Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Geysir.
215
heitt i allri pípunni, skálin fyllist aftur og gosið er búið,
af þessu leiðir, að því lengri sem pípan er, þvi meiri verða
gosin; Geysir hefir þvi að líkindum eigi gosið jafnhátt i
ungdæmi sínu. Heita vatnið brýzt upp í miðjunni, en kalda
vatnið sigur niður á við til hliðanna. Hitaathuganir þær,
sem Bunsen og Des-Cloiseaux gjörðu i Geysi 1846,
stað-festa ályktanir þessar, neðst á pipubotninum var hitinn
vanalega milli 120° og 130° C., en á yfirborðinu i skálinni
er vanalegur hverahiti 80—90°, stundum minna, stundum
dálítið meira.
Geysis er hvergi getið með þvi nafni fyr enn á 17.
öld. I fornbókum, t. d. hjá Saxo sagnaritara og i
Konungs-skuggsjá, er almenn iýsing á islenzkum hverum og gosum
þeirra, en ekki nefndir neinir sérstakir liverir. Breytingar
miklar urðu. sem fyr var getið, á hverum hjá Laugarfjalli
við landskjálfta 1294 og 1630, en líklega hefir Geysir legið
niðri i fornöld og fram eftir öldum, að minsta kosti eigi
gosið mjög hátt, en það er ekki ósennilegt, að ólga þessara
hvera undir Laugarfjalli hafi vaxið stórkostlega við
land-skjálftann 1630 og þá hafi Geysir fyrst farið að gjósa að
mun. Framan af 18. öld virðist Gej^sir liafa gosið
mjög-reglulega og Brynjólfur Sigurðsson, sýslumaður1), segir 1746,
að hann spúi þrisvar á dag, ákafast á morgnana kl. 9, en
minna kl. 2—3 e. h. og á kvöldin 9—10. A þeirri öld og
framan af hinni 19. Jiefir Geysir verið i fullu fjöri, en seinni
hluta 19. aldar hefir smádregið af honum, hann hefir gosið
sjaldnar og minna en fyr og alveg reglulaust; þó
jarðskjálft-arnir 1896 um tima hleyptu nokkru fjöri i hann, þá liefir
hverinn þó síðan aftur linast nokkuð og spýr nú aldrei eins
hátt einsog framan af 19. öld2).
Rétt fyrir norðan Geysi er litið gil eða jarðfall i hvera-
’) Landfræðissaga II, bls. 261.
2) Irskur maður frá Bellást, James Craig að nafni, keypti Geysi og
Strokk, með 650 ferh. faðma svæði í kring 1894 fyrir 3000 krónur.
Landið átti kost á að kaupa hverina fyrir sama verð, en þingið
hafn-aði [iví boði, til lítils sóma fyx-ir þjóðina.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
