Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
118
Tún
1842 voru færikvíar hvergi til i Glaumbæjar og
Viðimýrar-sókuum, en s. á. voru þær á 14 bæjum i Stafafellssókn
eystra, Björn prestur Porvaldsson innleiddi þær þar. Pá
voru færikviar eigi til nema á 2 eða 3 bæjum í Garðasókn
á Alftanesi, en næstum á hverjum bæ i Stóranúpssókn
1841. Um miðja öldina og síðar hvöttu ýmsir bændur til
að innleiða færikvíar. þó það hefði víða lítinn árangur.1)
Eftir miðja öldina var farið að telja færikviar i
Landshags-skýrslunum. þær voru 1853 á öllu landinu 1477 að tölu,
r
lang-flestar i Arness- og Rangárvallasýslum og þar næst i
Pingeyjarsýslu og Múlasýslum. en svo fækkar þeim, þær
eru 1867 1077, 1876 979 og 1879 862, en úr því er hætt
að telja þær.
Áburður. Fornmenn létu sér ant um að bera áburð á
tún og akra, enda er orðið taða komið af tað: sumir hafa
þó af ummælum Njálu haldið, að það hafi verið ótítt að
bera á tún. Faraudkonur sögðu Hallgerði meðal annars, að
einn af húskörlum Njáls »ók skarni á hóla«. »Hví mundi
þat sæta?« segir Hallgerðr. Þær svöruðu: »Pat sagði hann,
at þar vrði taða betri en annarstaðar.« 2) Pað er óliklegt,
að Hallgerður liafi eigi vitað, að menn töddu tún og akra.
því það hefir eflaust verið gert á Hlíðarenda einsog
ann-arstaðar, en »skarn« þýðir hér líklega salernis-áburð, sem
þá hefii’ verið ótitt að nota.8) I Svarfdælu er talað um að
aka mykju á völl. og i Kormákssögu er það talið
óvirðu-legt verk að teðja völl: »sás túnvöllu taddi tikr erendi
hafði«, og ætlað fjósamanni, og i Rigsþulu er það talin
’ ) Björn Björnsson. Hugvekja um fæi ikvía brúkun og nvtsemi
(fjóðólfur IV, 1852, bls. 339, 341-42, 353-54). Stefán M. Eiríksson:
Færikvíar (Freyr II, 1905, bls. 89-90). Plógur IV, 1902. bls. 79-80.
8) Njála, Rvík 1894, kap. 44. bls. 101.
3) Björn Halldórsson (Atli bls. 107) heJdur að orðið »vallgangur«
sýni, að fornmenn hafi hagnýtt sér þau saurindi til áburðar, en lík-
legra er, að orðið sé komið af því, að fæstir höföu salerni, en það var
algengast að ganga á völl. Magnús Ketilsson heldur, að ummæli Hall-
gerðar bendi til þess, að fornmenn hafi eigi borið á tún, landið hafi
þá verið svo frjósamt, að þess þurfti ekki! Gömul Félagsrit VII, bls.
76 Sbr. Skólablaðið 1910. bls. 29 og Freyr VIII, 1911. bls. 31.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
