Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Mór
163
Mórinn hefir myndast, og myndast enn, af jurtagróðri
mýranna, mosa, starartegundum, elting o. íi. jurtum, og þó
fauskar sóu i honum, þá hefir þó hluttaka skóganna i mó-
mynduninni -viðast verið lítil, tróstofnar og trjálim, greinar
og blöð af þeim skógum, sem nálægt hafa verið, hafa dott-
ið í mýrarnar, borist með vatni eða fokið, en aðallega hefir
mórinn myndast af votlendisgróðri; sumstaðar vex hris og
fjalldrapi á þurrari þúfum iunan um mýragróðurinn, og
lenda þá hinar fúnuðu leifar i mónum. Oftast er mest af
fauskum neðarlega i mónum, og þá stundum í 1—2 feta
þykku lagi, en stundum eru fauskarnir dreifðir um móinn,
en ofan til eru oft leifar af fjalldrapa. Þegar á landnámstíð
grófu menn upp fauskana til eldiviðar.1) Móriiln er eðlilega
mjög mismuuandi að eðli og gæðum. Þar sem þ}rkk mólög
eru og mikill jarðvegsþungi ofan á, er mórinn stundum
harður, svartur og þóttur og klofnar í flögur likt og surt-
arbrandur, er hann þá mjög hitamikill; oftast er þó svörð-
urinn lausari i sór og stundum blandinn mold og sandi,
eða þá sand- og vikurrákir i honum, einsog fvrr var getið.
Góður íslenzkur mór mun að gæðum og hitamegni full-
t
komlega geta jafnast við góðan útlendan mó, en Islendinga
vantar enn kunnáttu og hagsýni til þess að hafa full not af
honum. Sumstaðar er mórinn svo öskumikill, að ilt er að
nota hann, stundum er allmikill brennisteinn i honum og
stundum tiltölulega mikil fosforsýra.2)
Mjög sjaldan hafa mómýrar verið ræstar fram, áður en
mótekjan byrjaði, og eru þvi oft miklir örðugleikar vegna
1) Landnáma, Rvík 1891, V, 9, bls. 214.
2) Rannsóknir af sýnishornum af íslenzkum mó eftir Ásgeir
Torfason í Búnaðarriti XX, bls. 116-119, 179—180. Eimreiðin XI,
bls. 40. Freyr I, bls. 34—36. M. Gruner: Bodenkunde Islands bls.
47—51. Ásgeir Torfason: Mór (Eimreiðin XI, 1905, bls. 31-61,
161-185). íslenzkt eldsneyti (eftir sama) í Ársriti Verkfræðingafélags
ís-lands 1914, Rvík 1915. bls. 12—14. Ennfremur um mó: fjóðólfur 1886,
bls. 65-66. ísafold 1903, bls. 281, 285, 293. Skólablaðið 1910, bls. 85—
88 (G. Björnsson). M. B. Blöndal: Móiðnaður (Freyr IX, bls. 17-20).
Plógur VI, 1904. bls. 1-3.
11*
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
