Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
208
Hverir og brennisteinsnámur.
goshverinn i Hveragerði i Ölfusi, en þá kom upp Litli-
t
Geysir við túnið á Reykjum, sem siðan hefir gosið. Otal
önnur dæmi mætti telja, ef þörf gerðist.1)
Menn hafa frá alda öðli aðgreint hveri og laugar á
Islaudi og kallað þær uppsprettur, sem eru sjóðandi heitar,
hveri, en þær laugar, sem hægt er að baða sig i fyrir
hita sakir. Pegar að er gáð, er þó ýmislegur munur á eðli
og útiiti hinna einstöku hvera. Sumir hverir eru sjóðandi
heitir og þó nokkurnveginn kyrrir. einsog t. d. Blesi við
/
Geysir, Arnahverir i Hveragerði. Bláhver á Hveravöllum
o. fl. Það eru oft stórar skálar með tæru vatni, bláu eða
grænu og margbreytilegu hverahrúðurssmiði i kring, og
hafa þeir liklega áður verið goshverir. Þá eru aðrir hverir
sibullandi á yfirborði, án þess þó að gjósa, en sumir gjósa
meira og minna, nokkrir i sifellu, aðrir með millibili milli
gosa, sem getur verið mjög mismunandi langt. Milli
gos-anna eru þá sumir sísjóðandi, en sumir kyrrir.
Yfirborðs-hiti hvera er misjafn 70—9972°, en niðri i þeim er oft
miklu heitara, á botninum i pipu Geysis er t. d. 120—130°
hiti. Hvergi á Islandi eru nú verulega stórir goshverir,
sem hátt gjósa, nema undir Laugafjalli i Biskupstungum,
en smáir goshverir eru viða. Miklu stærri og fleiri
gos-hverir eru i National Park i Bandarikjum, við Yellowstone
River, og á New Zealand i Eyjaálfu. Hinir islenzku hverh’
urðu fyrst frægir, af því þeir lágu næst menningarlöndum
Európu, og nafn Geysis er nú orðið eiginnafn allra
gos-hvera viðsvegar um heim. Laugar eru eðlilega misheitar
og eftir kringumstæðum mismunandi að eðli ogútliti;
sum-staðar eru þær leyfar útkulnaðra goshvera og sést það á
stórum hverahrúðursbreiðum, sem kringum þær eru;
sum-staðar hefir hitinn minkað við það, að mikið af köldu vatni
hefir blandast saman við heita vatnið og kælt það, áður en
það kom upp á yfirborðið.
Þó islenzkra hvera sé viða getið i bókum og margt
í bók minni „Landskjálftar á íslandi". Kmb. 1905, er slíkra
breytinga mjög víða getið.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
