Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
252
Xautpeiiiiigsrækt
munu kúm nú ætlaðir 30 hestar af vænu bandi eða
rúm-lega það. en á fyrri tímum voru þær oftast illa haldnar og
beitt úti þegar hægt var. Búalög svna bezt hvernig með
kýrnar var farið, þar segir svo: »Fóðurtimi kúa 32 vikur
er fjórðuugsvöndull á dag kvrgjöf, ef 28 vættir eru i
mál-faðmi«. Onnur Búalög: sfað er mælt að geld kjr hafi vöndul
á dag af nytgæfu heyi,1) en tvo vöndla sú. er maður gefur
til nytjar. A viku kostar hey fyrir kú nær þvi 2 álnir«.
Búalög segja ennfremur, að 2 kýr skuli vera um töðufaðm
i miðja gói, 3 að einmánuði, en 6 (aðrir 4) að sumri, 8 að
siðara sumri, 12 (aðrir 10) að fardögum til þings.2) Liklega
lýsir þetta ástandi á 15. og 10. öld, en jafnvel fram á 18.
öld var það alment mál. að málfaðmur töðu væri nægilegt
kýrfóður. Fóðrið hefir þá verið 28 vættir um allan
fóður-tímann. en gömul íslenzk vætt, eða 8 fjórðungar, er 34,50
kg.,3) kúnni hefir þá aðeins verið ætluð 907 kg. töðu eða
1935 pd. sem er hið mesta sultarfóður, varla þriðjungur
þess. sem nú þykir sæmilegt. Fjórðung veginn (20 merkur)
átti kýrin að fá á dag (4.32 kg. = 8.04 pd.), rúm 4 pd. i
mál, en helmingi meira sú »er maður gefur til nytjar«.
Kúnum hefir verið beitt út, þegar hægt var og sveltar á
milli og eðilega geta þær ekki hafa verið nytháar. Pá var
hugsunarhátturinn sá, að á vetrunum ætti aðeins að halda
lifinu i kúnum, en á sumrum ættu þær að gera þess meira
gagn!
Pessi meðferð á kúuum hefir lengi haldist. Björn
Halldórsson prófastur segir i Atla: »Allur fjöldi bænda
sveltir kýrnar, en fóðrar ekki til n^’tja. Eg veit þá bændur,
sem gefa kúnum sinum ei meira eu 0—8 skálapund heys i
að er nytgæft hey« segir Páll Vídalín lögmaður »er
mjólkur-kýr hafa full not af, svo sem þeim er lagið, hvort heldur það er taða
eða úthey. Það heitir fóðurgæft hey, er geldur peningur, naut-
hest-ar og sauðir (að fráteknum lömbum) sem þá eru eæmilega færir er á
hey koma. haldast við hold og þrif, svo þeir batna hvorki né vesna*.
(ÍBlendingur III, 1862, bls. 78).
*) Atli og Búalög. Kmhöfn 1834, bls. 180. Búalög Rvík
1915-16 bls. 6, 36. 82, 98. 133.
») Björn M. Ólsen í Búnaðarriti XXIV, ble. 151.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
