Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
298
Sævarraenjar. 300
sem nú lifa við Island, norrænar eða af
Norður-Evrópu-stofni. Pað er vist og sést af skeljaleifunum, að loftslag
þá liefir verið miklu heitara á Islandi en nú, og margar
tegundir af þeim, sem nú lifa, komast á vorum dögum ekki
nærri norður til Islands, sumar eru útdauðar, sumar lifa
enn i Miðjarðarhafi. Skeljar þessar sfna, að fyrir ísöldu
hefir haf, töluvert heitara en nú, náð upp i Skjálfanda, og
eftir þeim gögnum, sem fyrir hendi liggja, bendir alt til
þess, að skeljabakkar þessir hafi myndast seint á
pliocene-tima, enda eru þeir mjög likir samskonar myndunum á
Englandi og i Belgiu1).
Pað er auðséð, að Suðurlandsundirlendið hefir
einhvern-tima alt verið i sjó, enda hefir það ekki dulist neinum
nátt-úrufróðum manni, sem þar hefir farið um. Menn hafa snemma
athugað þar gamla malarkamba, skeljar og sævarhella langt
frá sjó. Undirlendið nær lengst inn i iandið norður á
bóg-inn, hjá Haukadal við Geysir, þar er hæð þess um 350 fet
yfir sævarmáli. Flói mikill hefir hér einbverntima gengið
inn i landið og út úr honum firðir og vikur upp i
hálendis-röndina; i fióanum voru margar háar klettaeyjar, t. d,
Hest-fjall, Búrfell i Grimsnesi, Vörðufell, Skarðsfjall o. fl. Undir
jarðvegi sjást þar víða leirlög allþykk fram með ánum,
ofan á leirnum er vanalega gulleitur, leirblandaður sandur,
ólagskiftur og sumstaðar mikil móhella; ægisandur og
lá-barið grjót er viða undir mýrum á undirlendinu. Skeljar
hafa fundist þar á allmörgum stöðum fjarri sjó, við Sog og
Hvitá, við Brúará, nærri Pjórsá hjá Urriðafossi og víðar;
eru það mestalt skeljar, sem enn lifa við strendur Islands
’) Helztu í-itgjörðir um jarðfræði Tjörness og skeljarnar í
Hall-bjarnarstaðakambi eru: O.A. L. Morch: On the Mollusca of the
Crag-formation of Iceland (The Geological Magazine, Vol. 8, 1871, bls. 391
— 400) og J. Starlcie Gárdner: The Tertiary Basaltic Formation in
Ice-land (The Quarterly Journal of the Geological Society of London,
Vol. 41, 1885, bls. 93-101). Sjá ennfremur G. G. Winkler: Island, 1863.
bls. 157-58, 200-211. C. W. Paijkull: Islands bergsbyggnad, bls. 47—48.
Helgi Pjetursson: The Crag of Tceland (Quarterly Journal, Vol. 52,1906,
bls. 712-715). P. Th. í Andvara XXVJI (1902) bls. 168-170. Grundriss,
bls. 235-236.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
