Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Beitarlönd
177
jurtir, og grávíðir er lika mikið bitinn; af lyng- og
birki-plöntum munu beitilyng, sauðamergur og fjalldrapi mest
bitnar af fénaði, einkum á vetrum.1)
A sumrum eru stór svæði af hálendi og fjöllum notuð
fyrir afrétti fyrir geldfé, lömb, stóðhross og geldneyti, en
heimahagar eru þá notaðir eingöngu til beitar fyrir kýr,
ær og brúkunarhross. Mestan hluta ársins eru þó
heima-löndin beitt af öllum þeim búpeningi, sem ekki er
algjör-lega á gjöf. Fyrrum. meðan menn höfðu mannafia og
mannskap til að hafa búsmala sinn á seljum mikinn hluta
sumars, hlifðu þeir heimalöndum, sem nú eru viða skemd
með of mikilli beit. Magnús Ketilsson segir,2) að 12
eyris-valla stærð i góðu haglendi sé nóg fyrir hundrað fjár á
sumardag í eitt mál.
A fyrri öldum var meginið af sauðfénu látið ganga úti
alt árið, og drapst það þá hrönnum í hörðum vetrum, enda
hafði það ekkert húsaskjól; fjárhús voru þá mjög fá á
Suð-urlandi, og i sumum sveitum voru alls engin. Fénu var
stundum gefið á gaddi, og sumstaðar voru fjárborgir til
nokkurs skvlis i illviðrum. Nú mun hvergi eingöngu treyst
upp á útigang, nema ef til vill i einstöku
fjörubeitar-héruð-um, féð hefir lika betri hirðingu og eftirlit en áður. Meðferð
sauðfjár á Suðurlandi hefir mikið breyzt á seinni árum,
miuna beitt á vetrum, meira gefið inni. Fram yfir miðja
19. öld var fé á Suðurlandi víðast beitt eins mikið einsog
hægt var úti frá beitarhúsum eða hagahúsum, sem oft voru
jötulaus, og fénu gefið á gaddi-3) A einstöku stað við sjáf-
Meira um beitijurtir sjá Flóra íslands, eftir St. St. og
Búnað-■arrit, 16. árg., 1902. bls. 186—196. Fjármaðurinn, eftir P. Stefánsson,
ítvík 1913, bls. 84-89.
2) Gömul Félagsrit XII, bls. 39.
3) Björn Bjarnarson: Að beita sauðfé (Freyr I, 1904, bls. 36-37).
Höf. telur nií beldur langt farið í innigjöfum og ráðleggur að beita
meir á vetrum með nærgætni, hafa beitarhús með jötum og
rimla-gólfi til að forðast bleytu, er féð kemur alfent inn. Almennar
leið-beiningar um fjárbeit eru meðal annars í riti Jóns H. Porbergssonar,
Um hirðing sauðfjár, 1912, bls. 36-42.
12
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
