Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
54 SK.ÚLI LANDFÓGETI MAGNÚSSON.
91
hús og áhöld. — fegar landinu með tímanum hlotnast sú
biessun, að fjársýkinni linnir, mundi það verða til mikilla og
almennra nota, að ullariðnaður í smærri stíl væri hafinn til og
frá um landið. Ólafur amtmaður Stephensen hefur komið þess
háttar iðnaði á hjá sér á Leirá og leggur hann árlega nokkra
stranga af klæði inn í verzlunina og hefur reynzt hagnaður að
því á báðar hliðar.
Vér álítum það vera til heilla og framfara fyrir landið að
verksmiðjunum í Reykjavík sé eigi aðeins haldið við, heldur og
að kostað sé kapps um af fremsta megni að auka þær og efla,
eptir því sem tími og kringumstæður leyfa«.J
Sem dæmi þess, hve ófyrirgefanlega verzlunarfélagið trassaði
stofnanirnar og níddi þær niður, vil jeg leyfa mér að tilfæra
lýsingu á námunum í Krísuvík og eignum stofnananna þar eptir
Óla nokkurn Henckel, er sendur var til Islands 1775 til að
skoða þær. Hann skýrir þannig frá: »Húsin, sem jeg skoðaði
og sem að íslenzkum sið eru reist af torfi og grjóti, eru hrunin
niður og fallin saman og allur viður í þeim fúinn og ónýtur.
Af húsgögnum og áhöldum sást ekkert, reykháfarnir voru fallnir
niður og múrsteinarnir sumpart á burtu og sumpart i molum.
Eigi nokkurn tíma að hugsa til þess að hefja þar
brennisteins-suðu á ný, verður að reisa allt af nýju, því ekkert er nýtandi af
hinu forna».2
J>að er engum efa bundið, að skýrsla
»Landkommissíónar-innar* um stofnanirnar hefur átt mikinn þátt í því, að stjórnin
loks bænheyrði Skúla og skipaði 16. maj 1772 nefnd til að
rann-saka meðferð félagsins á stofnununum og leggja dóm á. Var
þeim Magnúsi varalögmanni Ólafssyni (varalögm. s. og a. 1769
—1791, lögm. 1791—1800) og Sigurði landþingsskrifara
Sig-urðssyni (kndþingsskr. 1743 — 1764) falið á hendur þetta starf.
Skúli hafði sett upp rækilegt skjal með 11 klögupóstum og var
þar farið svo nákvæmlega í sakirnar sem unnt var og ailt það
tínt til, er finna mátti félaginu til saka. Krafðist hann þess, að
nefndin rannsakaði og dæmdi sérstaklega um hvern póst f’yrir
sig, en þeir hljóðuðu i heild sinni hér um bil á þessa leið:
1 Sjá *Betœnknhiger og Forslag frá de beslcikkede Iiommissœrcr i Is-
landi á Ríkisskjalasafniau.
J Sjá No. 55 í skjölum M. Stephensens á skjalasafni Á. M.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
