Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Víðátta graslendis
5
engjum, beitarlöndum og afréttum, en fullur þriðjangur
liatarmálsins mun þó til einskis nýtur, þar til teljast jöklar
allir, roksandar flestir, sumar hraunbreiður og hin hæstu
öræfi; þar sem ekki vex stingaudi strá, getur engin skepna
þrifist. Sá hluti hálendis, sem ekki er beinlínis
gróðrar-laus öræfi, er notaður fyrir afrétti, og eru hin víðáttumeiri
afréttasvæði almenningur f}7rir heilar sýslur eða einstök
héruð. Neðar á hálendi, á heiðum og efst í dölum eru
allvíða smærri afréttarlönd upp af búfjárhögum. sem heyra
undir sérstök sveitafélög, kirkjur eða bændaeignir.
Sveit-unum er, sem kunnugt er, öllum skift niður i stórar og
smáar jarðeignir með vissum og föstum landamerkjum og
ítökum, búfjárhögum og beitarlöndum. Yér munum því
næst athuga jarðeignirnar sérstaklega, bæjaskipun,
jarða-byggingu, jarðamat og fleira, er þar að lytur, en síðar snúa
oss að almennri notkun graslendis og þá Ivsa túnum,
engj-um, beitarlöndum og afréttum, áður en vér snúum oss að
kvikfjárræktinni sjálfri.
2. Bæjaskipun.
Lega bygða og niðurskipun bæja er nátengd þeim
náttúruskilyrðum, sem fyrir hendi eru. Kvikfjárræktin,
sem frá öndverðu hefir verið aðalatvinna Islendinga, verður
að styðjast við graslendi og gróður, en loftslag og
jarð-vegur ráða aftur þroska jurtagróðursins. Pannig er
mann-lífið og útbreiðsla ibúanna gjörsamlega háð þeim
náttúru-fyrirbrigðum, sem skapast af legu landsins á hnettinum.
Bygðin hefir þegar á landnámstíð lagað sig eftir
náttúr-unni, og bæirnir verið bygðir þar sem landkostir voru
beztir, slægjur fyrir nautgripi og beit fyrir sauðfé.
Fiski-veiðarnar virðast ekki hafa haft nærri eins mikil áhrif á
landnámið eins og kvikfjárræktin, þó hafa sumir útkjálkar
snemma bygst sakir hlunninda, sem þar voru, vegna reka,
sela og hvalveiða, eggvers og fiskifanga. Landnámsmenn
bygðu einstaka bónclabæi, sem voru dreifðir mismunandi
þétt yfir ýms héruð landsins, fylgdu þeir í því efni búnaðar-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
