Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
161
hvergi er hann góður; þar sem dálitil mómyndun hefir
orð-ið þar eystra. er liún mjög blönduð eldfjallaösku, t. d. i
Skaftártungu, og jafnvel í mýrlendum vantar móinn, af þvi
jarðvegsmyndunin heíir sifelt raskast af ágangi jökulkvisla.
I Fjallasveit og svipuðum sveitum, þar sem roksandur er
og móhella, vantar oftast móinn, þó skiftast sumstaðar við
Suðurlandsundirlendið mómyndanir á við móhellumyndanir,
einsog t- d. i Pjórsárdal, þar hafa tjarna- og mýramyndanir
siðar hulist móhellulögum i löngum sandrokstímabilum. í
eldbrunnum héruðum, þar sem alt er hulið fornum og
nýj-um hraunum, er eðlilega litið um mó, hann vantar þvi
við-ast á Reykjanesskaga, verða menn þar að nota þang, l}Tng,
sprek, fiskabein og annað þvilikt til eldsneytis. A stöku
•stað kemur fyrir, að mór hefir myndast ofan á hraunum,
^insog t. d. sumstaðar i Bárðardal, en á slikum stöðum
hafa ár með leðju fyrst þakið og þéttað hraunbotninn,
áð-ur en mýri myndaðist ofan á. Sumstaðar nærri sjó, t. d.
við Mýraundirlendið og við árósa, eru allþ}Tkk leirlög ofan
á mónum eða hann skiftist á við sand og leir. Sumstaðar
við Faxaflóa og viðar þar sem land hefir sigið, er mór i
flæðarmáli og neðar og rekur upp úr sjó (sjótorf).1)
i t
I hinum miklu mýrum á sléttlendum Islands og í
hin-■um stóru og breiðu dölum er eðlilega mest af mó, þó víða
sé örðugt að ná í hann. Par hafa smátt og smátt stórar
vatnsbreikkur orðið að flóum með kilum og smátjörnum og
mór myndast á botninum. Þykt mósins er mjög
mismun-andi, 2—12 fet og stundum meiri. Mómyndunin hefir
þegar byrjað. er láglendin eftir isöldu voru risin úr
sjó, og þvi er viðast isaldarleir undir mónum, á stöku
-stað ægisandur; i leirnum eru oft smásteinar
jökul-•núnir, stundum skeljar. Snemma hefir verið mikill
skóg-vöxtur við mýrarnar, því i hinum elztu mólögum
finn-ast oft digrir lurkar og fauskar, oft rétt yfir leirn-
iireppum af 7, í Austur Skaftafellssýslu 943 hestar í 4 hreppum af 5;
á engum sýslum var jafn lítil mótekja.
Eggert Olafsson’s Rejse bls. 10, 936.
11
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
