritaður í Eyjafirði, sem nær
yfir árin 1717-1753, segir, að gosið hafi fyrst komið í öndverðum
september og þá hafi Jökulsá hlaupið, en síðan aftur 15. og 16. sept.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
