Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Fjallagróður.
413
in föst takmörk, mörg þeirra íiéttast ýmislega saman,
smá-breytast hvert i annað, án þess glögg greining sjáist á hinu
einstaka. Einsog fyr hefir verið getið, er mestur hluti
Is-lands melar, holt og grjótrustir með gisnum gróðri sem
litið ber á; samfeldur gróður, graslendi, kvistlendi og skógar
taka aðeins yfir mjög lítil svæði i samanburði við hið auða
land. Þegar isaldarjöklarnir bráðnuðu, var alt landið auðn
og bersvæði, fjallagróður, holta- og melagróður settist að á
auðnunum og út af bersvæðisgróðrinum spruttu hin
plöntu-félögin, þar sem hentugar kringumstæður voru.
Bersvædisgróöur. Gisinn gróður á auðum, sendnum
eða grýttum jarðvegi hefir verið kallaður »fjallamörk«, af
þvi hann i syðri löndum er aðeins að finna hátt uppi i fjöllum.
I hinum nyrztu löndum við heimskautsbaug með
hráslaga-legu veðráttufari tekur slíkur gróður, með dreifðum
blóm-jurtum, miklum skófum og mosa, yfir alt land frá snælinu
niður undir sjó; hin plöntufélögin eru einsog eyjar i
þess-um öræfagróðri. Svo er lika á Islandi, bersvæðisgróðurinn
(fjallamörkin) er langviðáttumestur og hin gróðrarsvæðin
mega heita hverfandi litil i samanburði. Plönturnar standa
dreift og þvi gisnara sem ofar dregur, búa helzt þar sem
þær hafa skjól, en sumar mynda smáþúfur og
blaðhvirf-ingar. Þessi fjallgróðrarsvæði eru, einsog fyr var getið,
undirstaða flestallra annara plöntufélaga, auðnirnar hafa, þar
sem lifsskilyrðin voru hentug, gróið upp smátt og smátt og
orðið að graslendi, móum, lyngheiði, kvistlendi o. s. frv.
Bersvæðisgróðrinum má skifta i margar deildh’ eftir
teg-undum og jarðvegsfari, hefir hver þeirra eitthvað
einkenni-legt, en þó margt sameiginlegt við hinar deildirnar.
Hing-að teljast holt og melar, urðir og klettar, sandar og eyrar,
fiög og mosaþembur og mikill hluti hrauna.
Melar eru algengir um land alt, flatlendi með
leir-bornum sandi og smásteinum. Yfirborðið skiftist mjög oft
i óreglulega reiti, tigla eða marghyrninga; leirinn hefir
allur sprungið við samdrátt af þurki og frosti; miðpartur
reitanna er vanalega smágerðastur að efni og leirblendnastur
og þar er litill eða enginn gróður. Yindurinn hefir feykt
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
