Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
ftéttir
203
talist til nokkurra afrétta, gerðar eftir sömu reglum sem
eftirleitir, en heimilt er, að þær fari fram samtimis vana-
legum fjallgöngum.1) Oft eru mikil vanskil á fjallafé, það
ferst á ýmsan hátt, og er fjármissirinn á afréttum oftsinnis
þungur skattur á bændum. í*vi miður vantar skýrslur um
vanskil á afréttarfé, en það er enginn efi á þvi, að mjög
margt fé týnist á hverju ári.2)
Þegar fjárrekstrarnir koma af fjöllum til bygða, eru
þeir látnir í réttir og dregnir i sundur eftir mörkum eig-
endanna. Auk eyrnamarka eru nú i mörgum sýslum líka
brennimerki á hornum, er tákna sýslu, hreppa og bæi með
bókstöfum og tölum. Allir fjáreigendur eiga að bvggja fjár-
réttir og viðhalda þeim i sameiningu, og leggja þar til
vinnu, sem hreppsnefnd ákveður. Hver fjáreigandi er skyld-
ur að sjá sér fyrir dilkrúmi i þeirri rétt, sem hann á sókn
að, fyrir alt geldfé, er liann á á afrótti, byggja dilk sinn
og viðlialda honum. Auk þess sér hreppsnefnd um, að í
réttunum sé utanréttasóknardilkar, ómerkingadilkur. dilkur
fyrir sölufé og fleiri dilkar eftir kringumstæðum.3) Rótíirn-
ar hafa samkvæmt reglugjörðum ýms nöfn i ýmsum sýslum,
eftir þvi hvar þær eru og hvernig þær eru notaðar. Rétt-
irnar eru þannig kallaðar safnsréttir, fjallsafnsréttir, bygða-
safnsréttir, aðalróttir og aukaréttir, skilaréttir, lögskilaréttir,
sóknaróttir, almenningsróttir, lögréttir, sundurdráttarréttir
o. s. frv. Réttirnar eru sem kunnugt er oftast bygðar úr
grjóti. veggirnar 4^2—5 feta háir, aðalveggirnir oft jafn-
breiðir að ofan einsog þeir eru háir og upp á þá steinþrep
við aðalinnganginn, svo fólk getur staðið uppi á réttar-
f
veggjuuum og horft á sundurclráttinn. I miðjunni er al-
Stjórnartíðindi B. 1893, bls. 89.
Sýslunefnd Arnesinga ákvað á sýslufundi 1909, að saína skyldi
skýrslum i öllum lireppum um vanskil á fó um baustið. Pegar
hreppa-skj’rslurnar voru lagðar fram á sýslufundi, sýndi það sig, að það haust
hafði vantað nálægt 1400 fjár í allri sýslunni (Freyr VII, bls. 80).
3) Nú er farið að byggja réttir úr steinste^’pu, einsog hina miklu
fverárrétt, sem tekur 15 þúsund fjár; henni er lýst í Frey VIII, 1911.
bls. 119-120.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
