Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
296 Sævarraenjar. 300
3. Sævarmenjar.1)
A íslandi sjásfc víða menjar þess, að innbyrðis staða
láðs og lagar hafa breyzt. Viða eru malarkambar með
brimsorfnu grjóti hátfc fyrir ofan sævarflöt, sumstaðar
skeij-ar langt frá sjó, sumstaðar rekaviður, hvala- og
rostunga-bein; þá eru og viða fornar strandlinur, hátt yfir fjöruborði,
etnar af brimi i harða kletta, en sumstaðar eru hellar og
skútar, sem auðsjáanlega eru myndaðir af sævargangi, langt
frá sjó. Af þessu sést, að annaðhvort hefir sævarflötur
iækkað eða landið hækkað. Miklu örðugra er að sjá, hvort
land hefir sigið i sjó, þvi þar er ekki hægt að komast að
til rannsókna, þó hafa menn sumstaðar séð sjórekinn mó
úr gömium mómýrum, sem nú eru komnar undir fjöruborð.
Pess sjást hvergi menjar, að ísland nokkurn tima hafi
alt verið i sjó. Landið hefir myndast af jarðeldum
ofan-sævar og sædýraleifar hafa hvergi fundist milli
biágrýtis-laga frá hinum eldri timabilum i myndunarsögu Isiands2).
Pað sést þó mjög víða, að fjöruborð hefir fyrrum iegið
all-miklu hærra en nú; iáglendi öli og dalamjmni hafa verið i
sjó um lok isaldar og siðar, og sævarborðið hefir smátt og
smátt dregist út á við frá landinu, og hefir sú hreyfing
haidist alt fram á vora daga, þó hún fari seint. Alt
há-iendi íslands og megin landsins hefir að öllum iikindum
jafnan staðið upp úr sjó. Hinar eiztu sævarmenjar hafa
enn eigi fundist nema á örfáum stöðum, svo enn er mjög
y) í þessum kafla fer eg fljótt yfir, af því eg áður hefi ritað
all-ítarlega ritgjörð um sama efni á íslenzku: Fornar sævarmenjar á
Is-landi (Andvari XXIX (1904) bls. 35-78). Um einstök atriði hefir Helgi
Pjetursson ritað í Tímariti Bókmf. 1903. bls. 60-70 (Búlandshöfði), 1904.
hls. 49—57 (Fossvogur), og Guðmundur G. Bárðarson i Vidensk. Meddel.
fra naturh. Forening i Kbhavn 1906. bls. 177—85.
s) Á austurströndu Grænlands við Cap Dalton (69° 24’ n. br.), hafa
í blágrýtismyndunum f’undist allmargar sædýraleifar frá eocene-tíma.
J. P. J. Ravn: The Tertiary Fauna at Kap Dalton in East-Greenland
(Meddelelser om Grönland XXIX (1904) bls. 95—140). Hugsanlegt
væri að samskonar dýraleifar gætu fundist á lslandi.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
